Język andyjski (nazwa własna КъIваннаб мицци) – jeden z niewielkich
języków kaukaskich
, używany przez Andyjczyków. Należy do
języków andyjskich
w
zespole awaro-didojskim
, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich.
Dane, mówiące o liczbie osób posługujących się tym językiem są bardzo rozbieżne i niepewne, według statystyk w
1926
r. języka tego używało 7681 osób. W późniejszym czasie Andyjczycy uznawani byli za odłam
Awarów
i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z roku
1993
mówiły o 10 tys. użytkowników języka, natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie
Federacji Rosyjskiej
w
2000
r. liczba osób posługujących się tym językiem wynosiła 21 270. Wyniki tego spisu są kwestionowane, przypuszcza się, iż do Andyjczyków zaliczono także przedstawicieli kilku mniejszych wspólnot językowych (Botlichowie, Bagulalowie, Czamalalowie, Godoberowie i Tindowie). Porównanie danych statystycznych z różnych lat pozwala stwierdzić, iż za użytkowników andyjskiego zostali najprawdopodobniej uznani użytkownicy innych, drobniejszych języków kaukaskich, o ile, oczywiście, statystyki zostały przekłamane. Możliwe jest bowiem, iż w ciągu ostatnich lat doszło do pełnej asymilacji tych etnosów.
Językiem andyjskim posługuje się ludność w południowodagestańskich osiedlach Andi (od którego wywodzi się nazwa języka) oraz ośmiu innych dagestańskich wiosek.
Język ten nie wykształcił piśmiennictwa, aczkolwiek podejmuje się pewne próby jego zapisywania dla celów użytkowych. Sporadycznie ukazują się drobne druki, nieregularnie wychodzi jedna gazeta w języku andyjskim. Poza tymi, bardzo skromnymi próbami, języka andyjski jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest
język awarski
, jako największy język literacki Dagestanu. Niektórzy Andyjczycy znają także
rosyjski
, jako język urzędowy Federacji Rosyjskiej.
Andyjski jest językiem
ergatywnym
. Posiada bardzo skomplikowaną
deklinację
(ze względu na znaczną liczbę przypadków) i względnie prostą
koniugację
.
Studia nad językiem andyjskim zapoczątkował niemiecki kaukazolog,
Adolf Dirr
(1867-1930) publikując w 1906 r. w Tbilisi pracę Krótka gramatyka języka andyjskiego z tekstami, słowniczkiem oraz rosyjskim indeksem (Краткий грамматический очерк андийского языка с текстами, сборником андийских слов и русским к нему указателем).
Linki zewnętrzne
