Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kapliczka

Kapliczka

Kapliczka w Brennej
Drewniana kapliczna mazowiecka
Murowana kapliczka w Nowinach Brdowskich, z wizerunkiem MB Licheńskiej
Murowana kapliczka warmińska
Murowana kapliczka w Garbnie

Kapliczka – niewielka budowla kultowa, wznoszona przy drogach lub rozdrożach w celach wotywnych, dziękczynnych, obrzędowych itp., w najprostszej formie drewniana skrzynka z obrazem lub rzeźbąświątkiem Jezusa , Matki Bożej lub świętego zawieszona na drzewie lub słupie. W formie rozbudowanej niewielka forma architektoniczna drewniana lub murowana, czasami mała kaplica .

Spis treści

Geneza kapliczki

Dokładnie nie wiadomo, kiedy zaczęto budować kapliczki. Geneza tych obiektów kultu jest bowiem bardzo stara i niezbyt jasna, posiadająca przynajmniej kilka sugerowanych źródeł.


  • Jedno z nich wskazuje na pochodzenie grecko-rzymskie. Kapliczki występują w greckiej powieści Longosa , poświęcone Dionizosowi i Panowi [1].
Mieli [ateńczycy] także kaplice, które niegdyś przodkowie ich, mieszkający w organizacji gminnej, czcili jako świętość[2]
W świecie rzymskim określano je terminem lararia . Kapliczki takie znajdowały się przy niemal każdych większych skrzyżowaniach, w domach ( atrium ), czy sypialni. W środku umieszczano obrazek geniusza i Lary oraz cenne przedmioty[3]
Poza tym w kącie widziałem wielką szafę, a w niej kapliczkę, gdzie umieszczone były srebrne Lary i marmurowy posąg Wenery,
a także niemałą złota puszkę, w której, jak mówiono, przechowywana była broda samego Trymalchiona[4]
Kapliczkę ustawiono Cezarowi. Następnie były wykorzystywane przez Augusta, który łączył je z propagowaniem kultu swojej osoby[5][6].
  • Według innej z wersji, nazwa „kapliczka” wywodzi się od łacińskiego wyrazu ~cappa, czyli płaszcz. Domniemywa się, że chodzi tu o płaszcz św. Marcina , biskupa z Tours , który przechowywany był w specjalnej celi – pomieszczeniu wewnątrz specjalnego, niewielkiego kultowego budynku o charakterystycznych kształtach, zwanym właśnie „kaplicą”.
  • Według innych przypuszczeń już św. Ambroży , biskup Mediolanu z II poł. IV wieku wspominał o kapliczkach jako o miejscach kultu. Oficjalnie zgodę na odprawianie nabożeństw przy kapliczkach zatwierdził natomiast sobór w Agda z początków VI wieku.
  • Odrębną kwestię stanowi hipoteza części badaczy, dopatrujących się w kapliczkach treści zupełnie niechrześcijańskich. Według nich, zwłaszcza rzadko spotykany na Warmii typ kapliczek słupowych (kapliczek umieszczonych na drewnianych lub murowanych wysokich słupach), jest niezwykle podobny do pogańskich słupów kultowych[7]. O "pogańskich kapliczkach" pisał choćby Nestor w IX w.: (…) jeśli kto umierał, to czynili nad nim tryznę, a potem czynili stos wielki i wkładali na ten stos umarłego i spalali, a potem, zebrawszy kości, wkładali je w małe naczynie i stawiali na słupie przy drogach, jak czynią Wiatycze i dziś. Podobne praktyki pogrzebowe były powszechne u ruskich plemion Kryniczan, Radymiczów , Siewierzan i Wiatyczów . Wpływ tych pogańskich obiektów kultowych na chrześcijańskie kapliczki, według tych opinii, wydaje się dość istotny.[8]. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa uważano kapliczki za siedziby demonów[9].

W okresie późniejszym, kapliczki ustawiano na skrzyżowaniach dróg, w miejscach objawień religijnych lub ważnych dla społeczności lokalnej wydarzeń. Ze względu na niski koszt budowy fundowane były przez mniej zamożnych wiernych. Są nieodłącznym elementem krajobrazu polskiego, choć występują też w innych krajach europejskich. Tradycja budowania kapliczek jest nadal żywa, wznoszone są nadal obiekty tego typu.

