|
|
|
Języki uralskie
Języki uralskieJęzyki uralskie –
rodzina językowa
, której językami posługuje się ok. 24 mln ludzi, zamieszkujących północną
Eurazję
i
Nizinę Węgierską
. Zalicza się do niej:
języki ugrofińskie
i
samodyjskie
. Łączona z
językami ałtajskimi
, w
ligę uralo-ałtajską
(dawniej uznawaną za rodzinę). Nowsze badania lingwistyczne wykazują na powiązanie języków uralskich z
językiem jukagirskim
; dla potrzeb tej koncepcji tworzy się rodzinę uralsko-jukagirską. Zdecydowana większość specjalistów jest zdania, że języki uralskie są
rodziną
, wywodzącą się od wspólnego
prajęzyka
. Pojawiły się jednak opinie kwestionujące tę tezę i postulujące ich uznanie raczej za
ligę językową
. Językoznawcy wysuwający taki postulat nie uznają
pokrewieństwa
języków samodyjskich
z
ugrofińskimi
.
Język jukagirski
włączany jest w obręb języków uralskich jedynie przez niektórych językoznawców. Klasyfikacja języków uralskich: -
języki ugrofińskie
(ok. 24 mln)
-
języki fińskie
(ponad 9,6 mln)
-
języki bałtyckofińskie
(ok. 7,3 mln)
-
fiński
(ok. 6 mln)
-
estoński
(ok. 1,1 mln)
-
karelski
(ok. 200 tys.)
-
Võro
(ok. 70 tys.)
-
wepski
(ok. 5 tys.)
-
ingryjski
(ok. 0,2 tys.)
-
wotycki
(ok. 0,1 tys.)
-
liwski
(ok. 0,1 tys.)
-
języki wołżańskie
(ok. 1,5 mln)
-
maryjski
(czeremiski) (ok. 550 tys.)
-
mordwiński
(ok. 900 tys.) w tym:
-
erzja
(ok. 500 tys.)
-
moksza
(ok. 400 tys.)
-
języki permskie
(ok. 1,2 mln)
-
komi
(ok. 500 tys.)
-
komi właściwy (komi-zyriański)
(ok. 345 tys.)
-
komi-permiacki
(ok. 150 tys.)
-
udmurcki
(ok. 700 tys.)
-
lapoński
(ok. 35 tys.)
-
języki ugryjskie
(ponad 14 mln)
-
chantyjski
(ok. 20 tys.)
-
mansyjski (wogulski)
(ok. 8 tys.)
-
węgierski
(ok. 14 mln.)
-
języki samojedzkie (samodyjskie)
(30 tys.)
- języki północnosamojedzkie
-
juracki
(nieniecki) (25 tys.)
- nganasański (tawgi-samojedzki) (700)
- eniecki (jenisej-samojedzki) (200)
-
języki południowosamojedzkie
-
selkupski (ostiak-samojedzki)
(2 tys.)
-
kamasyjski (sajan-samojedzki)
†
- (
język jukagirski
) (0,7 tys.)
Porównanie|
polski
| proto-uralski |
fiński
|
estoński
|
lapoński
|
erzjański
|
maryjski
|
komi
|
chantyjski
|
mansyjski
|
węgierski
|
nieniecki
|
|---|
| ogień | *tuli | tuli | tuli | dolla | tol | tul | tyl- | - | - | - | tu |
|---|
| ryba | *kala | kala | kala | guolli | kal | kol | - | kul | kul | hal | xalya |
|---|
| gniazdo | *pesä | pesä | pesa | beassi | pize | pəžaš | poz | pel | pit'ii | fészek | pyidya |
|---|
| ręka | *käti | käsi | käsi | giehta | ked´ | kit | ki | köt | kaat | kéz | - |
|---|
| oko | *śilmä | silmä | silm | čalbmi | śel´me | šinča | śin | sem | sam | szem | sæw° |
|---|
| żyła | *sïxni | suoni | soon | suotna | san | šün | sën | Lan | taan | véna | te' |
|---|
| kość | *luwi | luu | luu | - | lovaža | lu | ly | loγ | luw | - | le |
|---|
| wątroba | *mïksa | maksa | maks | - | makso | mokš | mus | muγəl | maat | máj | mud° |
|---|
| iść | *meni- | mennä | minema | mannat | - | mija- | mun- | mən- | men- | megy-/men- | myin- |
|---|
| żyć | *elä- | elää | elama | eallit | - | ila- | ol- | - | - | él- | yilye- |
|---|
| umrzeć | *kaxli- | kuolla | koolma | - | kulo- | kola- | kul- | kol- | kool- | hal- | xa- |
|---|
| myć | *mośki- | - | mõskma | - | muśke- | muška- | myśky- | - | - | mos- | masø- |
|---|
Inne hasła zawierające informacje o "Języki uralskie":
Grenoble
...
Szkoci
...
Szkoła Rycerska
...
Baldassare Castiglione
...
Język prasłowiański
...
Austro-Węgry
...
Szkocja
...
Adam Mickiewicz
...
Sztuczna inteligencja
...
August Hermann Francke
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Języki uralskie":
222 Historiografia po II wojnie światowej (plansza 13)
...
105. Zróżnicowanie kulturowe ludności świata (plansza 14)
...
003 b Rewolucja neolityczna (plansza 13)
...
|
|
|
|
