Jazgrza Williamsa (Lophophora williamsii) –
gatunek
rośliny z rodziny
kaktusowatych
. Popularnie nazywana pejotlem, czasami również echinokaktusem Williamsa, jeżowcem Williamsa[1][2]. Pochodzi z rejonów
Nowego Meksyku
i
Teksasu
.
Morfologia
-
Łodyga
- Przekształcona w kulisty, mięsisty, szarozielony pęd . Jest on słabo żeberkowany i nie posiada
cierni
.
Areole
wyposażone są we włoski. Pęd ma wysokość do 15- 20 cm.
-
Kwiaty
- Nieduże, różowego koloru, o wielodziałkowym
okwiecie
. Wewnątrz kwiatów 1 słupek i liczne pręciki.
-
Owoc
-
Jagoda
.
Biologia i ekologia
Zastosowanie
Nazwa pejotl pochodzi od języka
nahauatl
, w którym słowo peyotl oznacza gąsienicę. Jest on źródłem wielu
alkaloidów
z rodziny
fenetylamin
, głównie
meskaliny
. Wszystkie gatunki Lophophora rosną bardzo wolno, często zanim zakwitną mija nawet 30 lat. Meskalinę kaktus zaczyna wytwarzać po 5 latach.
Wzrost zainteresowania pejotlem (lata 70. XX w.) był spowodowany opublikowaniem wczesnych prac antropologa
Carlosa Castanedy
. Don
Juan Matus
, domniemany nauczyciel Castanedy, miał używać nazwy "Mescalito" w odniesieniu do mocy zwanej pomocnikiem, opiekunem, która ujawnia się spożywającym pejotl, ucząc ich "właściwego sposobu życia".
Środowisko naukowe, po początkowej akceptacji i uznaniu, zarzuciło Castanedzie, że w swych pracach zbyt wiele uwagi poświęca środkom psychotropowym i ich działaniu, a za mało elementom kulturowym. Po publikacji kolejnych prac podejrzenia w środowisku naukowym o to, iż cała praca Castanedy to fikcja, nasiliły się do tego stopnia, że w trosce o rzetelność naukową, środowisko antropologów odcięło się od Castanedy i odebrano mu również tytuł doktorski[3][4].
Dzieła Castanedy traktowane są obecnie przeważnie jako beletrystyka, choć zawierają wiedzę praktyczną, którą wielu ludzi z powodzeniem stosuje w życiu. Jednym z wielu wątków poruszanych przez autora są odniesienia do rzeczywistości ponieważ pejotl jest używany w tradycyjnych indiańskich obrzędach[5][6].
Z pejotlem eksperymentował także
Stanisław Ignacy Witkiewicz
, głównie w latach 30. stworzył wiele portretów będąc pod wpływem tej rośliny[7].
Przypisy
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. .
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 327. .
- ↑ Robert Marshall:
The dark legacy of Carlos Castaneda
(
ang.
). [dostęp 30.01.2009].
- ↑ Colin Wilson:
The Don Juan Affair
(
ang.
). [dostęp 30.01.2009].
- ↑
tytuł 42 §1996a
Kodeksu Stanów Zjednoczonych
(
ang.
). [dostęp 30.01.2009].
- ↑
Peyote. The Divine Cactus
(
ang.
). [dostęp 30.01.2009].
- ↑ Stanisław Ignacy Witkiewicz Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter. 1932
Zobacz też
Bibliografia
- Myerhoff, Barbara: Pejotlowe łowy, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