Zobacz też

  • Krzyż przydrożny
  • Droga krzyżowa (architektura)
  • Świątek (często lokalnie zazywany jako "figura")

Przypisy

  1. Longos , Dafnis i Chloe 4:25,26
  2. Liwiusz, Dzieje Rzymu 31:30
  3. Polibiusz, Dzieje 6:53; Pauzaniasz, Wędrówka po Helladzie 10/4:4
  4. Petroniusz 29
  5. Mała encyklopedia kultury antycznej A-Z, PWN Warszawa 1983, s.406
  6. Miasta Wezuwiusza - Pompeje i Herculanum, Michael Grant, PIW Warszawa 1986, s.103
  7. Kapliczki przydrożne
  8. Dom Warmiński - Kapliczki przydrożne
  9. Laktancjusz, Skrót wykładu prawodawstwa boskiego 23

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Kapliczka":

Pec pod Sněžkou stacja kolejki linowej Pec - Śnieżka. ZabytkiGospoda "Na Peci" z 1793 r.Kamienna Kapliczka Panny Marii z 1888 r.Kapliczka w Obrim dole z 1873r., będąca ...

Małopolska Droga św. Jakuba św. JakubaDługość trasy: 19 km. Etap VIIIWięcławice – kościół św. Jakuba Niegardów Kolonia Łososkowice Skrzeszowice Szczepanowice Polanowice Las PolanowiecKapliczka św. Hubertagranica diecezji kieleckiej i archidiecezji krakowskiej Wola Więcławska Więcławice Dworskie Stare Więcławice – ...

Wejherowo górskich na morenowych wzgórzachbiegi im. Jakuba Wejheraturnieje piłkarskiezawody balonowe Obiekty sakralne i cmentarzeKapliczka Kalwarii Wejherowskiej Kalwaria wejherowskaWejherowo jest niekiedy nazywane "duchową stolicą Kaszub " ze ...

Nowy Sącz w Dąbrówce, rozstrzelanych w Biegonicach, w Rdziostowie, Młodowie, Starym Sączu, Wysokim, Chomranicach, Łomnicy.Kapliczka "Szwedzka" p.w. św. Marka z 1771 r.Kapliczka pw. św. Jana Nepomucena ...

Tarnów – założony w 1583 roku. Kościół pw. Najświętszej Marii Panny Stary Cmentarz (druga połowa XVIII )Kapliczka św. Walentego (przełom XVIII - XIX )Pałac Sanguszków w Gumniskach Dworzec kolejowy (1855, obecny wygląd ...

Synaj (góra) miejsca pozostaje 750 stopni do szczytu. Na szczycie znajduje się murowana kamienna Kapliczka koło jaskini, w której według Biblii Bóg kazał się ukryć Mojżeszowi ...

Pełtew gdzie Pełtew rozwidlała się i tworzyła niewielką wysepkę, na której znajdowała się Kapliczka Matki Boskiej. Dzięki kanalizacji możliwe było wybudowanie gmachu Opery Lwowskiej . W ...

Sochaczew pochodzący z okresu regulacji miasta (pocz.XIX wieku).Pozostałością po cmentarzu muzułmańskim jest ocalała Kapliczka z II ćwierci XIX wieku[8].Sochaczew posiada jeden z najstarszych cmentarzy żydowskich ...

Biecz się prace konserwatorskie, m.in. przy szpitalu św. Jadwigi, oraz remontowana jest kamienna Kapliczka związana z jedną z legend bieckich. Biecz staje się coraz atrakcyjniejszym ...

Lary ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kapliczka":

043. Kolonia (plansza 18) miasta er zählt zu - on zalicza się do die kleine Kapelle - mała Kapliczka am Eingang - przy wejściu die Brücke verbindet - most łączy schöne Blick auf... ...

043. Kolonia (plansza 14) Leute. Kościół na Kupfergasse nie jest duży. Punktem centralnym jest mała Kapliczka przy wejściu z Czarną Madonną. Figurka jest czarna z powodu ...

239. Charakterystyka regionów geograficznych. Roztocze (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie