Język arumuński lub macedo-rumuński – język , a w zasadzie grupa dialektów i etnolektów , która dopiero od niedawna przechodzi standardyzację — z grupy romańskiej , podgrupa wschodnioromańska języków indoeuropejskich .

Liczba jego użytkowników jest przedmiotem sporów. Wg własnych szacunków organizacji mniejszości etnicznych i narodowych na co dzień może się nim posługiwać nawet 2 mln osób, natomiast wg oficjalnych statystyk jest to nie więcej niż 300 tys. aktywnych użytkowników ^[1]. Występuje w północnej Grecji , 100 tys. w Macedonii , 40 tys. w Bułgarii oraz 500 tys. w Albanii , spotykany także na terenie Rumunii , Serbii , Czarnogóry oraz Bośni i Hercegowiny ), spośród grupy etnicznej liczącej ok. 700 tys. osób.

Używany jest również przez diasporę np. w USA, gdzie kierowały się z Bałkanów, od XIX wieku, kolejne fale emigracji. Jednakże ze względu na procesy asymilacji oraz przesunięcie autoidentyfikacji na powstałe lub ugruntowane narody bałkańskie (np. Grecy, Rumuni, Bułgarzy) "świadomość arumuńska" jak i język żywy jest w zaniku, i ogranicza się w zasadzie do działalności w obrębie niewielkich towarzystw kulturalnych (np. działające w USA od 1903 roku Society Farsarotul).

Obecnie do jego zapisu stosuje się zarówno alfabet łaciński jak i grecki . Do XIX w. najczęściej stosowano cyrylicę. W XVIII w. ukazywała się prasa po arumuńsku, wydany też został słownik arumuńsko-grecki (patrz: Moskopole ). W latach 1881 - 1889 przetłumaczono na arumuński fragmenty Biblii .

Język ten uzyskał status języka urzędowego w jednej z gmin w Macedonii. Nie posiada rozbudowanego szkolnictwa, jest też nauczany w stopniu podstawowym w Rumunii (gdzie traktowany jest jako dialekt rumuńskiego ) oraz w Macedonii. Jego użytkownicy ulegają stopniowej asymilacji i porzucają arumuński na rzecz języków powszechnie używanych w danym kraju (przede wszystkim greckiego i rumuńskiego ).

Przykłady tekstów

Piosenka ludowa z Graveny w Epirze

Lia vitsina lia vitsina aduna ts feata lia cristina

Aduna ts feata lia cristina cu fitsorli dushi Athina

Cu fitsorli dushi Athina va ts u acatsa ca galina

Va ts u acatsa ca galina va ts u adara trantelina

Voi ficiorli di Makrihori di Avdhularlu shi di Karadzioli

Toivusianji Suflurianji agiucats tu mesohori

Tłumaczenie na język grecki:

Βρε γειτόνισσα βρε γειτόνισσα μάζεψε την κόρη σου, βρε χριστιανή

Μάζεψε την κόρη σου, βρε χριστιανή (γιατί) πήγε με τα αγόρια στην Αθήνα

Πήγε με τα αγόρια στην Αθήνα, θα σου την πιάσουν σαν κότα

Θα σου την πιάσουν σαν κότα και θα "στην εκθέσουνε".

Εσείς παιδιά από το Μακρυχώρι από το Αβδουλάρι και από το Καρατζιόλι

Τοϊβουσιάνοι και Σουφλαριώτες χορέψτε στην πλατεία.

Zobacz też

• Romanofonia

Linki zewnętrzne

• Macedon Armans Council
• Macedon Armans Association from France
• Consiliul A Tinirlor Armanj, webpage about Youth Aromanians and their projects
• Wikipedia w języku arumuńskim
• http://www.farsarotul.org/ - strona www stowarzyszenia arumuńskiego w USA (en.)

Przypisy