www.szkolnictwo.pl

górny śląsk

górny śląsk (śl. Gůrny Ślůnsk, czes. Horní Slezsko, łac. Silesia Superior, niem. Oberschlesien) – kraina historyczna położona na terenie Polski i Czech w dorzeczu górnej Odry oraz początkowego biegu Wisły, południowo-wschodnia część Śląska.

W oficjalnym nazewnictwie nazwa użyta po raz pierwszy w XVI wieku. W XIX wieku Górny Śląsk był utożsamiany z rejencją opolską. Historycznie stolicę stanowiły miasta Opole i Racibórz, a siedzibami piastowskich i innych książąt górnośląskich były także Bytom, Cieszyn (zdaniem tych badaczy, którzy traktują Śląsk Cieszyński jako część Górnego Śląska; zdaniem innych są to dwie osobne krainy), Gliwice, Głubczyce, Karniów, Koźle, Lubliniec, Niemodlin, Opawa, Toszek . Na Górnym Śląsku istniały także państwa stanowe m.in. w Wodzisławiu, Pszczynie, Boguminie, Bielsku (od 1752 r. księstwo) czy Bytomiu.

Oświęcim, Zator i Siewierz błędnie kojarzone są z siedzibami władców górnośląskich. Nazwa Górny Śląsk pojawiła się kilkadziesiąt lat po powrocie tych księstw do Małopolski

Wschodnią część Śląska nazywano w średniowieczu Księstwem Opolskim i nazwa ta wywodzi się od tytulatury Piastów, książąt opolskich – Dux Opoliae – potomków Mieszka I Plątonogiego. Tytuł ten odróżniał ich od potomków Bolesława Wysokiego, którzy używali przede wszystkim tytułu książąt śląskich – Dux Sliesie. W czasach ostatniego Piasta opolskiego Jana II Dobrego (zm. 1532) po raz pierwszy pojawiło się pojęcie Horne Slezsko. Nazwa ta miała oznaczać tereny Śląska położone w górnym biegu rzeki Odry. Na zasadzie przeciwności zaczęto używać pojęcia Dolny Śląsk, na pozostałe tereny śląskie, choć położone były w środkowym, a nie dolnym biegu Odry (ta część rzeki przepływa już przez Pomorze). Odra jest naturalnym "kręgosłupem" Śląska i stąd odniesienie do rzeki. Obecnie nazwa Górny Śląsk nie funkcjonuje w żadnym szczeblu administracji państwowej. Ziemie Górnego Śląska zajmują część woj.opolskiego i woj. śląskiego. Powoduje to znaczne zamieszanie w nazewnictwie. Określeniem górnośląski bardzo często traktuje się jednostki i organizację należące do Śląska i Małopolski oraz leżące na terenie woj. ślaskiego i woj. małopolskiego. Przykładowo:

• Górnośląski Okręg Przemysłowy (woj. śląskie i małopolskie)
• Górnośląski Związek Metropolitalny (Śląsk, Zagłębie, fragment Ziemi Chrzanowskiej)
• Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. (woj. śląskie)
• Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Górnośląski (woj. śląskie i małopolskie)
• Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi Oddział Górnośląski – siedziba w Sosnowcu
• Górnośląski Ośrodek Rehabilitacji Dzieci – Rabka-Zdrój

Historia

Kalendarium historii Górnego Śląska:

• przełom wieku IX/X – powstanie wieloplemienego państwa Ślężan i Dziadoszan.
• 870 (około) – prawdopodobne przyłączenie terenów górnej Odry i górnej Wisły do Rzeszy Wielkomorawskiej przez Świętopełka Wielkiego.
• 921 (około) – prawdopodobne przyłączenie Śląska do Czech
• 985–990 – Kampania wojenna Mieszka I przeciwko Czechom, zakończona zajęciem części Śląska (z 985 roku pochodzą wały piastowskich grodów z Opola, Wrocławia i Głogowa).
• 991 - dokument Dagome Iudex potwierdza wejście Śląska w skład państwa Polan
• 1000 - powstaje podporządkowane Gnieznu biskupstwo wrocławskie obejmujące swoim zasięgiem większą część Górnego Śląska.
• 999–1003 – Kampania wojenna Bolesława Chrobrego przeciwko Czechom i Węgrom, uwieńczona zajęciem późniejszego Górnego Śląska, Moraw, Kraju Wiślan i Słowacji, a przejściowo również Czech.
• 1038 – książę czeski Brzetysława najechał na Polsce i przyłączył Śląsk do Czech. W następstwie najazdu wyłączył też z diecezji wrocławskiej Opawę, Karniów i Głubczyce.
• 1050 – Kazimierz I Odnowiciel najechał na Czechy, wskutek czego przyłącza do Polski Śląsk bez znacznej części ziemi gołęszyckiej. Zgodnie z układem w Quedlinburgu polscy władcy musieli płacić Czechom trybut z ziem śląskich.
• 1069 - Bolesław Szczodry zaprzestaje płacenia trybutu ze Śląska.
• 1103 - czeski najazd na Górny Śląsk
• 1109 - czeski najazd na Górny Śląsk
• 1137 - pokój kłodzki pomiędzy Bolesławem Krzywoustym i Sobiesławem I pozostawiający Śląsk Opawski władcom czeskim, a resztę Śląska władcom polskim.
• 1138 – podział Polski na dzielnice, Śląsk i Małopolska dostały się pod władzę Władysława II Wygnańca, który jako książę-senior i princeps miał zwierzchnią władzę nad wszystkimi dzielnicami Królestwa Polskiego. Ziemie późniejszego Górnego Śląska znalazły się w dzielnicy śląskiej i dzielnicy senioralnej (krakowskiej), z wyjątkiem opawskiej (wcielonej do Moraw).
• 1163 – Korzystając z protekcji cesarza niemieckiego Fryderyka Barbarossy, wskutek układu w Norymberdze synowie Władysława II Wygnańca i Agnieszki – Bolesław I Wysoki i Mieszko I Plątonogi odzyskują dzielnicę śląską, jako dziedziczne księstwo. Strategiczne grody nad Odrą książę-senior Bolesław IV Kędzierzawy obsadził swoim wojskiem.
• 1166 – Książęta śląscy Bolesław I Wysoki i Mieszko I Plątonogi usuwają załogi seniora ze strategicznych nadodrzańskich grodów.
• 1167 – Książęta Bolesław I Wysoki i Mieszko I Plątonogi odpierają zbrojną interwencję księcia-seniora Bolesława Kędzierzawego.
• 1173 – wyłączenie ziem późniejszego Górnego Śląska od reszty ziem śląskich: Mieszko I Plątonogi otrzymał samodzielną dzielnicę ze stolicą w Raciborzu; a jego bratanek Jarosław dostał księstwo ze stolicą w Opolu.
• 1178/1179 – Kazimierz II Sprawiedliwy pokonał księcia-seniora Mieszka Starego. Równolegle na Śląsku Mieszko I Plątonogi pokonał i wypędził sojusznika Kazimierza – księcia Bolesława Wysokiego. W zamian za zgodę na powrót Bolesława Wysokiego na stolec książęcy we Wrocławiu, Mieszko I Plątonogi otrzymał od Kazimierza Sprawiedliwego kasztelanie bytomską i oświęcimską. Pierwotna granica śląsko-małopolska leżąca na dziale wodnym Odry i Wisły została przesunięta na wschód i od tego czasu datuje się przynależność ziemi bytomskiej do Śląska.
• 1202 – Mieszko I Plątonogi po śmierci Jarosława przyłączył jego ziemie do swego księstwa. Wszystkie, z wyjątkiem opawskiej (Opawa, Karniów, Głubczyce), ziemie późniejszego Górnego Śląska należą do księstwa opolsko-raciborskiego.
• 1210–9 czerwca na zapewne na wniosek księcia wrocławskiego Henryka I Brodatego papież Innocenty III przywraca zasadę senioratu. Podczas zjazdu w Borzykowej innych książąt piastowskich i biskupów metropolii gnieźnieńskiej radzących nad kwestią zawartą w tej bulli książę opolsko-raciborski Mieszko I Plątonogi zajmuje Kraków.
• 1222 – Ziemie w okolicach Namysłowa i Kluczborka z nadania księcia wrocławskiego Henryka Brodatego otrzymują Krzyżacy, a w 1226 Templariusze otrzymują ziemie w Oleśnicy Małej koło Oławy.
• 1229 – Księżna Wiola – wdowa po Kazimierzu opolskim – oddaje swych małoletnich synów pod opiekę księcia wrocławskiego Henryka Brodatego.
• 1232 (około) – wprowadzenie śląskiego prawa górniczego.
• 1241 – Najazd tatarski na Śląsk, zakończony klęską wojsk śląskich (wspomaganych przez Krzyżaków, Templariuszy, Morawian, Wielkopolan i niedobitki wojsk małopolskich) w bitwie pod Legnicą, odbytej 9 kwietnia, podczas której zginął książę Henryk II Pobożny. Wdowa po Henryku – księżna Anna Czeska sprowadza z Pragi do Wrocławia Zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Zakon był najpoważniejszą podówczas instytucją zajmującą się szpitalnictwem na Śląsku i posiadał swoje szpitale w Bolesławcu, Świdnicy, Ziębicach, Legnicy i Kluczborku.
• 1254 – lokacja Bytomia na prawie magdeburskim.
• 1280 – Henryk IV Probus – książę wrocławski poślubia córkę Władysława opolskiego i łączy cały Śląsk sojuszem zbrojnym. Henryk IV Probus i Władysław opolski składają hołd lenny królowi niemieckiemu Rudolfowi Habsburgowi.
• 1281/1282 – umarł Władysław opolski, pozostawiając czterech synów. Do 1290 roku w wyniku podziału ziem między synów zmarłego powstały księstwa bytomskie, opolskie i raciborskie i nieco później – cieszyńskie. Powstałe księstwa przechodzą stopniowo w orbitę wpływów Królestwa Czeskiego.
• 1 stycznia 1289 – książę bytomski Kazimierz II składa hołd lenny Wacławowi II, królowi Czech.
• 1318 – ziemie śląskie w granicach Korony Czeskiej wyłączono z Moraw, jako księstwo opawskie – dziedziczną ziemię bocznej linii Przemyślidów.
• 1327 – Wszyscy książęta górnośląscy, kolejno w Bytomiu, Opawie i Wrocławiu składają hołd lenny królowi Czech – Janowi Luksemburskiemu.
• 1335 – Układ w Trenczynie o zrzeczenie się Jana Luksemburskiego praw do korony polskiej. Według części starszej historiografii nastąpiło to w zamian za rezygnację przez Kazimierza Wielkiego z roszczeń do Śląska. Obecnie pogląd ten jest odrzucany.
• 1336 – po śmierci ostatniego Piasta raciborskiego Leszka jego księstwo przypada Przemyślidom z Opawy.
• 1339 – Kazimierz III Wielki w akcie krakowskim potwierdza ustalenia układu trenczyńskiego, zrzekając się roszczeń do księstw śląskich, z wyłączeniem księstw Bolka II świdnickiego, Henryka jaworskiego, Bolka ziębickiego i biskupiego księstwa nyskiego.
• 1345 – wojska polskie, węgierskie i litewskie pod wodzą Kazimierza Wielkiego wkraczają na Górny Śląsk, zdobywają Pszczynę i Rybnik oblegają Żory, pustoszą księstwo opawsko–raciborskie.
• 1348 – zawarcie pokoju w Namysłowie utrwalającego stan faktyczny sprzed wybuchu wojny w 1345. Ostateczna inkorporacja Śląska do Korony Czeskiej przez Karola IV Luksemburskiego.
• 1391 – książę raciborski Jan II Żelazny dokonał najazdu na dobra biskupa krakowskiego. Jako rekompensatę oddaje mu Chełm, Imielin i Kosztowy. Powstała tzw. enklawa imielińska, terytorium podległe Polsce (stan taki trwał do rozbiorów)
• 1396 – Spytko II z Melsztyna spustoszył Lubliniec, Olesno i Gorzów Śląski.
• 1434 (około) – wprowadzenie na Górnym Śląsku, jako urzędowego, języka czeskiego. Kościół katolicki wprowadza w miejsce stosowanego dotychczas języka niemieckiego język polski.
• 1443 – biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki kupił od Piastów cieszyńskich kasztelanie siewierska, wraz z Koziegłowami i Czeladzią. Początek dziejów biskupiego księstwa siewierskiego (formalnie niezależnego, istniało do 1790 r.).
• 1456 (1496) – przyłączenie księstwa oświęcimskiego do Królestwa Polskiego.
• 1494 – przyłączenie księstwa zatorskiego do Królestwa Polskiego.
• 1521 – zjednoczenie większości ziem Górnego Śląska (poza księstwem cieszyńskim, księstwem opawskim i księstwem karniowskim) przez księcia Jana II Dobrego.
• 1526 – Królestwo Czech razem z Górnym Śląskiem dostało się pod władzę Ferdynanda I Habsburga.
• 1528 – książę opolski Jan II Dobry oraz książę karniowski Jerzy Hohenzollern-Ansbach wydają Ordunek Gorny. Początek nowożytnego górnictwa na Górnym Śląsku.
• 1531 – książę opolski Jan II Dobry wydaje przywilej ziemski księstwa opolsko-raciborskiego, Przywilej Hanuszowy" dla mieszkańców księstwa opolsko-raciborskiego:
• Podkreślenie jedności księstwa opolsko-raciborskiego i jego przynależności do Korony czeskiej (Opole lub Racibórz miały stać się miejscem hołdu składanemu królowi Czech).
• o Po śmierci księcia najwyższą władzą w księstwie miał być sejmik ziemski (zwoływany przez króla czeskiego, bądź namiestnika Śląska), składający się z przedstawicieli szlachty i asesorów sądu ziemskiego.
• Po śmierci księcia władzę wykonawczą miał sprawować namiestnik (nominowany przez króla czeskiego) – szlachcic mieszkający na terenie księstwa, który był zobowiązany do postępowania zgodnego z przywilejem ziemskim.
• Wyższy sąd apelacyjny opolsko-raciborski (zbierający się dwa razy do roku w Opolu bądź Raciborzu) – najwyższą instancją sądową w księstwie.
• Umożliwienie chłopom prawa do nabywania i posiadania ziemi.
• 1579 – Jan Trapp z Turyngii wykonał plany sztolni Św. Jakuba w Tarnowskich Górach. Plany te uważane są za najstarsze zachowane mapy górnicze w Europie
• 1618 – Stany śląskie popierają detronizację Ferdynanda Habsburga i wraz ze stanami czeskimi wybierają na króla Czech – Fryderyka – elektora palatynatu reńskiego. Czesi rozpoczynają antyhabsburskie powstanie. Ślązacy wysyłają Czechom posiłki i obstawiają wojskiem granicę z Polską, ze strony której spodziewają się interwencji na rzecz Habsburgów.
• 1619 – Również Śląsk oficjalnie przyłącza się do antyhabsburskiego powstania. Na czele śląskiego rządu staje starosta generalny Śląska książę brzeski Jan Chrystian z dynastii Piastów. Na czele śląskiej armii powstańczej staje górnośląski książę karniowski, pan na Bytomiu i Boguminie Jan Jerzy.
• 1620 luty – najazd na Śląsk wysłanych cesarzowi z odsieczą przez króla Zygmunta III Wazę oddziału najemnego lisowczyków. Po uderzeniu na księstwo opolsko-raciborskie, lisowczycy spustoszyli Skoczów i Strumień w księstwie cieszyńskim. W tym samym roku lisowczycy już w służbie cesarza razem z armią cesarską i wojskami Ligi Katolickiej rozgromili pod Białą Górą koło Pragi powstańczą armię stanów czeskich.
• 1653 – po śmierci księżnej Elżbiety Lukrecji, Habsburgowie obejmują w bezpośrednie władanie ostatnie księstwo piastowskie na Górnym Śląsku – Księstwo Cieszyńskie.
• 1683 sierpień – przemarsz wojsk polskich udających się pod Wiedeń. Trasa przemarszu wiodła poprzez Bytom, Piekary Śląskie Tarnowskie Góry, Gliwice, Rudy Raciborskie, Racibórz.
• 1740 – Król pruski Fryderyk II Wielki zajmuje większość ziem Górnego Śląska, poza księstwami: cieszyńskim, opawskim i karniowskim.
• 1740–1742 – I wojna śląska.
• 1788, 19 stycznia – uruchomienie w kopalni "Fryderyk" pod Tarnowskimi Górami jednej z pierwszych poza Anglią maszyn parowych. Początek rozwoju wielkiego zagłębia przemysłowego.
• 1811, luty - powstanie chłopskie w 170 gminach powiatów pszczyńskiego i raciborskiego, stłumione przez wojska pruskie. Zmowa tworkowska.
• 1819 - rozporządzenie o nakazie nauki języka niemieckiego w szkołach.
• 1821, 16 lipca - bulla papieska De salute animarum o oderwaniu powiatu pszczyńskiego i bytomskiego z diecezji krakowskiej.
• 1831 - 1833 - epidemie i klęska głodu wśród ludności wiejskiej
• 1836 - epidemia cholery
• 1842 - Paweł Stalmach zakłada w Cieszynie Złączenie Polskie
• 1844 - początek kampanii antyalkoholowej ks. Alojzego Ficka w Piekarach Śląskich i powstawania towarzystw wstrzemięźliwości.
• 1847 - epidemia tyfusu plamistego w powiecie pszczyńskim, rybnickim i raciborskim
• 1848, czerwiec i lipiec - w Oleśnie mają miejsce uliczne starcia tłumione przez wojska pruskie.
• 1848, 21 lipca- petycja ks. Józefa Szafranka do konstytuanty pruskiej w obronie praw języka polskiego na Śląsku
• 1848, 18 sierpnia - starcia mieszczan z wojskiem pruskim w Nysie
• 1848, 4 lipca - w Bytomiu zaczęto wydawanie gazety "Dziennik Górnośląski" - pierwszej polskiej gazety na Śląsku
• 1848, 21 lipca - ks.Józef Szafranek zażądał w sejmie pruskim równouprawnienia języka polskiego z niemieckim na Górnym Śląsku
• 1848, wrzesień - starcia chłopów z wojskiem pruskim w powiecie raciborskim (m.in. w Beneszowie Dolnym, Hulczynie), oraz rozruchy głodowe w Oleśnie, Byczynie i Krapkowicach.
• 1848, 22 października - powstanie w Bytomiu polskiego Klubu Narodowego.
• 1848, 11 listopada - wydanie w języku polskim przez króla i rząd Prus odezwy mającej na celu uspokojenie, związanych z "Wiosną Ludów", niepokojów społecznych na Śląsku.
• 1863 – oddanie do użytku Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej.
• 1865, 11 września – nadanie Katowicom praw miejskich przez króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna.
• 1868, 14 lipca – nadanie przez króla Wilhelma I praw miejskich Królewskiej Hucie.
• 1871, 16 czerwca - w Chorzowie (Królewskiej Hucie) rozpoczyna się strajk górników, w następstwie którego dochodzi do szturmu na Inspekcję Górniczą, starć z policją, ataku na więzienie. Na dwa miesiące wprowadzono stan wyjątkowy.
• 1872 - usunięcie na wniosek Bismarcka języka polskiego ze szkół na Górnym Śląsku
• 1889, 18 maja - dwutygodniowy strajk 15 tys. górników śląskich
• 1890, 1 grudnia - spis powszechny w rejencji opolskiej wykazuje, że 58,2% ludności podaje język polski jako ojczysty, 35,9% język niemiecki, 2,1% zakwalifikowano jako dwujęzycznych.
• 1903, 25 czerwca - Wojciech Korfanty zostaje pierwszym polskim deputowanym do Reichstagu, który nie wchodzi do niego z ramienia partii Centrum.
• 1907 - w wyborach po raz pierwszy na polskich kandydatów padło więcej głosów (39,5% głosów) niż na kandydatów katolickiej niemieckiej partii Centrum (31,7% głosów).
• 1918, 9 grudnia - ma miejsce Konferencja Kędzierzyńska
• 1918, 30 października - w Ostrawie Polskiej miał miejsce zjazd Śląskiej Partii Ludowej i Związku Ślązaków.
• 23 stycznia 1919 – oddziały czeskie w liczbie 16 tys. żołnierzy, łamiąc ustalenia porozumienia granicznego, przekraczają granicę Ślaska Cieszyńskiego i spychają nieliczne oddziały samoobrony (ok. 1,5 tys.) dowodzone przez płk Franciszka Latinika na linię Wisły.
• 26 stycznia 1919 – przegrana bitwa z oddziałami czeskimi pod Kończycami Małymi. Ginie brat gen. Józefa Hallera major Cezary Haller.
• 28 stycznia – 30 stycznia 1919 – bitwa z oddziałami czeskimi o Skoczów, zatrzymanie ofensywy wojsk czeskich.
• 3 lutego 1919 – zawarcie zawieszenia broni. Czesi zostają zmuszeni do opuszczenia Cieszyna, Jabłonkowa, Frysztatu.
• 16 sierpnia 1919 – rozpoczyna się pierwsze powstanie śląskie.
• 15 lipca 1920 – uchwalenie Statutu Organicznego Województwa Śląskiego nadającego mu autonomię.
• 19 sierpnia 1920 – rozpoczyna się drugie powstanie śląskie.
• 20 marca 1921 – plebiscyt na Górnym Śląsku w sprawie przyłączenia go do Niemiec lub Polski. 59,41% głosujących opowiada się za pozostawieniem regionu w Niemczech zaś 40,59% opowiada się za przyłączeniem tego regionu do Polski.
• 2/3 maja1921 – rozpoczyna się trzecie powstanie śląskie.
• 20 czerwca 1922 – podział Górnego Ślaska i przyłączenie, w wyniku decyzji poplebiscytowych, południowo-wschodniej części do Polski.
• 3 września 1922 – w referendum po stronie niemieckiej pada 9% głosów za utworzeniem odrębnego kraju górnośląskiego
• 1922, 24 września – w polskiej części Górnego Śląska odbywają się wybory do Sejmu Śląskiego
• 1922, 11 listopada – ustanowienie Administratury Apostolskiej Śląska Polskiego przez papieża Piusa XI. Administratura powstała z wydzielenia z diecezji wrocławskiej, podlegała bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.
• 1925 – powstaje diecezja katowicka podległa archidiecezji krakowskiej
• 1938, 2 października – Równoległe wkroczenie wojsk niemieckich na Śląsk Opawski i wojsk polskich do czechosłowackiej część Śląska Cieszyńskiego (tzw. Zaolzie). Przyłączenie do Polski i woj. śląskiego terytorium o pow. 689 km²
• 1939 9 listopada - w niemieckiej części Górnego Śląska dochodzi do pogromu zwanego Nocą kryształową, w wyniku którego spalono wiele żydowskich synagog, zdemolowano sklepy i pobito wielu Żydów.
• 1939 – okupacja niemiecka. Wcielenie polskiej – południowo-wschodniej części Górnego Śląska (Autonomicznego Województwa Śląskiego) do III Rzeszy
• 1939, 8 października – dekret Adolfa Hitlera o likwidacji autonomii województwa śląskiego.
• 1939, 8 grudnia – oddanie do użytku Kanału Gliwickiego
• 1940 – utworzenie przez Wehrmacht w Sławięcicach zespołu obozów pracy przymusowej dla kobiet, Polenlageru, obozu dla jeńców międzynarodowych i filii obozu w Auschwitz. Obozy te trzy lata później osiągnął stan 50 tys. więźniów.
• 1941, 4 marca – wprowadzenie Volkslisty
• 1941 – ustanowienie nowej jednostki administracyjnej Prowincja Górnośląska, składającej się z Rejencji Katowickiej i Rejencji Opolskiej. Do obydwu rejencji przyłączono powiaty nieśląskie. Stolicą całej prowincji zostały Katowice.
• 1945, styczeń – przez Górny Śląsk przechodzą Marsze śmierci, w trakcie których śmierć poniosło ok. 15 tys. osób więźniów niemieckiego obozu w Auschwitz.
• 1945 – Górny Śląsk w granicach Polski i Czechosłowacji
• 1945, luty – w miejscu filii obozu niemieckiego w Auschwitz, Urząd Bezpieczeństwa utworzyło obóz Zgoda kierowany przez Salomona Morela. W obozie zginęło około 2500 osób, w większości mieszkańców Górnego Śląska.
• Marzec 1945 – przyłączenie Śląska Opolskiego (międzywojenny niemiecki Górny Śląsk) i uprzemysłowionych powiatów Kielecczyzny (Zagłębie Dąbrowskie) do de iure autonomicznego Województwa Śląskiego.
• 1945, 6 maja – Krajowa Rada Narodowa likwiduje autonomię Górnego Śląska. Wojewoda Aleksander Zawadzki samowolnie wprowadza nową nazwę województwo śląsko-dąbrowskie.
• 1945, 9 maja – likwidacja przez Czechosłowację administracji polskiej na tzw. Zaolziu.
• 1945 – masowe (około 25 tys.) wywożenie miejscowej ludności, zwłaszcza górników, na roboty przymusowe do ZSRR, głównie w rejon Donbasu
• 1950 – podział województwa śląskiego (śląsko-dąbrowskiego) na województwo katowickie i województwo opolskie
• 1953–1956 Katowice nosiły nazwę Stalinogród
• lata 70. XX w. duże inwestycje w przemysł i infrastrukturę. Powstaje szereg kopalń węgla kamiennego, stare są modernizowane, powstaje tzw. "gierkówka" droga szybkiego ruchu Warszawa – Katowice (1972–1976).
• 1975 – z województwa katowickiego wyodrębniono województwo częstochowskie i województwo bielskie. Przyłączenie mniejszych miast i osiedli typu miejskiego do sąsiednich, większych ośrodków (np. Lędziny, Niedobczyce, Radlin, Radzionków)
• 1980, 3 września - po serii strajków podpisane zostają w Jastrzębiu-Zdroju przy Kopalni Węgla Kamiennego "Manifest Lipcowy" (obecnie: "Zofiówka") Porozumienia jastrzębskie. Porozumienie to było częścią porozumień sierpniowych, ale obejmowało też szereg żądań górników.
• 1981, 13 grudnia - po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce na Śląsku dochodzi do bardzo licznych strajków i akcji protestacyjnych, m.in. w KWK Piast, gdzie 1000 górników przebywało pod ziemią od 14 grudnia do 28 grudnia 1981 (był to najdłużej trwający strajk w historii powojennego górnictwa).
• 1981, 16 grudnia masakra górników w kopalni Wujek
• 1999 – powstanie województwa śląskiego, obejmującego głównie obszary wcześniejszych województw: katowickiego, bielskiego i częstochowskiego

  ---

  Inne hasła zawierające informacje o "górny śląsk":

  Mieszko II Lambert ...
  
  Rekatolicyzacja ...
  
  Sedmídolí ...
  
  Podgórzyn (województwo dolnośląskie) ...
  
  Kowary ...
  
  Jagniątków ...
  
  Jakuszyce ...
  
  Bierutowice ...
  
  Kosynierzy ...
  
  1457 ...
  
  

  ---

  Inne lekcje zawierające informacje o "górny śląsk":

  208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 9) ...
  
  208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10) ...
  
  208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 12) ...