Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Jazda

Jazda

Grafika z XIII wieku przedstawiająca żołnierza na czarnym koniu
Arkebuzer, XVI w.
Lansjer nadwiślański i ułan Księstwa Warszawskiego
Strój huzara, 1804
Strój kirasjera, 1814
(mal. Théodore Géricault )
Kawaleria brytyjska, Krym 1854
Wirtemberscy dragoni
Kawaleria Monarchii Austro-Węgierskiej
Francuscy dragoni, 1914
Pomnik Jazdy Polskiej w Warszawie
Dawne koszary Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu .

Jazda, kawaleria (z wł. cavalleria), konnica – historycznie: wojsko walczące lub poruszające się na koniach .

Spis treści

Starożytność

W czasach starożytnych kawaleria odgrywała dużą rolę u ludów koczowniczych (m.in. Scytowie , Sarmaci , Hunowie , a później Awarowie ) zamieszkujących rozległe terytoria wschodniej Europy i środkowej Azji. W cywilizacjach bliskowschodnich odgrywała na ogół rolę drugorzędną, jako formacja kosztowna i nieprzydatna przy oblężeniach i obronie miejsc umocnionych. Większą rolę odgrywała w armii asyryjskiej i perskiej . Choć była nieliczna, traktowano ją jako formację elitarną , służyli w niej ludzie o wyższym statusie materialnym i społecznym. Oprócz formacji kawaleryjskich na Bliskm Wschodzie rozpowszechnione były też rydwany , wozy bojowe ciągnięte przez woły lub konie, które szczególnie dużą rolę odgrywały w armii hetyckiej i asyryjskiej. Starożytny Izrael w apogeum swojej potęgi za rządów króla Salomona miał według Drugiej Księgi Kronik czterysta rydwanów i dwanaście tysięcy jezdnych.

W starożytnej Grecji w kawalerii służyli tzw. hippeis , druga, co do zamożności grupa społeczna, którą było stać na konia. Była to formacja bardzo nieliczna, w ateńskiej polis liczyła przeciętnie zaledwie tysiąc wojowników. Brak kawalerii zemścił się na Grekach podczas bitwy pod Cheroneą , kiedy to grecka falanga okazała się bezradna wobec szarży macedońskiej konnicy. Aleksander Wielki rozbudował ciężkozbrojną kawalerię, zwaną hetajrami , która udowodniła swoją skuteczność w wojnie z Persją.

W armii rzymskiej główną odgrywała ciężka piechota, jednak lekka konnica wchodziła w skład każdego legionu w sile 300 jeźdźców. Jej rola polegała na oskrzydlaniu wroga. W armii Kartagińskiej dowodzonej przez Hannibala występowała kawaleria ciężka i lekka. W armii bizantyjskiej istniała także jazda ciężka ( katafrakci ) i lekka wykorzystywana do zwiadów.

Średniowiecze

W Europie we wczesnym średniowieczu w okresie wczesnofeudalnym jazda zorganizowana była jako przyboczny oddział władcy (księcia, kniazia). Była częścią drużyny księżecej , która istniała zarówno wśród prymitywnych plemion germańskich, jak i słowiańskich (w tych ostatnich pojawiła się nieco później). W Polsce, w okresie rządów pierwszych Piastów w skład drużyny książęcej wchodziła jazda ciężka (tzw. Pancerni ) oraz jazda lekka.

W późniejszym okresie Średniowiecza, w Europie Zachodniej oraz Środkowej trzonem sił zbrojnych stało się pospolite ruszenie rycerzy . Rycerze walczyli na ogół jako ciężka kawaleria, byli formowani w jednostki organizacyjne, zwane kopiami łączonymi w chorągwie . Uzbrojeni byli w kopie , miecze , topory i tarcze . W Europie Wschodniej oraz na stepach azjatyckich większą rolę odgrywała jazda lekka. Wchodziła ona w skład między innymi armii litewskiej . Także koczownicy stepowi Pieczyngowie , Połowcy , a później Tatarzy używali niemal wyłącznie lekkiej konnicy w swoich najazdach i podbojach. Lekką jazdę posiadali także Arabowie z Bliskiego Wschodu. Ci ostatni, często używali wielbłądów jako wierzchowców. Rozwój broni palnej oraz odrodzenie piechoty spowodowało pod koniec średniowiecza powolny upadek jazdy rycerskiej.

