Jarząb szwedzki
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	naczyniowe
Klad :	nasienne
Klad :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Klad :	Fabidae
Rząd :	różowce
Rodzina :	różowate
Rodzaj :	jarząb
Gatunek :	jarząb szwedzki
Nazwa systematyczna
Sorbus intermedia (Ehrh.) Pers Syn. pl. 2(1):38. 1806
Synonimy
Crataegus hybrida L.. Pyrus intermedia Ehrh., Sorbus austriaca (Beck) Hedl, Sorbus mougeotii Soy.-Will. & Godr.[2]
Kategoria zagrożenia
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzK ) EX EW CR EN VU LR Kategoria: zagrożony

Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) – gatunek drzewa należącego do rodziny różowatych . Występuje w Europie^[2]. W Polsce osiąga południową granicę; w stanie dzikim występuje tylko na Pomorzu – w lasach nad Bałtykiem , między Kołobrzegiem a Gdynią ^[3]. Coraz częściej spotykany w lasach i zaroślach niemal całej Polski za sprawą rozsiewania się drzew uprawianych na terenach zieleni. W północnych i północno-wschodnich Niemczech^[4] i w zachodniej Polsce^[5] jest nierzadkim drzewem alejowym przy ulicach i w zadrzewieniach śródpolnych.

Gatunek jest utrwalonym mieszańcem poliploidalnym jarząba pospolitego (S. aucuparia), jarząba mącznego (S. aria) i jarząba brekinii (S. torminalis)^[6].

Pokrój drzewa

Owoce

Morfologia

Pokrój

Wysoki krzew lub drzewo do 15 – 20 m o szerokiej, regularnej koronie .

Pędy

Młode pędy szaro, filcowato owłosione, w drugiej połowie lata i jesienią nagie. Pąki zielonkawe lub brązowe, lepkie, owłosione na brzegach łusek.

Liście

Pojedyncze, eliptyczne lub odwrotnie jajowate, długości 6 – 10 cm, pierzastowrębne i piłkowane, z 5–8 parami nerwów, u podstawy szeroko klinowate, z wierzchu ciemnozielone, dolna strona liści szaro, filcowato owłosiona. Kształt liści bardzo zmienny.

Kwiaty

Kwiatostany owłosione, szerokości do 10 cm. Kwitnie w maju.

Owoce

Prawie kuliste, pomarańczowoczerwone, średnicy do 13 mm, dojrzewają we wrześniu, październiku.

Zastosowanie

Roślina ozdobna . Jarząb ten jest często uprawiany na terenie całego kraju. Mało wymagający w stosunku do gleby , jednak na siedliskach uboższych zwykle rośnie krzaczasto. Wymaga pełnego oświetlenia . Ozdobny jest ze względu na liście, regularną koronę, barwne owoce. Jest odporny na zarazę ogniową ^[4].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta jest na stanowiskach naturalnych w Polsce ścisłą ochroną gatunkową . Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek zagrożony (kategoria zagrożenia EN)^[7]. Głównym źródłem zagrożenia gatunku jest gospodarka leśna i bezpośrednie tępienie gatunku, jako drzewa o małej uzyteczności^[3].

Przypisy