Idomeneusz, król Krety (Idomeneo, Re di Creta, KV 366) – trzyaktowa opera z muzyka napisaną przez Wolfganga Amadeusza Mozarta do libretta autorstwa Giambattisty Varesco.

Osoby

• Idomeneusz, król Krety - tenor
• Idamantes, syn Idomeneusza - sopran
• Elektra, córka Agamemnona - sopran
• Ilia, córka Priama - sopran
• Arbaces, przyjaciel Idomeneusza - baryton
• Arcykapłan - bas

Treść

Król Idomeusz po zakończonej wojnie trojańskiej powraca na wyspę Kretę. Wcześniej jednak nadciąga straszna burza. Król ślubuje, że jeśli szczęśliwie dobije do brzegu, to poświęci Posejdonowi pierwszego napotkanego na lądzie człowieka. Na nieszczęście jest to jego syn. Król postanawia nie dotrzymać złożonej obietnicy, więc rozzłoszczony Posejdon wysyła morskiego potwora, który nęka ludność Krety. Gdy król wyjawia, jaką obietnicę złożył, syn postanawia zabić potwora. Idamantes i Ilia wyznają sobie miłość. Po zwycięskiej walce z potworem, Idamantes chce jednak oddać swoje życie aby uspokoić rozgniewane bóstwo. Ostatecznie sprawę rozstrzyga wyrocznia, która orzeka, że król ma abdykować na rzecz syna, który ma objąć za żonę Ilię.

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Historia utworu

Utwór powstał w 1780 roku na zamówienie teatru dworskiego elektora bawarskiego Karla Theodora. Mozart wprowadził do niej role drugoplanowe, sceny zbiorowe i balet. Początkowo opera nie spotkała się z zainteresowaniem ze strony wykonawców. Prapremiera miała miejsce 29 stycznia 1781 roku w Monachium i spotkała się z przychylnym przyjęciem krytyki. Mozart planował przerobić tę operę na bardziej nowoczesną, jednak te plany nie zostały zrealizowane. Za jego życia opera została wykonana jeszcze raz, w pałacu książąt Auersperg w Wiedniu w 1786 (w wersji koncertowej). W wykonaniu uczestniczyli amatorzy, głównie arystokraci. Dla tego wykonania Mozart dopisał dwa numery: duet na sopran i tenor Spiegarti non poss'io KV 489 oraz recytatyw i arię na tenor (z koncertującą partią skrzypiec) Non più. Tutto ascoltai - Non temer, amato bene KV 490.

Skandal w Operze Berlińskiej

Mocnym echem odbiła się decyzja szefowej Opery Berlińskiej, Kirsten Harms, o zdjęciu z repertuaru, zaplanowanej na listopad 2006 inscenizacji "Idomeneo", gdyż w jednej ze scen zostaje pokazana odcięta głowa Mahometa, co spowodowało obawy o zagrożenie ładu społecznego. Należy dodać, że w scenie tej pokazywane są także odcięte głowy Jezusa Chrystusa , Buddy i Posejdona. Obawiano się zamieszek i zamachów ze strony radykalnych islamistów.

Decyzja ta wywołała falę częściowo bardzo ostrych protestów. Przeważała opinia, według niektórych agencji prasowych, że "uklękneła ona przed terrorystami" i dokonała tym samym aktu "wiernopoddaństwa".

Inne głosy widzą decyzję zdjęcia tej inscenizacji, w obliczu aktualnych napięć między zachodnim i islamskim światem, jako rozsądną.

Według ostatnich informacji, po zmodyfikowaniu środków bezpieczeństwa, opera zostanie, najwcześniej w grudniu 2006 roku, wystawiona.

Bibliografia

• Eisen Cliff, Keefe Simon P. (red.); The Cambridge Mozart Encyclopedia, Cambridge University Press, Cambridge 2006;
• Encyklopedia Muzyczna PWM, cz. biograficzna, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków 2000;
• Kański Józef, Przewodnik Operowy, PWM, Kraków 2001;
• Mozart W.A., Idomeneo: Werkgruppe 5, Band 11: Idomeneo; Teilband 1&2; red. Daniel Heartz, Bühnenwerke; Neue Ausgabe sämtlicher Werke; Bärenteier Kassel. Basel, Tours, London, 1972;
• Opera. Kompozytorzy, dzieła, wykonawcy, tłum. Baranowa Agna i in., red. Batta András, Könemann, Köln 2001;
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, red. Sadie Stanley, Macmillan Publishers Limited, London 2001;
• The New Grove Dictionary of Opera, red. Sadie Stanley, Macmillan Press Limited, London 1992;

Linki zewnętrzne

• libretto w oryginale: www.karadras.com ( wł. )
• Opis opery ( ang. )