Nowożytność

Upadek wartości jazdy rycerskiej spowodował powstanie nowych formacji kawaleryjskich w skłąd których wchodzili żółnierze zaciężni (najemnicy). W XV wieku, obok tradycyjnych kopijników , pojawili się na polach bitew rajtarzy i arkebuzerzy uzbrojeni w broń palną. W XVI wieku powstała dragonia będąca początkowo konną piechotą. W Europie zachodniej jazda organizowała się na regimenty i kompanie. W Polsce w XV-tym wieku kawaleria dzieliła się na oddziały kopijnicze i strzelcze. W XVI wieku pojawiła się husaria , początkowo jazda lekka, z biegiem czasu stając się najcięższą kawalerią polską. Jazdę lżejszą w Polsce stanowili pancerni , zwani na Litwie petyhorcami , którzy z czasem stali się formacją średniozbrojną. Jazdę lekką stanowiły tzw. chorągwie wołoskie i tatarskie. W XVII wieku na zachodzie pojawili się kirasjerzy . W XVIII wieku w Polsce dawne pułki husarskie i pancerne przekształcono kawalerię narodową , a jazdę lekką na nowoczesnych ułanów . W czasach wojen napoleońskich pojawiły się oddziały lansjerów , szwoleżerów i strzelców konnych . W XIX wieku w związku z dalszym rozwojem broni palnej, znaczenie kawalerii upadło. Jednak jeszcze w czasie I wojny światowej wojska obu walczących stron zmobilizowały łacznie 63 dywizje jazdy, znaczną ich część rozwiązano zresztą w czasie trwania tej wojny.

Kawaleria polska

Kawaleria narodowa

W 1775 uchwałą Sejmu rozwiązano husarię jako formację bojową, a istniejące oddziały husarii i pancernych , pozbawione uzbrojenia ochronnego , zostały przekształcone w kawalerię narodową. Formacja ta zniknęła wraz z ostatnim rozbiorem I Rzeczypospolitej , lecz jej tradycja w formie umundurowania i organizacji przetrwała do czasów późniejszych.

Kawaleria Księstwa Warszawskiego

Generalnym Inspektorem Jazdy był gen. Aleksander Rożniecki . Pułk strzelców konnych (szaserów), wspólnie z pułkiem ułanów tworzył brygadę jazdy wspierającą jedną dywizję piechoty (legię).

Pułki jazdy

Kawaleria w Wojsku Polskim 1920-1939

W końcu 1920 r. w Wojsku Polskim było 27 pułków ułanów i 3 pułki szwoleżerów . Oddziały te należały do 10 samodzielnych brygad kawalerii. Po reorganizacji, w 1924 r. kawaleria w trybie pokojowym liczyła 40 pułków (w tym 27 pułków ułanów, 3 pułki szwoleżerów i 10 pułków strzelców konnych). W 1924 r. powołano Korpus Ochrony Pogranicza , w skład którego wchodziły szwadrony kawalerii.

Organizacja kawalerii

W latach 1921-1926

  • cztery dywizje kawalerii (po trzy brygady dwupułkowe)
  • pięć samodzielnych brygad kawalerii (po trzy pułki w każdej)
  • jedna brygada kawalerii - w organizacji (jeden pułk).

W kwietniu 1924 r. na wniosek Generalnego Inspektora Jazdy gen. Tadeusza Rozwadowskiego dokonano reorganizacji polskiej jazdy jednocześnie wprowadzono termin kawaleria. Utworzono cztery dywizje kawalerii złożone z trzech dwupułkowych brygad. pozostałe pułki weszły w skład samodzielnych brygad kawalerii, czterech trzypułkowych i jednej czteropułkowej. Nowa organizacja kawalerii miała na celu utworzenie wojsk szybkich o znaczeniu operacyjnym. Sprawdzianem dla zreformowanej kawalerii były wielkie manewry na Wołyniu w sierpniu 1925 . Zostały zorganizowane przez Generalnego Inspektora Kawalerii we współpracy z szefem sztabu gen. Stanisławem Hallerem . Kawaleria polska uzyskała wówczas wysokie oceny od zaproszonych gości zagranicznych, wśród których byli m.in. Francuz gen. Henry Gouraud, Anglik gen. Ironside oraz Czech gen. Jan Syrový .

W latach 1926-1935

W 1926 kawaleria była zorganizowana w dwanaście brygad dwupułkowych (w czterech dywizjach kawalerii), pięć brygad trzypułkowych i jedną brygadę jednopułkową. W latach 19291930 zlikwidowano kolejno dowództwa 1 DK, 3 DK oraz 4 DK. Organizacja kawalerii przedstawiała się następująco:

W latach 1936-1938

1 stycznia 1937 rozwiązano trzy brygady dwupułkowe (12., 13. i 17. BK), a pułki wcielono do innych brygad (1. BK zwiększono o 2 pułki i usamodzielniono). Na skutek tych zmian dowództwo 2. Dywizji Kawalerii zostało w praktyce pozbawione podległych mu jednostek, lecz istniało jeszcze do 1939 . 10. BK (dwupułkowa) została zmotoryzowana.

W wyniku kolejnej reorganizacji przeprowadzonej 1 kwietnia 1937 r. pozostało 11 brygad (5 czteropułkowych i 6 trzypułkowych), które otrzymały jednolite nazwy od rejonów kraju, w których stacjonowały:

W 1938 zmotoryzowany został również 1 Pułk Strzelców Konnych i razem z 24. Pułkiem Ułanów , 10. Pułkiem Strzelców Konnych i 10 Dywizjonem Artylerii Konnej podporządkowany Dowództwu Broni Pancernych. Z jednostek tych utworzono:

W 1939

31 sierpnia 1939 kawaleria sformowana była w 11 brygad (pięć brygad czteropułkowych i sześć brygad trzypułkowych).

W toku działań wojennych utworzone zostały:

W latach 1939 - 1947

Ludowe Wojsko Polskie

Rodzaje

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Jazda":

Nadciśnienie tętnicze zmniejszyć umieralność[10].Zaleca się umiarkowane, regularne ćwiczenia aerobowe, takie jak szybki marsz, pływanie, Jazda rowerem przez co najmniej 30–45 minut w większości dni w tygodniu[10][9]. ...

Armia Czerwona ...

Sporty wodne pływania , kolarstwa i biegania Pięciobój nowoczesny w skład którego wchodzą strzelectwo , szermierka , pływanie , Jazda konna , bieg przełajowy Sportowe ratownictwo wodne (w części konkurencji odbywających się bez ...

Pionier (wojsko) ...

Stanisław Taczak ...

Bitwa pod Kircholmem ...

Bitwa pod Kłuszynem zawaliły drogę, nie pozwalając części wojsk na kontynuowanie marszu. Ponadto idąca komunikiem Jazda zostawiła daleko w tyle posuwającą się wolno piechotę. By oczyścić pole ...

Bitwa pod Mątwami końcu kolumny. Przeprawiające się wojsko zaczęło formować na drugim brzegu następujący szyk: Jazda litewska na lewym skrzydle, dragoni koronni w centrum, Jazda koronna na ...

Toruń Toruń - żeńska drużyna siatkarska (I liga)KS Start-Wisła Toruń - tenis i Jazda figurowa na lodzieMKS Axel Toruń - Jazda figurowa na lodzie, curlingKlub ...

Bitwa pod Wiedniem (1683) polsko-tureckiej wojen polsko-tureckich początkowo nie było. Ciągłe napięcia na granicy były spowodowane naJazdami Tatarów na Polskę oraz Kozaków na Turcję. Strefą sporną były tereny ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Jazda":

20 Zachowanie się na drodze wobec pieszych i rowerzystów (plansza 8) zatrzymać się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu będącego na przejściu jeśli dalsza Jazda zmusiłaby pieszego do zatrzymania się, zwolnienia lub przyśpieszenia kroku. ...

07 Jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza (plansza 1) class="prawko_boks"> Jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza Podczas jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza, ...

07 Jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza (plansza 3) class="prawko_boks"> Jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza W okresie ograniczonej przejrzystości powietrza podczas wyprzedzania ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie