Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Charles Aymard Sartre - (ur. 21 czerwca 1905 w Paryżu, zm. 15 kwietnia 1980 w Paryżu) – powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof francuski. Przedstawiciel nurtu filozoficznego – egzystencjalizmu. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1964 (odmówił jej przyjęcia).

Sartre był czołowym przedstawicielem egzystencjalizmu ateistycznego. Pod koniec życia odszedł od egzystencjalizmu i rozwinął własną wersję socjologii marksistowskiej.

Jego ostatnim znaczącym dziełem filozoficznym jest napisana w 1960 r. "Critique de la raison dialectique", w której starał się stworzyć syntezę egzystencjalizmu z marksizmem.

Jego współpracowniczką i towarzyszką życia była pisarka, feministka i filozofka Simone de Beauvoir.

Biografia

Lata nauki
Jean-Paul był dzieckiem Jean-Baptiste Sartre’a, zawodowego oficera wojsk inżynieryjnych, który umarł niedługo po narodzinach syna i Anny Marii Schweitzer pochodzącej ze znanej rodziny intelektualistów z Alzacji (jej krewnym był Albert Schweitzer). Wychowywany był przez same kobiety, które rozpieszczały go i darzyły przesadnym uwielbieniem, co, jak sam twierdzi w swojej autobiografii, wytworzyło w nim wyraźny narcyzm i bezkrytyczną wiarę w swoje możliwości. Jeszcze jako kilkuletni chłopiec odkrył w sobie ogromne zainteresowanie literaturą, w której świat został wprowadzony przez dziadka, Karola Schweitzera.

W 1917 jego matka ponownie wyszła za mąż, a Sartre zaczął uczęszczać do liceum w La Rochelle; uznał później ten okres za "najgorszy w życiu" (ponieważ został wyrwany spod opieki adorujących go kobiet i utracił wyłączność do miłości matki).

W 1921 wrócił pod opiekę matki do Paryża, gdzie uczęszczał do liceum Henryka IV. Tam odkrył w sobie zdolności przywódcze. Był wyjątkowo uzdolniony, jednocześnie lubił prowokować i szokować otoczenie. W tym czasie zaczął pisać pierwsze opowiadania satyryczne.

Podczas studiów w elitarnej École Normale Supérieure w Paryżu swoim pacyfistycznym skeczem w 1927 Sartre spowodował dymisję dyrektora. Czytał ponad 300 książek rocznie i pisał ogromne ilości piosenek, poematów, opowiadań i powieści.

W 1927 roku Sartre startował w concours d`agrégation z filozofii; zbyt indywidualne potraktowanie zadanych tematów sprawiło, że nie znalazł się w gronie laureatów. Podczas przygotowań do powtórnego egzaminu poznał Simone de Beauvoir, w której zakochał się i nazywał swoją "konieczną miłością" (amour nécessaire), co nie przeszkadzało mu w nawiązywaniu licznych związków z innymi kobietami (amours contingentes). W 1929 Sartre i de Beauvoir zostali przyjęci do grona agrégés z filozofii (on – z pierwszą lokatą, ona z drugą).

W listopadzie 1929 rozpoczął 15 miesięczne szkolenie wojskowe, podczas którego uczył się meteorologii (później, w latach 1939-1941 był meteorologiem w armii francuskiej). Po odbyciu obowiązkowej służby wojskowej, Sartre zatrudnił się jako nauczyciel w Hawrze; był to dla niego bardzo trudny okres, którego świadectwem są fragmenty książki Mdłości. Charyzma zjednała mu jednak serca uczniów. Pracował następnie w Instytucie Francuskim w Berlinie, gdzie skupił się studiowaniu fenomenologii Husserl`a.

Pisarz
Pierwsza opublikowana w 1938 książka Sartre`a La Nausée (Mdłości), powieść filozoficzna i częściowo autobiograficzna, odniosła sukces. Przeniósł się do Neuilly-sur-Seine, gdzie napisał zbiór opowiadań Le Mur (Mur).

Zmobilizowany w 1939, spędził bezczynny okres dziwnej wojny na pisaniu ogromnej ilości utworów (pisał po 12 godzin dziennie).

Podczas pierwszych walk w czerwcu 1940 dostał się do niewoli i osadzony był w obozie jenieckim w Niemczech, gdzie po raz pierwszy w życiu zaczyna odczuwać solidarność z innymi ludźmi; organizuje działalność kulturalną, pisze sztuki teatralne.

Dzięki fałszywemu zaświadczeniu lekarskiemu wychodzi na wolność w 1941 i przyjeżdża do Paryża. Włącza się w działalność ruchu oporu; tworzy organizację podziemną "Socjalizm i wolność". Pod koniec wojny został zwerbowany przez Alberta Camusa do innej organizacji konspiracyjnej "Walka". Pisze kolejne sztuki teatralne , m.in. Elektrę i Muchy.

Po wojnie zaczyna pisać artykuły do gazet (m.in. do "Le Figaro"), wyjeżdża do USA, gdzie przyjmowany był uroczyście jako bohater ruchu oporu.

