www.szkolnictwo.pl

Izabela I Katolicka

Izabela I Katolicka - zwana też Kastylijską (ur. 22 kwietnia 1451 w Madrigal de las Altas Torres, zm. 26 listopada 1504 w Medina del Campo) — królowa Kastylii i Leónu w latach 1474-1504 i królowa Aragonii w latach 1479-1504 (współrządziła z mężem, Ferdynandem II Katolickim). Pierworodna córka króla Kastylii Jana II Kastylijskiego i Izabeli Aviz, wnuczki króla Portugalii Jana I Wielkiego.

19 października 1469 w Valladolid odbył się jej ślub z następcą tronu Aragonii Ferdynandem, wraz z którym po śmierci jej brata Henryka IV Bezsilnego w 1474 r. objęła rządy w Kastylii i Leónie, a w 1479 r. po śmierci ojca Ferdynanda, Jana II Aragońskiego, w Aragonii. Wspólne rządy w obu królestwach sprawowali aż do jej śmierci. Potem Ferdynand musiał zrzec się Kastylii na rzecz ich zięcia, a następnie ożenił się ponownie z Germaine de Foix.

Małżeństwo i rządy w Kastylii i Leonie

Uroczystości weselne Izabeli i Ferdynanda trwały sześć dni. Tych dwojga łączyła prawdziwa miłość, która rosła z każdym dniem. Oboje byli bardzo szczęśliwi, mogli wnet zapomnieć jak mało posiadali pieniędzy, musieli zapożyczyć się na stroje ślubne. Przez jakiś czas mogli również zapomnieć o tym że nie otrzymali błogosławieństwa od króla Henryka, przyrodniego brata Izabeli.

Kiedy Henryk dowiedział się, że Izabela wyszła za mąż bez jego zgody, wpadł we wściekłość. Odebrał Izabeli jedno po drugim miasta, stanowiące jej jedyne źródło dochodu. Jednakże Ferdynand i jego żona byli absolutnie zdecydowani pewnego dnia przejąć we władanie swoje królestwa.

Pierwsze lata małżeństwa Izabeli i Ferdynanda obfitowały w trudności. Poza tym, że brakowało im pieniędzy, Ferdynand spędzał długie okresy z dala od domu, dowodząc wojskami ojca i pełniąc inne obowiązki w królestwie Aragonii.

Pierwszemu dziecku, które urodziło się 2 października 1470 roku, dali na imię Izabela. Z politycznego punktu widzenia córka nie przedstawiała wielkiej wartości. Jedyną osobą, która mogła się cieszyć z narodzin ich córki, był król Henryk. Postanowił znowu mianować swoją spadkobierczynią młodocianą księżniczkę Joannę. Później zmienił zdanie - kolejny raz.

Po pewnym czasie król Henryk poważnie zachorował i zakończył życie kilka minut przed północą 11 grudnia 1474 roku. Dworzanie będący przy nim w ostatnich godzinach życia błagali, żeby wyznaczył następcę tronu, ale on milczał.

Kiedy Izabela dowiedziała się o śmierci brata, opłakiwała go szczerze. Jednak stary doradca Carrillo przekonał ją, że nie ma chwili do stracenia, jeżeli chce wysunąć roszczenia do tronu - nie ma nawet czasu, by zawezwać Ferdynanda, który przebywał w Saragossie. Dwa dni po śmierci króla, w czasie ceremonii na Plaza Mayor w Segowii, arcybiskup Carrillo włożył na głowę Izabeli wysadzaną klejnotami koronę królewstwa Kastylii i Leónu. Nowa królowa miała na sobie rubinowy naszyjnik, ofiarowany jej przez męża.

Kiedy Ferdynand wrócił z Saragossy i dowiedział się, że podczas jego nieobecności Izabela sięgnęła po koronę królewską, nie był zadowolony z roli "księcia małżonka", jaka mu przypadła. Jednak z czasem para małżeńska umocniła prawdziwie partnerski związek, który dobrze służył zarówno im, jak i poddanym.

Izabela musiała uregulować jeszcze inne stosunki. Porywczy arcybiskup Carrillo nie umiał pogodzić się z faktem, że niegdyś posłuszna mu księżniczka stała się z czasem samodzielnie myślącą królową. W 1475 roku, mając poczucie, że nie został należycie wynagrodzony za pomoc, jakiej udzielił młodej parze, arcybiskup zaczął popierać Alfonsa, króla Portugalii. Alfons, którego oświadczyny Izabela wielokrotnie odrzucała, zaręczył się teraz ze swoją trzynastoletnią siostrzenicą, księżniczką Joanną "La Beltraneją". Wypowiedział nawet wojnę Kastylii, aby bronić praw siostrzenicy. Portugalia została w konflikcie pokonana, a arcybiskup Carrillo wybłagał u Izabeli przebaczenie.

Nie doszło jednak do pojednania Izabeli z księżniczką Joanną, która używała tytułu "księżniczki Kastylii". Królowa Izabela zakazała jej go używać i umieściła nieszczęśliwą młodą kobietę w klasztorze. Joanna żyła w przekonaniu, że królowa Izabela nieuczciwie pozbawiła ją należnego jej zgodnie z prawem tronu. Do samej śmierci podpisywała listy: "Ja Królowa". Obecnie spoczywa w kaplicy królewskiej przy katedrze w Grenadzie.

Rządy w Hiszpanii

Pomimo osobistych tragedii królowi Ferdynandowi i królowej Izabeli udało się zaprowadzić porządek w obu swych królestwach, które od wielu lat rozdzierały wewnętrzne walki. Chociaż dopiero znacznie później pojawiła się oficjalna nazwa Hiszpanii, to Izabela i Ferdynand pierwsi zaczęli myśleć o połączonej krainie España.

