Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Gustaw Herling-Grudziński

Gustaw Herling-Grudziński

Gustaw Herling-Grudziński – zdjęcie NKWD (Grodno 1940)

Gustaw Herling-Grudziński (ur. 20 maja 1919 r. w Skrzelczycach [1], zm. 4 lipca 2000 r. w Neapolu ) – pisarz, eseista, krytyk literacki , dziennikarz, żołnierz, więzień łagrów .

Spis treści

Biografia

Pisarz urodził się w spolonizowanej, ale wyznającej judaizm rodzinie żydowskiej jako Gecel (vel Gustaw) Herling (vel Grudziński), syn Doroty (Dobrysi) z Bryczkowskich i Jakuba (Joska) Herlinga vel Grudzińskiego[2].

W 1919 r. rodzice pisarza mieszkali w Kielcach , jednakże sporo czasu spędzali też w pobliskich Skrzelczycach gm. Pierzchnica , gdzie mieścił się duży folwark, którego byli właścicielami i gdzie przyszedł na świat Gustaw. Narodziny syna, czwartego dziecka po Eugenii, Maurycym zwanym Morkiem i Łucji zwanej Sarą, ojciec zgłosił dopiero 17 lipca 1919 w Daleszycach [1].

W 1921 r. folwark w Skrzelczycach został sprzedany i od tej pory, do wojny, rodzina mieszkała w Kielcach – matka z dziećmi i w Suchedniowie – Jakub Herling-Grudziński, który nabył tam duży młyn i dom[1]. W późniejszych latach pisarz wspominał z sentymentem Suchedniów, niewielkie miasto w Świętokrzyskim , m.in. w dziele Inny świat .

W Kielcach też Gustaw Herling-Grudziński uczęszczał do Gimnazjum im. M. Reja (obecnie I LO im. S. Żeromskiego w Kielcach ).

Wbrew woli ojca (który namawiał go na Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego )[3] studiował 2 lata filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim , pisał dla czasopism Ateneum, Pion, Nowy Wyraz, był kierownikiem tygodnika Orka na Ugorze.

15 października 1939, założył wraz z kolegami jedną z pierwszych polskich organizacji konspiracyjnych Polską Ludową Akcję Niepodległościową (PLAN) . Był jej szefem przez 2 miesiące.

W marcu 1940 próbował przedostać się z Grodna na Litwę. Wynajęci przez niego przemytnicy okazali się jednak być na usługach NKWD i Grudziński został aresztowany zaraz po opuszczeniu miasta. Umieszczono go w tamtejszym więzieniu, gdzie został szybko skazany na 5 lat pobytu w obozach. Następnie, poprzez więzienia w Witebsku , Leningradzie i Wołogdzie trafił do łagru w Jercewie . 20 stycznia 1942 po dramatycznej głodówce protestacyjnej został stamtąd zwolniony na mocy – obowiązującego już od niemal pół roku – układu Sikorski-Majski . Wstrząsający opis rzeczywistości obozowej zawarł później w książce Inny świat

12 marca w miejscowości Ługowoje udało mu się przyłączyć do armii gen. Andersa . Walczył m.in. pod Monte Cassino , za co otrzymał order Virtuti Militari .

Matka Herlinga-Grudzińskiego zmarła na tyfus w r. 1932 i pochowana jest na cmentarzu żydowskim w Bodzentynie , ojciec zmarł w 1943 r., brat i siostry przeżyli II wojnę światową i zostali w Polsce[2].

Po wojnie, w roku 1945 został emigrantem politycznym. Wraz z żoną Krystyną (z domu Stojanowską) przeniósł się z Włoch do Londynu gdzie był publicystą londyńskiego tygodnika Wiadomości. Współtworzył i redagował miesięcznik Kultura . Był także członkiem Instytutu Literackiego .

W połowie 1946 we Włoszech przystąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej [4]. Publikował w czasopismach partyjnych Robotniku Polskim i Świetle . W 1948 wybrany zastępcą członka Komitetu Głównego PPS w Wielkiej Brytanii, zaś na II zjeździe emigracyjnej PPS w Lens w 1952, został wybrany w skład Centralnego Sądu Partyjnego[5]. Wystąpił z PPS w 1960 gdy wskutek sporów wśród emigracyjnych socjalistów usunięto z PPS Adama Ciołkosza [6].

