Igor Fiodorowicz Strawiński (
ros.:
Игорь Фёдорович Стравинский;
5
/
17 czerwca
1882
,
Oranienbaum
,
Cesarstwo Rosyjskie
-
6 kwietnia
1971
,
Nowy Jork
,
Stany Zjednoczone
) –
rosyjski
kompozytor
,
pianista
i
dyrygent
.
Życie
Urodził się w miejscowości Oranienbaum (obecnie
Łomonosow
), niedaleko
Sankt Petersburga
w
Rosji
. Miał polskie korzenie. Ojciec Strawińskiego, Fiodor, był znanym śpiewakiem operowym i gwiazdą petersburskiego Teatru Maryjskiego – jego nastepcą został
Fiodor Szalapin
. Śpiewakiem był również brat kompozytora, Gurij.
Igor nigdy nie ukończył żadnej uczelni muzycznej, lecz wydział prawa na Uniwersytecie w
Petersburgu
. Los zetknął go z
Rimskim-Korsakowem
, który, zauważywszy wielki talent, konsultował jego młodzieńcze utwory.
W 1905 roku ożenił się ze swoją przyjaciółką z dzieciństwa i zarazem kuzynką – Katariną Nosenko (zm. 1937), z którą miał czworo dzieci (jego drugą żoną była Wiera de Bosset, primo voto Sudiejkin, była tancerka zespołu
Siergieja Diagilewa
).
Zamieszkał w domu zbudowanym na terenie ziem odziedziczonych przez żonę, w
Uściługu
na
Ukrainie
, który po
I Wojnie Światowej
znalazł się w granicach Rzeczpospolitej Polskiej.
W 1910 wyjechał do Europy Zachodniej. Często zmieniał miejsce zamieszkania, najczęściej przebywał w
Szwajcarii
, m.in. w Clarens koło
Montreux
i w
Morges
. W tym czasie współpracował z Diagilewem, komponując muzykę dla jego
Baletów Rosyjskich
, w tym takie słynne dzieła jak – "
Ognisty ptak
", "
Święto wiosny
", "
Pietruszka
" i inne.
W latach międzywojennych rozpoczął działalność dyrygencką i pianistyczną wykonując napisane dla siebie utwory takie jak "Koncert fortepianowy", "Capriccio" i "Koncert na dwa fortepiany" (wykonywany wspólnie z synem Sulimą).
W 1920 r. wyjechał do
Francji
, a w 1939 r. do
USA
, gdzie spędził resztę życia. Często jednak podróżował po całym świecie. Został pochowany na wyspie San Michele w
Wenecji
.
Ważniejsze utwory
- Symfonia Es-dur – 1907
-
Ognisty ptak
– balet 1910
-
Pietruszka
– balet 1911
-
Święto wiosny
– balet 1913
- Słowik – opera 1914
- Ragtime na 11 instrumentów – 1918
-
Pulcinella
– balet 1920
- Symfonia na instrumenty dęte – 1921
- Wesele – balet 1923
- Oktet – 1923
- Oedipus Rex (Król Edyp)– oratorium 1927
- Apollo i Muzy – balet 1928
- Pocałunek wieszczki – balet 1928
- Symfonia psalmów na chór i orkiestrę – 1930
- Gra w karty – balet 1937
- Dumbarton Oaks Concerto – 1938
- Symphony in C – 1940
- Babel –
kantata
1944, ostatnia część wielkiej
suity Genesis
(zob.), której części komponowali również
Arnold Schönberg
,
Aleksander Tansman
i
Darius Milhaud
*Symfonia w 3 częściach – 1946
- Koncert hebanowy (Ebony Concerto) na orkiestrę jazzową – 1946
- Koncert D-dur na orkiestrę smyczkową – 1947
- Orfeusz – balet 1947
- Msza – 1948
- The Rake's Progress – opera 1951
- Septet – 1953
- Canticum Sacrum – 1956
- Agon – balet 1957
- Threni – 1958
- Movements na fortepian i orkiestrę – 1960
- A Sermon, a Narrative and a Prayer – 1961
Bibliografia
- I. Strawiński Kroniki mego życia. Kraków, PWM 1974
- R. Vlad Strawiński. Kraków, PWM 1974
- L. Erhardt Igor Strawiński. Warszawa, PIW 1978
- A. Jarzębska Strawiński. Myśli i muzyka. Kraków, Musica Iagellonica 2002