Jedlina-Zdrój (
niem.
Bad Charlottenbrunn) to
miasto i gmina
w
województwie dolnośląskim
, w
powiecie wałbrzyskim
. W latach 1945-54 siedziba
wiejskiej gminy Jedlina Zdrój
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
województwa wałbrzyskiego
.
Jest miastem
uzdrowiskowym
, położonym na
Pogórzu Wałbrzyskim
w dolinie górskiej na wysokości 500-600 m n.p.m. pomiędzy pasmem
Gór Wałbrzyskich
i
Gór Sowich
. Z trzech stron otaczają miejscowość zalesione stoki wzgórz:
Rzepiska
, Mniszego Lasu, Kobieli Leśniaka i najwyższej
Borowej
(854 m n.p.m.). Dolina otwarta jest od południa i południowego wschodu, dzięki czemu osłonięta jest od ostrych wiatrów, ma łagodniejszy klimat i większe nasłonecznienie niż okoliczne miejscowości. Jest to przepiękna miejscowość uzdrowiskowa.
Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 5085 mieszkańców.
Historia
Najstarsze wzmianki o mieście pochodzą z XIII wieku, a nazwa wywodzi się od rosnących tu wówczas wspaniałych lasów
jodłowych
. Była to wtedy osada drwali należąca do
Bolka I
- księcia świdnicko-jaworskiego. W XVI wieku odkryto pierwsze źródła wody mineralnej, a w XVIII w. uznano je za lecznicze i zaczęto korzystać na większą skalę.
W 1723 roku osada stała się uzdrowiskiem. Źródło, od imienia Charlotty, żony Hansa Christophera barona von Seher-Thoss - właściciela Jedlinki, nazwano Charlottenbrunn. Nazwę tę przyjęła cała Jedlina i nosiła ją do 1945 roku. Miejscowość zaczęła się rozrastać. Rozwijało się tkactwo i sukiennictwo. Powstał kurort znany na całym Śląsku. W 1768 roku Jedlina otrzymała
prawa miejskie
.
W 1900 roku Jedlina-Zdrój miała pocztę z telegrafem, która do dnia dzisiejszego mieści się w tym samym budynku przy ulicy Warszawskiej 6. Domy posiadały instalację wodociągową, niektóre z naturalnie gazowaną wodą mineralną. W latach 1902-1903 położono nawierzchnie kamienne, zamontowano oświetlenie gazowe, a w uzdrowisku elektryczne. Miejscowość przeżywała swój okres świetności. Znana była na Śląsku jako uzdrowisko z szeroka działalnością kulturalną i rozrywkową. Funkcjonowały liczne hotele, pensjonaty i domy gościnne. Z najbardziej znanych należy wymienić "Szwajcarkę" z XIX w., która oferowała kurację mleczną, kasztany jadalne i odpoczynek wśród przepięknych drzew.
Z 1910 roku pochodzi stojąca do dziś drewniana remiza strażacka z dzwonnicą (przy ulicy Warszawskiej 9). Do dziś można podziwiać piękną Willę Sans-Souci (Chojnowska 3) należącą dawniej do lekarza uzdrowiska. Trudno nie wspomnieć o okazałym, choć zniszczonym Zespole Pałacowym, którego wejścia strzegą kamienne lwy. W dzielnicy Kamieńsk na wzgórzu stoi kościółek wybudowany w stylu budownictwa alpejskiego. W Jedlinie-Zdroju zachowały się także budowle w stylu neoklasycyzmu berlińskiego z misternymi ażurowymi balkonami. Ciekawostką jest kościół parafialny w kształcie rotundy z przyległą dzwonnicą z 1934 r.
Uzdrowisko
W Jedlinie-Zdroju leczona jest
dychawica oskrzelowa
, przewlekłe nieżyty dróg oddechowych, przewlekłe zapalenia zatok, pylica płuc, choroby stawów i stany wyczerpania. W zakładzie przyrodoleczniczym wyposażonym w nowoczesna aparaturę zabiegową prowadzi się kąpiele mineralne i inhalacje dróg oddechowych.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[2] Jedlina-Zdrój ma obszar 17,47 km², w tym:
- użytki rolne: 37%
- użytki leśne: 43%
Miasto stanowi 3,4% powierzchni powiatu.
Ciekawostki
W Jedlinie-Zdroju od 2003 r. odbywają się Letnie Warsztaty Muzyczne . Skupiają one młodzież w wieku 11-14 lat grającą na skrzypcach, wiolonczeli. Odbywa się też w niej Dolnośląski Festiwal Zupy i Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych.
Atrakcje
-Całoroczny tor saneczkowy -Pałac w Jedlince -Wyciąg narciarski ,,Karolinka" -Parki linowe -Fontanna -Zalew -3 boiska sportowe -Kort tenisowy -Park linowy "Czarodziejskie Liny"
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 5155 | 100 | 2711 | 52,6 | 2444 | 47,4 |
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) | 295,1 | 155,2 | 139,9 |
Według danych z roku 2002[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 1318,75 zł.
Linki zewnętrzne
Przypisy
Zobacz też