W późniejszym okresie współpracował z Komitetem Obrony Robotników i Polskim Porozumieniem Niepodległościowym w kraju [7])

W 1952 roku jego żona Krystyna popełniła samobójstwo.

W latach 1952 - 1955 pracował dla Radia Wolna Europa w Monachium . W 1955 r. osiadł na stałe w Neapolu gdzie poślubił Lidię, córkę Benedetto Crocego . Zmarł w wieku 81 lat. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich . W roku 1990 został laureatem nagrody literackiej polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego , w 2000 r. odebrał w Krakowie doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego .

W 1998 odznaczony Orderem Orła Białego . [8]

Dorobek literacki

  • 1945 Żywi i umarli (Rzym) – debiut książkowy
  • 1951 Inny świat (Londyn, wyd. polskie 1953 )
  • 1960 Skrzydła ołtarza (Paryż)
  • 1963 Drugie przyjście (Paryż)
  • 1969 Upiory rewolucji (Paryż)
  • 1973 Dziennik pisany nocą 1971-1972 (Paryż)
  • 1980 Dziennik pisany nocą 1973-1979 (Paryż)
  • 1983 Podróż do Burmy (Londyn)
  • 1984 Dziennik pisany nocą 1980-1983 (Paryż)
  • 1986 Pierścień (Neapol)
  • 1988 Wieża i inne opowiadania (Poznań)
  • 1989 Dziennik pisany nocą 1984-1988 (Warszawa)
  • 1993 Dziennik pisany nocą 1989-1992 (Warszawa)
  • 1997 Gorący oddech pustyni (Warszawa)
  • 1999 Biała noc miłości (Warszawa)
  • 2005 Wędrowiec cmentarny (Warszawa)
  • 2007 Wiek biblijny i śmierć (Warszawa)

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 Złodziei pamięci nazywał po imieniu, Krzysztof Masłoń, Rzeczpospolita, 23-24 maja 2009 r.
  2. 2,0 2,1 Gustaw Herling-Grudziński - wątek żydowski, Zdzisław Kudelski, Rzeczpospolita, 5 lipca 2003 r.
  3. Wspomnienia, Gustaw Herling-Grudziński, Zwoje nr 4(32), wrzesień-listopad 2002 r.
  4. Anna Siwik: Polska Partia Socjalistyczna na emigracji w latach 1945-1956. Kraków: Wydawnictwo Naukowe "Księgarnia Akademicka", 1998, s. 185. 
  5. Anna Siwik: Polska Partia Socjalistyczna na emigracji w latach 1945-1956. Kraków: Wydawnictwo Naukowe "Księgarnia Akademicka", 1998, s. 107. 
  6. Anna Siwik: Polskie uchodźstwo polityczne. Socjaliści na emigracji w latach 1956-1990. Kraków: Oficyna Wydawnicza Abrys, 2002, s. 38. 
  7. Gustaw Herling-Grudziński - Socjalista jakich coraz mniej (1972) Lewicowo.pl ( pol. ). [dostęp 21 marca 2010].
  8. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008 , s. 321.

Bibliografia

  • Zdzisław Kudelski, Pielgrzym Świętokrzyski: szkice o Herlingu-Grudzińskim
  • Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Gustaw Herling-Grudziński":

Uznam ...

1972 ...

1986 ...

Zygmunt III Waza ...

1777 ...

1977 ...

1806 ...

1908 ...

1791 ...

Order Orła Białego października 2008 Andrzej Gwiazda , 3 maja 2006 Józef Haller , 1921 Zbigniew Herbert , 3 maja 2007 (pośmiertnie)[9] Gustaw Herling-Grudziński , 5 czerwca 1998 August Hlond , 1932 Gustaw Holoubek , 12 marca 2008 (pośmiertnie) Jan ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Gustaw Herling-Grudziński":

213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 7) ...

01. Rozwój człowieka (plansza 12) ...

135 Nauka, technika i kultura przełomu XIX i XX wieku (plansza 12) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie