Hormon antydiuretyczny (wazopresyna, adiuretyna,
ATC
:
H 01 BA
, skróty: AVP od Arginine VasoPressin oraz ADH od Antidiuretic Hormone) – hormon występujący u ssaków, w tym u człowieka[1].
Budowa
Wazopresyna jest cyklicznym
nonapeptydem
o
masie cząsteczkowej
1084
Da
.
Hormon
ten wytwarzany jest przez
podwzgórze
w postaci preprowazopresynoneurofizyny i wydzielany w ostatecznej postaci przez tylny płat
przysadki mózgowej
.
Działanie
Powoduje zagęszczanie
moczu
poprzez
resorpcję
wody i jonów
sodu
w kanalikach
nerkowych
poprzez pobudzanie receptorów V2. Powoduje ekspresję genów kodujących kanał AQ2 (w przeciwieństwie do AQ1 stale obecnego w błonie) dla wody, następnie translację tegoż mRNA oraz wbudowanie tego produktu w błonę bieguna apikalnego komórek sześciennych budujących kanaliki nerkowe.
Powoduje skurcz naczyń krwionośnych poprzez receptory V1, obecne na ich powierzchni.
Jest podejrzewana o udział w regulacji zachowań społecznych różnych gatunków zwierząt, w tym również ludzi[2][3][4].
Regulacja wydzielania
Wydzielanie wazopresyny jest pobudzane przez wzrost
ciśnienia osmotycznego
osocza
krwi
i
płynu mózgowo-rdzeniowego
, hipowolemię lub
angiotensynę II
[5]. Jej zwiększone wydzielanie następuje także podczas snu.
Spadek
osmolalności
osocza lub hiperwolemia hamują jej wydzielanie.
Choroby związane z ADH
Niedobór
Niedobór hormonu antydiuretycznego lub brak jego działania powoduje
moczówkę prostą
. Jeśli dotyczy ona zaburzenia wydzielania na poziomie podwzgórza lub przysadki jest to moczówka prosta ośrodkowa. Jeżeli występuje niewrażliwość cewek nerkowych na działanie hormonu antydiuretycznego – jest to moczówka prosta nerkowa.
Nadmiar
Nadmiar wazopresyny wywołuje
Zespół Schwartza-Barttera
.
Analogi wazopresyny
Przypisy
- ↑ Ramon Lim, Abel Lajtha: Handbook of neurochemistry and molecular neurobiology. New York, NY: Springer, 2006, ss. 573–607. .
- ↑
Neurobiologia zaufania
. [dostęp 26.09.2010].
- ↑ Young LJ.
The neuroendocrinology of the social brain
. „Front Neuroendocrinol”. 30 (4), ss. 425–8 (October 2009).
doi:10.1016/j.yfrne.2009.06.002
.
PMID 19596026
.
- ↑ Walum H, Westberg L, Henningsson S, Neiderhiser JM, Reiss D, Igl W, Ganiban JM, Spotts EL, Pedersen NL, Eriksson E, Lichtenstein P. Genetic variation in the vasopressin receptor 1a gene (AVPR1A) associates with pair-bonding behavior in humans. „Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A.”. 105 (37), ss. 14153–6 (September 2008).
doi:10.1073/pnas.0803081105
.
PMID 18765804
.
- ↑ Arthur J. Vander: Renal physiology. New York: McGraw-Hill, Health Professions Division, 1995. .
