Język fryzyjski (Frysk) to język, którym posługują się Fryzowie . Fryzyjski składa się z wielu dialektów , często bardzo się od siebie różniących.

Po fryzyjsku mówi ok. 400 tys. osób głównie w Holandii w prowincji Fryzja, a także w niemieckich landach Dolna Saksonia (region Saterland, region Fryzja Wschodnia) i Szlezwik-Holsztyn (region Fryzja Północna) oraz na Wyspach Fryzyjskich .

Ogólna charakterystyka

Język fryzyjski jest podobny do staroangielskiego (także do współczesnego angielskiego ), niderlandzkiego i dolnoniemieckiego .

Język fryzyjski należy do grupy języków zachodniogermańskich, jest silnie zróżnicowany terytorialnie i nie występuje w postaci jednolitego języka ponaddialektalnego. Najstarsze zabytki tego języka pochodzą z XIII – XV wieku. Od XVI wieku oficjalnym językiem kulturalnym był niderlandzki, natomiast językiem literatury ludowej był zachodni dialekt Kleifries. Właśnie w tym języku pisał Gysbert Japiks – twórca podstaw literatury fryzyjskiej. W Niderlandach, w użyciu jest język zachodniofryzyjski , dzielący się na dialekty: Noordfries, Oostfries i Westerlauwers Fries (tzw. Westfries), używa się również holenderskiego i tzw. fryzyjsko–miejskiego, który jest mieszanką holenderskiego i fryzyjskiego. Istnieje również język literacki (standert frysk). Fryzowie, mieszkający w Niemczech, mówią językami północnofryzyjskim (na zachodnim wybrzeżu Szlezwika – Holsztynu) i wschodniofryzyjskim (w Dolnej Saksonii). Ponadto używają języków niemieckiego , dolnoniemieckiego i duńskiego.

Współczesny zasięg występowania fryzyjskiego

Ojcze Nasz po fryzyjsku

Us Heit yn 'e Himel,
lit jo namme hillige wurde,
lit jo keninkryk komme,
lit jo wil dien wurde
op ierde likegoed as yn 'e himel.
Jou ús hjoed ús deistrich brea
en ferjou ús ús skulden,
sa't wy ús skuldners ek ferjûn hawwe;
en lit ús net yn fersiking komme,
mar ferlos ús fan 'e kwearde.
Amen!

Porównanie z innymi językami

Nazwy miesięcy

(polski - angielski - niderlandzki - fryzyjski)

Styczeń - January - Januari - Jannewaris (Foarmoanne)
Luty - February - Februari - Febrewaris (Sellemoanne)
Marzec - March - Maart - Maart (Foarjiersmoanne)
Kwiecień - April - April (Grasmaand) - April (Gersmoanne)
Maj - May - Mei (Bloeimaand) - Maaie (Blommemoanne)
Czerwiec - June - Juni (Zomermaand) - Juny (Simmermoanne)
Lipiec - July - Juli (Hooimaand) - July (Heamoanne)
Sierpień - August - Augustus - Augustus (Rispmoanne)
Wrzesień - September - September (Herfstmaand) - Septimber (Hjerstmoanne)
Październik - October - Oktober (Wijnmaand) - Oktober (Wynmoanne)
Listopad - November - November (Slachtmaand) - Novimber (Slachtmoanne)
Grudzień - December - December (Wintermaand) - Desimber (Wintermoanne)

W językach niderlandzkim i fryzyjskim, miesiące, prócz nazw pochodzących z łaciny , mają swoje alternatywne, germańskie nazwy (niekiedy po kilka). Podano je w nawiasach, o ile niderlandzkie i fryzyjskie mają ten sam źródłosłów.

Język fryzyjski a język niderlandzki

Gramatyka

• Przyimki:

• • Wyrażenie niderlandzkie in de w języku fryzyjskim skraca się do yn'e.

• Zaimki nieokreślone:

• Spójniki:

Różnice w ortografii

• Niderlandzkiemu c przed a, o, u lub przed spółgłoską t odpowiada fryzyjskie k, ale nie musi być odwrotnie: nid. combinatie, factoren - fryz. kombinaasje, faktoaren.
• Literze v w wyrazach niderlandzkich odpowiada f we fryzyjskich, choć niekoniecznie w odwrotną stronę: nid. variatie - fryz. farjaasje. Są wyjątki od tej reguły, głównie tam, gdzie v czyta się jak polskie "w" (np. w wyrazach zakończonych -ieve (fryz. -ive).
• Niderlandzkiej grupie -th- odpowiada fryzyjskie -t-, ale nie musi być odwrotnie: nid. theorie, methode - fryz. teory, metoade.

• Przedrostki:

• Przyrostki: