Wierzba iwa
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	malpigiowce
Rodzina :	wierzbowate
Rodzaj :	wierzba
Gatunek :	wierzba iwa
Nazwa systematyczna
Salix caprea L. Sp. Pl. 2: 1020, 1753

Wierzba iwa (Salix caprea L. ) – gatunek roślin z rodziny wierzbowatych , rodzimy dla Europy i Azji^[2]. W Polsce gatunek pospolity na całym niżu i w górach aż po regiel górny .

Morfologia

Wierzba iwa, okolice Puszczy Kampinoskiej

Kwiatostany męskie wierzby iwy

Wierzba iwa wczesną wiosną (osobnik męski)

Pokrój

Krzew do 9 m wysokości, albo drzewo dorastające do 13-15 m . Młode pędy są grube, barwy oliwkowej do brunatnoczerwonawej, z początku krótko owłosione, później łysiejące.

Pień

Na pniu i na grubszych gałęziach obserwuje się ciemne romboidalne pęknięcia w rzędach; stanowią one dobrą cechę rozpoznawczą tej wierzby .

Drewno

Miękkie i lekkie z czerwonobiałym bielem i żółtawobrunatną twardzielą .

Liście

Szerokoeliptyczne , do dwu razy tak długie jak szerokie, krótko, skośnie zaostrzone. Brzeg liścia nieregularnie słabo pikowany lub całobrzegi, na krótkich pędach przeważnie gładki i falisty. Górna powierzchnia liścia żywozielona do oliwkowej , naga, lekko lśniąca do matowej; tylko główny nerw jest lekko wystający i przylegająco owłosiony. Dolna strona liścia, z mocno wystającą siecią nerwów, trwale gęsto białawo owłosiona i miękka w dotyku. Ogonek liściowy około 1 cm długości, owłosiony, przylistki zwykle obecne, 1 cm długości, sercowate do nerkowatych, ząbkowane.

Kwiaty

Roślina dwupienna . Wielkie kotki (bazie) ukazują się przed liśćmi , przed rozkwitnięciem otoczone są białym futerkiem włosków, pochodzącym od długobrodych przysadek i chroniącym młode kwiaty przed mrozem. Kotki mają bardzo krótkie szypuły , męskie są jajowate, 2-3 cm długie, gęsto kwiatowe, żeńskie są podłużno-jajowate, do 4 cm długości. Zalążnia na długim trzonku, gęsto owłosiona; przysadka dwubarwna, u nasady jasna, wierzchołek ciemnobrunatny do czarnego , gęsto i długo owłosiony, brodaty. Szyjka bardzo krótka, rozgałęzienia znamion wyprostowane, skłaniające się ku sobie. U nasady kwiatu jest osadzony krótki gruczoł miodnikowy .

Biologia i ekologia

Siedlisko: widne lasy , zarośla . Fanerofit . W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Sambuco-Salicion i (Ass. Epilobio-Salicetum^[3]. Roślina miododajna i owadopylna . Jest najwcześniej kwitnącą krajową wierzbą. Nasiona rozsiewane przez wiatr .

Zmienność

Tworzy mieszańce z innymi gatunkami wierzb. W naturze można często spotkać, różniące się od typowej formy i trudne do oznaczenia mieszańce m.in. z: w. alpejską , w. czerniejącą, w. długokończystą, w. lapońską , w. oszczepowatą , w. piaskowa , w. płożącą , w. purpurową , w. rokitą , w. śniadą, w. śląską , w. uszatą , w. wiciową , w. szarą , w. siwą ^[4].

Zastosowanie

• Czasami jest uprawiana jako roślina ozdobna (głównie okazy męskie, które są bardzo ładne podczas kwitnienia).
• Zawiera m.in. salicynę ( kwas salicylowy ) i taninę .
• Od starożytności kora wierzbowa była używana jako środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy.

Przypisy