Filozof-egzystencjalista

Dzięki założonej w 1945 gazecie filozoficzno-literackiej Les Temps modernes, Sartre stał się sławnym i popularnym pisarzem i filozofem. Organizuje słynne zebrania intelektualistów (m.in. Simone de Beauvoir, Maurice Merleau-Ponty i Raymond Aron) w paryskiej dzielnicy Saint Germain des Prés, podczas których propaguje egzystencjalizm (dzięki niemu stał się najpopularniejszym kierunkiem filozoficznym i "subkulturą" lat 40. i 50. XX w. z własnymi kawiarniami i muzyką jazzową).

Sartre stał się zwolennikiem marksizmu, ale sprzeciwiał się zdecydowanie z jednej strony: stalinizmowi, a z drugiej – kapitalizmowi. Piętnował wojnę w Indochinach, "imperializm amerykański", gaullistów i ZSRR; domagał się Europy "neutralnej i socjalistycznej". Jednak próba utworzenia własnej partii politycznej skończyła się niepowodzeniem i Sartre zmuszony był zbliżyć się do Francuskiej Partii Komunistycznej.

Działacz polityczny

Razem z komunistami protestował przeciwko wojnie w Korei i uczestniczył w światowych kongresach pokoju, organizowanych przez władze ZSRR. Porzucił krytykę stalinizmu, napisał dramat Niekrasow, który potępiał prasę antykomunistyczną.

Brutalne zdławienie przez wojska radzieckie Powstania węgierskiego w 1956 powoduje jego zerwanie z partią komunistyczną.

Aktywnie popierał walkę narodowowyzwoleńczą w Algierii i w 1962 organizacja terrorystyczna OAS podłożyła bombę pod jego dom, jednak wybuch nastąpił podczas nieobecności Sartre`a.

Początkowo popierał rewolucję kubańską, jednak później zaczął krytykować nadużycia Fidela Castro.

Laureat Nagrody Nobla

W latach 60. Sartre starał się pogodzić egzystencjalizm z marksizmem w dziele Krytyka dialektycznego rozumu. Wycofuje się powoli z aktywnej dyskusji filozoficznej z nowym kierunkiem – strukturalizmem; pisze książki analizujące XIX wiek i twórczość literacką Flauberta. Podupadał na zdrowiu z powodu nałogowego zażywania amfetaminy, corydrane`u i nadużywania alkoholu.

W 1964 głośna stała się jego odmowa przyjęcia literackiej nagrody Nobla za autobiograficzną powieść Słowa (Les Mots). Sartre uzasadnił tę decyzję tym, że żaden człowiek nie powinien być "uwieczniony" za życia. Tak samo odmówił przyjęcia Legii Honorowej i profesury w Collège de France. Te zaszczyty, zdaniem Sartre`a, "ograniczyłyby jego wolność".

Przyłączył się do protestów młodzieży, studentów i intelektualistów w maju 1968 w Paryżu: agitował, organizował demonstracje, dyskutował z robotnikami i studentami. Protestował przeciwko prezydenturze Charles de Gaulle`a i przeciwko interwencji radzieckiej w Czechosłowacji.

Aktywista lat 70.

Popierał studencki ruch maoistyczny, oraz różne organizacje lewicowe i feministyczne. W 1973 założył dziennik "Libération".

Chociaż popierał istnienie państwa Izrael (w 1976 jedyny raz w życiu zgodził się przyjąć doktorat "honoris causa" Uniwersytetu w Jerozolimie), to zawsze bronił sprawy Palestyńczyków i dążył do zawarcia pokoju między Izraelczykami i Arabami.

W 1972 wylew krwi do mózgu pozbawił Sartre`a wzroku, ale nie zahamował jego działalności: dalej dyktował książki, artykuły, prowadził debaty, interweniował (m.in. w sprawie przywódcy Frakcji Czerwonej Armii Andreasa Baadera). Apelował o uwolnienie dysydentów z ZSRR. W 1979 prosił prezydenta Francji o przyjęcie uciekinierów z Wietnamu, tzw. boat people.

W wieku 75 lat Sartre zmarł na obrzęk płuc. Przed śmiercią stał się bliski swemu ostatniemu sekretarzowi, wierzącemu i praktykującemu Żydowi Benny`emu Lévy; pojawił się w związku z tym sugestie dot. zbliżenia się Sartre`a do judaizmu, mimo że całe życie był ateistą[1]. W jednej z pierwszych jego biografii pośmiertnych pojawiła się informacja o przystąpieniu przez niego tuż przed śmiercią do sakramentu pokuty i pojednania. W kolejnym jej wydaniu informacji tej juz nie zamieszczono. Jego pogrzeb na cmentarzu Montparnasse w Paryżu zgromadził ponad 50.000 ludzi.


Inne hasła zawierające informacje o "Jean-Paul Sartre":

Oddychanie komórkowe ...

XVI wiek ...

Wittenberga ...

Nowa Anglia ...

1679 ...

Dire Straits ...

1986 ...

Boris Blacher ...

Romeo i Julia (film 1996) ...

Adam Naruszewicz ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Jean-Paul Sartre":

211a Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej w dwudziestoleciu międzywojennym (plansza 10) ...

041. B. Russell – atomizm logiczny (plansza 7) e height=380 width=770 > Bertrand Russel B. Russell w 1907 roku Jean-Paul Sartre W ciągu ostatnich 20 lat życia Russell był jednym z przywódców kampanii ...

46. Wybrane konflikty na świecie (plansza 19) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie