Jerzy Braun

Jerzy Bronisław Braun, ps . Bronisław Rogowski (ur. 1 września 1901 w Dąbrowie Tarnowskiej , zm. 17 października 1975 w Rzymie ) – pisarz polski, działacz polityczny, poeta , dramaturg , krytyk literacki, publicysta, scenarzysta, filozof , harcerz , przewodniczący Rady Jedności Narodowej od marca 1945, ostatni Delegat Rządu na Kraj od czerwca 1945.

Życiorys

Syn Karola – prezesa Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Dąbrowie Tarnowskiej, matka Henryka Braunowa z domu Miller była komendantką Chorągwi Żeńskiej ZHP w Krakowie w latach 1926–1930. Miał rodzeństwo, braci Kazimierza i Juliusza, oraz siostrę Jadwigę.

W Dąbrowie Tarnowskiej ukończył 4-klasową szkołę, a następnie był uczniem V Gimnazjum w Krakowie . Ukończył II Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie .

W okresie gimnazjalnym był członkiem II Drużyny Harcerskiej im. Michała Wołodyjowskiego. W 1913 należał do "Związku Wolnych Polaków". W okresie od 1 listopada 1914 do maja 1915 wraz z rodzicami i rodzeństwem przebywał w Tarnowie. W 1918 wspólnie z J.Ozimkiem i Adamem Ciołkoszem jest redaktorem pisma "Młodzież Sobie".

Wziął udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej . Odmówił wówczas przyjęcia krzyża wojskowego, uważając, że obrona kraju jest jego obowiązkiem. W okresie międzywojennym był wydawcą i redaktorem " Gazety Literackiej " w Krakowie .

W czasie II wojny światowej stanął na czele utworzonej przez siebie katolickiej organizacji polityczno-wojskowej Unia . Założył, redagowane przez siebie pismo Kultura Jutra . Wziął udział w powstaniu warszawskim .

Nagrobek Jerzego Brauna na Cmentarzu Powązkowskim , Warszawa, 8 lipca 2006

Jako ostatni Delegat Rządu na Kraj i przewodniczący Rady Jedności Narodowej zredagował Testament Polski Walczącej i Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych .

Działacz Stronnictwa Pracy , po wojnie w latach 1948–1956 więziony przez władze stalinowskie za działalność niepodległościową. Poddany licznym szykanom i torturom (m.in. wybito mu wszystkie zęby i jedno oko). Skazany na dożywocie (prokurator żądał kary śmierci). W latach 1965–1975 przebywał w Rzymie . Mocno zaangażowany podczas trwania Soboru Watykańskiego , wygłaszał m.in. wiele prelekcji w Radiu Watykańskim .

W ostatnich 10 latach życia wiele podróżował, odwiedził m.in. Wielką Brytanię, Belgię, Francję, Hiszpanię, Portugalię, Stany Zjednoczone, Kanadę i Szwajcarię. Często podczas tych podróży wygłaszał odczyty na temat kultury polskiej i jej wpływu na filozofię Europy.

Autor bardzo popularnej harcerskiej pieśni Płonie ognisko i szumią knieje, 11 listopada 2006 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski .

Staraniem rodziny jego prochy powróciły do Polski. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie . Życie i twórczość Jerzego Brauna została opisana przez Eugeniusza Żuka w książce Muza Poezji w Celi Jerzego Brauna.

W 2000 został patronem Gimnazjum nr 4 w Tarnowie. Jest także patronem Gimnazjum nr 1 w Dąbrowie Tarnowskiej.

Twórczość

Zbiory wierszy

• Europa – dramat 1930
• Najazd Centaurów 1922
• Oceaniada 1923
• Dywan rozkwitający 1924
• Ziemia i niebo 1930
• Tancerz otchłani 1933
• Epitafium 1934
• Ballada o Warszawie 1943
• Patos przemijania 1959
• Prometej – Adam 1967
• Moja Matka 1969
• Rytmy włoskie 1974
• Oddech planety 1977

Powieści

• Kiedy księżyc umiera – powieść fantastyczna 1925
• Hotel na plaży – powieść fantastyczna 1926
• Cień Parakleta – powieść 1930

Dramaty

• Europa 1930
• Rewolucja 1931

Scenariusze filmowe

• Huragan 1928
• Pod banderą miłości 1929
• Mocny człowiek 1929
• Halka 1930

Publicystyka

• Kultura jutra czyli Nowe Oświecenie – wybór publicystyki z lat 1932–1948
• Zagadka dziejowa Polski – eseje literackie

Poprzednik Mieczysław Giżbert-Studnicki

Komendant Hufca Harcerzy w Tarnowie 1919

Następca Juliusz Braun