Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Daty nowego i starego porządku

Daty nowego i starego porządku

Daty nowego i starego porządku (daty nowego stylu i starego stylu) – problem z dziedziny rachuby czasu związany z przechodzeniem poszczególnych krajów z kalendarza juliańskiego ("starego porządku") na gregoriański ("nowego porządku"). Ze względu na fakt, że zmiana ta dokonała się w różnych krajach w różnym czasie, daty zapisane na dokumentach wytworzonych np. w XVI -, XVII - a nawet XVIII -wiecznej (z I połowy wieku) Wielkiej Brytanii nie były tożsame z tak samo zapisanymi datami w Hiszpanii , Portugalii , Włoszech , Polsce i we Francji .

podwójne datowanie na rosyjskim świadectwie ślubu (Warszawa, rok 1907)

Wymienione kraje wprowadziły kalendarz gregoriański w 1582 (cztery pierwsze 14 października tego roku, Francja 20 grudnia – licząc wg nowego porządku), Austria , Czechy i Śląsk w 1584 roku, protestancka część Niemiec w 1700 roku, natomiast Wielka Brytania i jej imperialne posiadłości dopiero 14 "nowego" września 1752 , a Rosja i jej posiadłości jeszcze później – po rewolucji październikowej w 1917 - dokładnie 14 lutego 1918 roku (z ilustracji obok wynika jednak, że w Polsce - w zaborze rosyjskim - w dokumentach urzędowych stosowano datowanie podwójne). Niemal równocześnie zrobiły to prawosławne kraje bałkańskie - Rumunia , Serbia , Bułgaria oraz Grecja (ta ostatnia dopiero w 1923 roku), a z krajów muzułmańskich - Turcja oraz Egipt .

Wynikające z tego nieporozumienia skutkują na przykład tym, że wspomniana rewolucja nosi nazwę "październikowej", choć rozpoczęła się wg rachuby obowiązującego w większości Europy i w Ameryce nowego porządku 7 listopada 1917 (a wg obowiązującego wówczas w Rosji starego porządku juliańskiego – 25 października). Innym przykładem jest data śmierci Szekspira i Cervantesa , określana na 23 kwietnia 1616 , choć w rzeczywistości Szekspir zmarł dziesięć dni po Cervantesie: Anglicy do zapisu daty śmierci Szekspira używają bowiem stosowanej tam wówczas rachuby starego stylu. Z kolei Wilhelm III Orański wypłynął w 1688 z Holandii 11 listopada , a wylądował w Brixham w Anglii 5 listopada , choć przecież oczywiście nie mógł wkroczyć do Anglii PRZED wyruszeniem na wyprawę, tylko po prostu czas rozpoczęcia podróży liczony jest wg nowej rachuby, a dokonania Wilhelma w Anglii – wg starej.

Spis treści

Początek roku kalendarzowego

Dodatkowe komplikacje biorą się jeszcze stąd, że pomimo iż początkiem kalendarzowego roku był w większości Europy 1 stycznia , to w Wielkiej Brytanii liczono go od dnia Zwiastowania , przypadającego 25 marca . Dlatego na przykład dzień śmierci Elżbiety I Tudor 24 marca przypadła w ostatni dzień roku 1602 wg rachuby brytyjskiej, choć wg rachuby obowiązującej w pozostałej części Europy był to rok 1603 . Pomimo jednak, że wg nowego porządku juliański 24 marca przypadał w zapisie gregoriańskim 3 kwietnia , to przyjęło się zapisywać datę śmierci tej królowej bez korekty daty dziennej i miesięcznej, a jedynie ze skorygowanym (na 1603) rokiem. Podobnie datę egzekucji Karola I Stuarta zapisywaną niegdyś jako 30 stycznia 1648 koryguje się obecnie na 1649 , ale bez doliczania dodatkowych dni do daty dziennej.

Podwójne datowanie

Aby uniknąć nieporozumień, historycy do opisywania dat z okresu, w którym obowiązywały różne kalendarze stosują niekiedy – o ile jest to potrzebne, tzn. zazwyczaj wówczas, gdy opisują temat dotyczący państw posługujących się różnymi kalendarzami – format podwójny, np. "24 marca/3 kwietnia 1602/1603" albo "25 października/7 listopada 1917". Tak samo zresztą, jak pokazano na ilustracji z 1907 roku - postępowali urzędnicy w krajach, stosujących kalendarz starego porządku.

W ten sam sposób datowały wydarzenia źródła polskie z XIX i początku XX wieku, zaszłe w zaborze rosyjskim - na obszarze tzw. Królestwa Polskiego . Kalendarz gregoriański (nowy styl) wyprzedza juliański (stary styl) o 13 dni (od 1900 r.). W latach 1582 - 1699 różnica wynosiła 10 dni, w latach 1700 - 1799 - 11 dni, a w latach 1800 - 1899 - 12 dni. W miarę postępów rusyfikacji po upadku powstań listopadowego i styczniowego - stary styl stawał się stopniowo jedynym obowiązującym urzędowo sposobem datowania w tym zaborze. Sytuacja ta trwała do wycofania się Rosjan z Polski w 1915 roku.

Wprowadzenie 1 stycznia jako początku roku i kalendarza gregoriańskiego

Kraj 1 stycznia jako pierwszy dzień rokukalendarz gregoriański
Imperium Rzymskie 46 p.n.e.
567 - zniesienie 1 stycznia jako początku roku
Republika Wenecka 1522 1582
Rzesza Niemiecka 1544 1583
Rzeczpospolita Obojga Narodów , Hiszpania , Portugalia , i katolicka część Niderlandów 1556 1582
Prusy 1559 1700
Dania początek XIV wieku 1700
Szwecja 1559 1753
Francja 1564 1582
Lotaryngia 1579 1682
Protestancka część Niderlandów 1583 1700
Szkocja 1600 1752
Rosja 1700 1918
Toskania 1721 1750
Anglia 1752 1752

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Daty nowego i starego porządku":

Dzień Zmarłych ...

Wag ...

Brescia ...

Mieszko II Lambert ...

Adwentyzm ...

Linz ...

Meczet w Kownie ...

Sortowanie ...

Data ...

Wnioskowanie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Daty nowego i starego porządku":

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 6) ...

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 10) ...

Algorytmy - podstawy i zastosowanie (plansza 2) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie