Hades (w rzymskiej mitologii znany również jako Pluton) (
gr.
Ἅιδης, także Ἀίδης Aides – "niewidzialny") – w
mitologii greckiej
oznacza zarówno świat zmarłych, jak i boga-władcę tego podziemnego świata zmarłych.
Hades był bogiem świata podziemnego i umarłych; nazywany był także
Plutonem
(gr. Πλούτων, od wyrazu πλοῦτος plutos – "bogactwo") i pod tym imieniem występował w
mitologii rzymskiej
(
łac.
Pluto). Imię to nadane mu zostało ze względu na niezmierzone bogactwa świata podziemnego. Nazywano go także Agesandros (Ἀγήσανδρος – "prowadzący ludzi"). Hades był jednym z 12 bogów olimpijskich, mimo że nie uczestniczył w biesiadach olimpijskich.
Hades był synem
tytana
Kronosa
i tytanidy
Rei
oraz bratem
Zeusa
,
Posejdona
,
Demeter
,
Hestii
i
Hery
. Uprowadził z ziemi
Persefonę
, córkę Demeter, która później została jego małżonką. Jego atrybutami były
berło
i klucze. Przy boku zawsze miał
Cerbera
– trójgłowego psa.
Kraina Hadesa
Żeby dostać się do krainy zmarłych, trzeba było przeprawić się przez rzekę
Styks
. Swoją łodzią przewoził przez rzekę ponury
Charon
. Za swoją pracę brał od każdej duszy jednego
obola
– bez pieniążka nie było wstępu do krainy, dlatego
Grecy
wkładali zmarłym w usta zapłatę dla Charona. Później wejścia pilnował trzygłowy pies Cerber, był on miły i potulny gdy ktoś przybywał, ale stawał się agresywny gdy ktoś próbował się wydostać.
W Hadesie oprócz Styksu płynęły jeszcze cztery inne rzeki:
Acheron
,
Kokytos
,
Flegeton
,
Lete
.
Kraina zmarłych dzieliła się na 3 części: wyjątkowo zasłużeni ludzie żyli odtąd błogo na
Polach Elizejskich
. Niczym nie wyróżniający się ludzie szli do
Erebu
. Ci, którzy narazili się bogom byli strącani do
Tartaru
, gdzie cierpieli najczęściej wieczne męki. Katami były
erynie
– obłąkane z okrucieństwa demony, nie mające miłosierdzia. W Tartarze znaleźli się między innymi:
-
Uranos
– bóg utożsamiany z Niebem; pozbawiony władzy przez syna – Kronosa
-
Syzyf
– za nadużywanie gościnności a później oszukiwanie bogów, Syzyf musiał toczyć pod górę wielki głaz, który przed szczytem zawsze wysuwał mu się z rąk i spadał z powrotem na dół. Praca była wieczna i bezsensowna. Stąd określenie "syzyfowa praca" na pracę długą i bezsensowną.
-
Tantal
– zabił syna i podał jego mięso na uczcie dla bogów. Za okrucieństwo i oszukiwanie bogów został strącony do Tartaru. Stał bez jedzenia i picia naprzeciwko gałęzi z owocami, która zawsze uchylała się, gdy próbował po nie sięgnąć. Woda, w której stał po kolana, uciekała, gdy chciał się jej napić. W dodatku nad głową ciągle chybotała się skała.
-
Iksjon
– cierpiał męki, będąc przytwierdzonym do wiecznie obracającego się, płonącego koła, co było karą za to, że zapałał namiętnością do
Hery
, żony
Zeusa
.
- Danaidy - Zostały przemocą wydane za mąż za swych braci stryjecznych , synów Egiptu. Na rozkaz ojca wszystkie zabiły swoich mężów w czasie nocy poślubnej. Jedynie Hypermestra nie wykonała ojcowskiego polecenia. Z wyroku Zeusa wszystkie zabójczynie zostały wtrącone do Tataru, gdzie muszą bez przerwy nosić sitami wodę, by napełniać beczki bez dna. I tak już na wieki.
Z Hadesu raczej nie wracało się na ziemię, ale tak jak w całej
mitologii
Greków, istniały wyjątki od reguły. Przykładem jest żona utalentowanego muzycznie
Orfeusza
,
Eurydyka
. Gdy zmarła, Orfeusz zszedł do krainy zmarłych, grając na swoim instrumencie. Grał tak pięknie, że wzruszył nawet
erynie
, które zaczęły płakać i pozwoliły potępionym na moment wytchnienia. Wzruszeni ich łzami Hades i
Persefona
(erynie nigdy przedtem nie płakały) zgodzili się oddać Orfeuszowi żonę pod jednym warunkiem: muzyk będzie szedł przodem, a Eurydykę poprowadzi z tyłu
Hermes
. Orfeusz miał nie oglądać się za siebie, aż nie wyjdą z Hadesu. Orfeusz nie dotrzymał przyrzeczenia i utracił Eurydykę na zawsze.
W judaizmie
W przekładzie
Siedemdziesięciu
przetłumaczyli
szeol
na hades.
Zobacz też
