Wigry
Południowa część jeziora Wigry Południowa część jeziora Wigry
Państwo	Polska
Powierzchnia	21,7 km²
Wymiary	17,6 × 2,75 km
Głębokość • średnia • maksymalna	15,4 m 73 m
Rzeki zasilające	Czarna Hańcza
Rzeki wypływające	Czarna Hańcza
Miejscowości nadbrzeżne	Bryzgiel , Burdeniszki , Cimochowizna , Czerwony Folwark , Czerwony Krzyż , Gawrych-Ruda , Krusznik , Magdalenowo , Mikołajewo , Rosochaty Róg , Stary Folwark , Tartak , Wigry , Zakąty
Wyspy	19
Rodzaj jeziora	morenowe
Położenie na mapie Polski: Wigry
54°01'09.36″N 23°04'48.77″E / 54.0192667, 23.0802139 Na mapach: 54°01'09.36″N 23°04'48.77″E / 54.0192667, 23.0802139

Panorama klasztoru z tafli jeziora

Wigry to jezioro rynnowe położone w północno-wschodniej Polsce na terenie Wigierskiego Parku Narodowego .

Położenie i cechy przyrodnicze

Jezioro znajduje się na pograniczu Pojezierza Suwalskiego i Równiny Augustowskiej. Kształtem przypomina literę "S". Ze względu na kształt linii brzegowej pierwotnie jezioro nosiło nazwę Wingry, która wywodziła się od jaćwieskiego słowa wingris (kręty, wijący się). W roku 1418 pod tą nazwą wymienia jezioro polski kronikarz Jan Długosz . Linia brzegowa ma długość około 60 km, brzegi są wysokie i porośnięte lasami iglastymi.

Liczne są półwyspy, m.in. Wysoki Wągieł o długość około 4 km, Rosochaty Róg, Klasztorny, oraz wyspy, które zajmują powierzchnię około 70 ha. Na półwyspie Klasztornym położona jest miejscowość Wigry z zabytkowym klasztorem byłego zakonu kamedułów gdzie w 1999 roku odpoczywał papież Jan Paweł II . Przez cieśniny i strumyki jezioro Wigry łączy się z 16 innymi jeziorami. Przez jezioro przepływa Czarna Hańcza . W części północnej jeziora wpływa rzeka Wiatrołuża . W niektórych zakolach tych rzek ustanowiono ostoje bobrów^[1].

W okresie wcześniejszym obecne jezioro Wigry stanowiło fragment kompleksu określanego jako Prawigry, w skład którego wchodziło kilka sąsiadujących zbiorników. Zbiorniki te obecnie są samodzielnymi jeziorami: Długie, Muliczne, Okrągłe, Leszczewek. Jezioro Wigry składa się z kilku części ( plosa ), różniących się wielkością, głębokością, liczbą wysp, charakterem brzegów oraz żyznością wód(trofią). Znaczna część Wigier charakteryzuje się umiarkowaną trofią (występują tu jeszcze rzadkie zwierzęta tleno- i zimnolubne). Do gatunków typowych dla niższej trofii należą do nich ryby: sieja i sielawa oraz skorupiaki wodne z rodzaju Pallasiola oraz Mysis, zasiedlające głębsze strefy jeziora. Litoral jeziorny w znacznej części zachował pierwotny charakter. W rozległych trzcinowiskach spotkać można około 140 gatunków ptaków, z których około 30 to ptaki wodne lub wodno-błotne. Ochrona ichtiofauny polega na restytucji gatunków, które występowały w przeszłości i z różnych przyczyn wyginęły lub stały się nieliczne ( troć jeziorowa , sum )^[2]. W Wigrach występuje jeszcze sielawa i sieja – gatunki wrażliwe na pogarszanie się środowiska wodnego. Wigry są jednym z dwóch polskich jezior, w których sieja przystępuje do tarła (drugim jest jezioro Miedwie koło Stargardu ).

Brzegi jeziora mają w większości miejsc pierwotny charakter, nie zmieniony przez człowieka. Są rajem dla zwierząt, w tym dla około 140 gatunków ptaków. Do zachodniego, południowego i wschodniego brzegu jeziora dochodzi Puszcza Augustowska , ciągnąca się daleko poza granice państwa, aż po Druskieniki i Grodno .

W celach ochrony gatunków cennych prowadzone są działania polegające na zwiększeniu liczebności dużych ryb drapieżnych ( biomanipulacja . Ryby drapieżne takie jak szczupak ) zmniejszają liczebność ryb karpiowatych, skutkiem czego jest zmniejszenie presji na zooplankton a w dalszej kolejności zmniejszenie zakwitów glonów planktonowych, przyczyniających się do powstania okresowych deficytów tlenu w profundalu ^[3]".

W 1975 roku jezioro Wigry wpisane zostało przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) na listę najcenniejszych akwenów świata (Projekt "Aqua"). Natomiast w 1998 roku Międzynarodowe Towarzystwo Limnologiczne (SIL) objęło jezioro Wigry programem pomocy naukowej i lobbingu na rzecz jego ochrony^[3]."

Panorama Wigier z wieży klasztoru w Wigrach

Zobacz też

• jeziora Polski
• Wigierczycy
• Wigierski Park Narodowy

Przypisy

Bibliografia

• Włodzimierz Łeckiego (red.), Kanon Krajoznawczy Polski, Warszawa 2000, Wydawnictwo PTTK "Kraj" sp. z o.o., ISBN83-7005-429-3
• M. Ambrosiewicz, W. Malinowska, M. Osewski, L. Wesołowska, Z. Zaborowski, Ścieżka edukacyjna "JEZIORA", Przewodnik, Krzywe 2001, Wydawca Wigierski Park Narodowy,
• L. Trząski, "Perły natury", Wydawnictwo Videograf II, Kielce 2005.

Linki zewnętrzne

• Wigry – Największe jezioro Suwalszczyzny
• Jezioro Wigry – informacje ogólne
• Szlak rowerowy wokół jeziora Wigry
• Jezioro Wigry
• Wigierski Park Narodowy