Izabela I Katolicka była znana ze swej religijności. Dokonała tego, co nie powiodło się innym panującym przed nią władcom - wypędziła Maurów z Półwyspu Iberyjskiego, czym zakończyła trwającą od VIII w. rekonkwistę. Było to głównym celem monarszej pary.

Izabela i Ferdynand złożyli przysięgę, że dokonają tego, co nie powiodło się żadnemu z dotychczasowych monarchów. W roku 1484 podjęli rekonkwistę. Izabela planowała kampanie militarne, a Ferdynand prowadził wojska. Królowa nie wahała się zastawić klejnoty - nawet drogocenny naszyjnik z rubinem - żeby wspomóc Świętą Wojnę. Odbierali Maurom jedno po drugim każde wzgórze i dolinę, każde miasto i miasteczko, prócz tego jednego na którym zależało im najbardziej - Grenady. Wreszcie w styczniu 1492 roku odnieśli triumf. Zdobyli Grenadę, wygrali Świętą Wojnę i dokonali dzieła rekonkwisty.

Znana jest również z udzielenia wsparcia włoskiemu żeglarzowi Krzysztofowi Kolumbowi. Na skutek poparcia Krzysztofa Kolumba królowa Izabela otrzymała tytuł "Matki Ameryk".

1 listopada 1478 r. uzyskali od papieża Sykstusa IV zgodę na utworzenie inkwizycji hiszpańskiej, która podlegała tu nie Kościołowi, lecz państwu. Jednym z głównych zadań tej instytucji w Hiszpanii stało się "rozwiązanie problemu żydowskiego". Jej przedstawiciele szczególnie tropili maranów, zwanych też conversos (konwertyci) - Żydów nawróconych na chrześcijaństwo, których powszechnie podejrzewano o "judaizowanie".

Ferdynand i Izabela, znani jako Los Reyes Católicos (otrzymali od papieża Aleksandra IV oficjalny tytuł władców katolickich) byli zagorzałymi chrześcijanami. To właśnie zapał religijny kazał im wysłać Kolumba na nieznane lądy w nadziei, że uda się nawrócić dusze pogan na chrześcijaństwo (choć nie można przemilczeć nadziei, jakie wiązali oni z korzyściami ekonomicznymi płynącymi z potencjalnych odkryć). Wiedzeni tym zapałem, wypierali muzułmanów z Półwyspu Iberyjskiego, walcząc z królestwem Maurów w Grenadzie, mimo że Maurowie wnieśli ogromny wkład w kulturę i gospodarkę Półwyspu Iberyjskiego. Ta sama żarliwa pobożność doprowadziła ich też do prześladowania Żydów, choć i tu zbyt wyraźnie uwidacznia się czynnik ekonomiczny (społeczność żydowska w II połowie XV w. zajęła zbyt znaczącą pozycję w administracji i gospodarce obu królestw).

Hiszpania pod inspirującym przywództwem królowej Izabeli i króla Ferdynanda stała się najpotężniejszym, najbardziej podziwianym i rozwiniętym kulturowo krajem zachodniej Europy. W ciągu ponad stu lat po śmierci Izabeli wciąż rozkwitała tam bujnie sztuka i literatura, a okres ten przeszedł do historii jako Złoty Wiek Hiszpanii.

Inne hasła zawierające informacje o "Izabela I Katolicka":

Biskup ...

Odense ...

Brno ...

1484 Cypru 1474 Katarzyna Cornaro 1489 Król Czech 1469 Maciej Korwin 1490 Król Danii 1481 Jan Oldenburg 1513 Egipt 1468 Ka'itbaj 1496 Francja 1483 Karol VIII 1498 HrabiaHolandii 1482 Maksymilian I Habsburg 1494 WładcaInków 1471 Tupac Yupanqui 1493 CesarzJaponii 1464 Go-Tsuchimikado(後土御門天皇) 1500 Kalif 1479 Al-Mutawakkil II 1497 Król Kastyliii Leónu 1474 Izabela I Katolicka 1504 PatriarchaKonstan-tynopola 1481 Symeon I z Trapezuntu 1486 Litwa 1440 Kazimierz Jagiellończyk 1492 Sułtan Maroka 1472 Muhammad asz-Szajch al-Mahdi 1505 Mediolan 1476 Gian Galeazzo 1494 Lord Monako 1458 Lambert ...

Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kownie ...

1499 II Jagiellończyk 1516 Król Danii 1481 Jan Oldenburg 1513 Egipt 1498 Kansuh 1500 Francja 1498 Ludwik XII 1515 HrabiaHolandii 1494 Filip I Piękny 1506 WładcaInków 1493 Huayna Capac 1527 Lord Irlandii 1485 Henryk VII Tudor 1509 CesarzJaponii 1464 Go-Tsuchimikado(後土御門天皇) 1500 Kalif 1497 Al-Mustamsik 1508 Król Kastyliii Leónu 1474 Izabela I Katolicka 1504 PatriarchaKonstan-tynopola 1498 Joachim I 1502 Litwa 1492 Aleksander Jagiellończyk 1506 Sułtan Maroka 1472 Muhammad asz-Szajch al-Mahdi 1505 Mediolan 1494 Ludovico il Moro 1499 Lord Monako 1494 Jan II 1505 Nawarra 1484 Katarzyna ...

Wittenberga ...

1884 ...

Rekatolicyzacja ...

Cieplice Śląskie-Zdrój ...

Inne lekcje zawierające informacje o "Izabela I Katolicka":

107 Wojna trzydziestoletnia (plansza 14) ...

038 Problemy polityczne oraz kryzys gospodarczy i społeczny w Europie w późnym średniowieczu (plansza 9) ...

107 Wojna trzydziestoletnia (plansza 4) ...