Iwan Josifowicz Proskurow Иван Иосифович Проскуров
Iwan Josifowicz Proskurow
generał-lejtnant generał-lejtnant
Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1907 Małaja Tokmaczka,   Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	28 października 1941 Kujbyszew ,   ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1931 – 1941
Siły zbrojne	Armia Czerwona
Stanowiska	d-ca: 1. Międzynarodowej Eskadry Bombowej, 54. Brygady Bombowej, 2. Armii Lotniczej, lotnictwa Frontu Dalekowschodniego , sił powietrznych 7. Armii , szef GRU
Główne wojny i bitwy	hiszpańska wojna domowa , II wojna światowa , Wielka Wojna Ojczyźniana
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonej Gwiazdy Order Czerwonej Gwiazdy Medal "20 lat Radzieckich Sił Zbrojnych"

Iwan Josifowicz Proskurow, ros. Иван Иосифович Проскуров (ur. 18 lutego 1907 we wsi Małaja Tokmaczka, zm. 28 października 1941 w Kujbyszewie ) – Ukrainiec, radziecki dowódca wojskowy, generał-lejtnant pilot , szef radzieckiego wywiadu wojskowego GRU (1939–1940), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji (1937–1941), Bohater Związku Radzieckiego (1937).

Życiorys

Urodził się 18 lutego 1907 we wsi Małaja Tokmaczka na Zaporożu . W 1927 wstąpił do partii komunistycznej WKP(b) . Studiował w szkole mechanizacji rolnictwa. W 1931 został powołany do wojska, po czym ukończył wojskową szkołę lotniczą. Od 1934 służył w 89. eskadrze ciężkich bombowców w Monino jako dowódca pododdziału.

Od października 1936 do czerwca 1937 walczył w wojnie domowej w Hiszpanii jako radziecki "doradca wojskowy", a faktycznie pilot bombowców , latając na francuskich bombowcach Potez 540, a później radzieckich szybkich bombowcach SB-2 . Powierzono mu następnie stanowisko dowódcy 1. Międzynarodowej Eskadry Bombowej. Łączył przy tym funkcje pilota i oficera wywiadu, przeprowadził także kilka akcji werbunkowych w krajach ościennych. Za udział w walkach w Hiszpanii otrzymał 21 czerwca 1937 tytuł Bohatera Związku Radzieckiego (order Złota Gwiazda nr 33) oraz awans na stopień majora. Po powrocie do ZSRR, dowodził 54. Brygadą Bombową w kijowskim okręgu wojskowym, a następnie 2. Armią Lotniczą specjalnego przeznaczenia w Woroneżu.

14 kwietnia 1939 zastąpił na stanowisku szefa wywiadu wojskowego GRU komdiwa Aleksandra Orłowa. Jako pierwszy na tym stanowisku został obdarzony tytułem zastępcy komisarza obrony i wchodził w skład Głównej Rady Wojennej Ludowego Komisariatu Obrony. Otwarcie wypowiadał się przeciwko paktowi ZSRR z Niemcami ( pakt Ribbentrop-Mołotow ), podpisanemu w sierpniu 1939. W czerwcu 1940, wraz z wprowadzeniem stopni generalskich w Armii Czerwonej, otrzymał stopień generała-lejtnanta lotnictwa.

11 lipca 1940 na stanowisku szefa GRU zastąpił go Filip Golikow . Iwan Proskurow został dowódcą lotnictwa Frontu Dalekowschodniego , a w październiku pomocnikiem naczelnika Sztabu Generalnego do spraw lotnictwa bombowego dalekiego zasięgu. Tuż przed atakiem Niemiec na ZSRR , 22 czerwca 1941 został odwołany z tego stanowiska pod zarzutem awaryjności w podległych mu pułkach i objął dowództwo sił powietrznych 7. Armii , skoncentrowanej w Karelii .

Był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji (1937–1941).

27 czerwca 1941 – pięć dni po ataku Niemiec na ZSRR – został aresztowany pod sfingowanymi zarzutami szpiegostwa i udziału w spisku oraz nieprzygotowania radzieckiego lotnictwa do wojny. W śledztwie był torturowany przez NKWD . Wobec postępu wojsk niemieckich został ewakuowany do Kujbyszewa . 28 października 1941 został wraz z grupą wyższych oficerów (trzech z żonami), na polecenie komisarza ludowego NKWD Ławrientija Berii rozstrzelany bez sądu.

11 maja 1954 został zrehabilitowany.

Odznaczenia

• Medal "Złota Gwiazda" Bohatera Związku Radzieckiego (21 czerwca 1937)
• Order Lenina (1937)
• Order Czerwonego Sztandaru (1937)
• Order Czerwonej Gwiazdy – dwukrotnie (1936, 1940)
• Medal "20 lat Radzieckich Sił Zbrojnych"

Bibliografia