Kaplica Scrovegnich

Malowidło ze ściany nawy – opłakiwanie Chrystusa

Kaplica Scrovegnich, kaplica Arena – kaplica w Padwie we Włoszech, dekorowana malowidłami Giotta . Jest to pierwsze chronologicznie dzieło, którego autorstwo jest mu bezdyskusyjnie przypisywane i uważane równocześnie za jedno z jego najwybitniejszych osiągnięć.

Kaplica została wzniesiona przez Enrico Scrovegni w celu ekspiacyjnym za grzechy jego ojca Reginaldo, który znacznie wzbogacił się na lichwie , uważanej wówczas za jeden z najcięższych grzechów. Reginaldo stał się nawet bohaterem Boskiej komedii , w której Dante umieścił lichwiarza w piekle. W 1300 roku Enrico kupił teren, mieszczący ruiny rzymskiego cyrku Arena i wzniósł na nim pałac, a obok kaplicę. Budowla pod wezwaniem Matki Boskiej Litościwej została poświęcona 25 marca 1305 roku.

O ile sam kształt budowli jest skromny, o tyle jego dekoracja malarska jest niezwykle bogata. Wywołało to nawet protest sąsiadujących z posiadłością eremitów , którzy 9 stycznia 1305 roku wnieśli skargę do kurii biskupiej w Padwie, protestując przeciw nadmiernemu, ich zdaniem, przepychowi kaplicy.

Kaplica jest jednonawowa, sklepiona beczkowo, zakończona prezbiterium o sklepieniu żebrowym . Ściany są gładkie, a wszelkie zdobienia zostały wykonane malarsko. Stworzone pędzlem listwy, gzymsy, ramy naśladują do złudzenia rzeczywiste, wykreślając przy tym misterny, lecz bardzo przejrzysty system podziałów geometrycznych, w którym – jak wykazała precyzyjna analiza pomiarowa – dokonano szeregu niezauważalnych okiem korektur optycznych^[1]. Malowidła zawierają także elementy iluzji: na arkadzie, prowadzącej do prezbiterium, artysta namalował dwie puste kapliczki z lampami, stwarzające wrażenie głębi, a powyżej dwie konstrukcje architektoniczne, które z kolei wyglądają, jakby odstawały od powierzchni muru i wychodziły przed nią.

Ściany boczne nawy zawierają 36 scen z dziejami Joachima i Anny , życiem Maryi oraz historią Jezusa aż do zmartwychwstania. Sceny te ułożone są w trzech pasach na każdej ze ścian; na ścianie prawej od wejścia, u góry, znalazł się cykl z Joachimem i Anną, a poniżej w dwóch pasach sceny z życia Chrystusa. Na lewej ścianie u góry – sceny z życia Maryi, poniżej, także w dwóch pasach, sceny z Jezusem^[2].

Poniżej przedstawień figuralnych ściany do wysokości 3,1 m ozdobiono malowanym cokołem z marmurowymi płytami i malowanymi posągami siedmiu cnót i wad między nimi. Na arkadzie, oprócz wymienionych już kapliczek, Giotto namalował Pakt Judasza i Nawiedzenie, wyodrębnione z cyklu scen na ścianach nawy; powyżej, także już wzmiankowane, architektoniczne konstrukcje ze zwiastowaniem , a na ścianie tarczowej, wieńczącej arkadę, scenę powierzenia Gabrielowi misji zwiastowania. Nad wejściem umieszczono scenę sądu ostatecznego .

Malowidło ze ściany nawy – sen Joachima

Malowidło ze ściany nawy – pocałunek Judasza

Malowidło z arkady – kapliczka

Malowidło z cokołu – nadzieja

Przypisy

1. ↑ M. Skubiszewska, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980, s. 57.
2. ↑ Na podstawie planu kaplicy: http://www.wga.hu/art/g/giotto/padova/location.jpg

Bibliografia

• Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna ( ang. ), ( wł. )