Marc-Antoine Charpentier
Imię i nazwisko	Marc-Antoine Charpentier
Data i miejsce urodzenia	1643 Paryż , Francja
Pochodzenie	Francja
Data i miejsce śmierci	24 lutego 1704 Paryż , Francja
Gatunek	muzyka kościelna
Zawód	kompozytor

Marc-Antoine Charpentier (ur. 1643 w Paryżu , zm. 24 lutego 1704 tamże) – francuski kompozytor epoki baroku .

Życie

Charpentier urodził się w Paryżu , jako syn urzędnika dworskiego mającego bardzo dobre kontakty z paryskim parlamentem . Marc-Antoine otrzymał bardzo dobre wykształcenie, prawdopodobnie u jezuitów , i w wieku 18 lat został wpisany na listę uczniów w szkole prawniczej w Paryżu. Między 1667 i 1669 rokiem prawdopodobnie był w Rzymie , gdzie studiował u Giacomo Carissimiego . Według legendy przybył do Rzymu by studiować malarstwo , a Carissimi miał namówić go do poświęcenia życia muzyce. Dokładnie zapoznał się wówczas ze współczesną mu muzyką włoską.

Pracował dla dwóch obdarzonych władzą kobiet, początkowo dla Marie-Louise de Lorraine "Mademoiselle de Guise" (do jej śmierci w 1688 ), później dla Isabelle d’Orléans, nazywanej "Madame de Guise". Skomponował w tym czasie wiele hymnów i psalmów , mszy i motetów a także magnificat .

Od około 1672 roku rozpoczął pracę z Molierem , który zakończył współpracę z Jean'em-Baptiste Lully'm . W latach osiemdziesiątych Charpentier służył jako maître de musique w jeziuckim paryskim kościele Św. Ludwika, był też nauczycielem muzyki Filipa, księcia Chartres. W 1698 roku został mianowany maître de musique w Sainte Chapelle (Kaplicy Św. Ludwika) i pozostał na tym stanowisku do r. 1704.

Dorobek

Charpentier był kompozytorem bardzo cenionym przez współczesnych. Zajmował się wieloma gatunkami muzycznymi, jednak największe osiągnięcia miał w muzyce wokalnej.

Komponował muzykę religijną w stylu francuskim: 18 oratoriów , motety , magnificat , 8 mszy, psalmy . Tworzył też kompozycje sceniczne: 2 opery , kompozycje baletowe, tragedie i inne. Napisał muzykę w stylu włoskim do komedii Moliera Chory z urojenia ( 1673 ).

Łączył tradycje włoskie i francuskie, napisał pierwszą francuską sonatę "Sonate à huit", rozwinął narzędzia dramaturgiczne w dramacie lirycznym "Médée", jednak problemy z cenzurą i odejście z Wersalu zamknęło mu drogę do pisania utworów scenicznych.

Spośród wielu dzieł Charpentiera najbardziej znane jest preludium do utworu Te Deum, które stało się oficjalnym sygnałem Europejskiej Unii Nadawców . Fragment emitowany jest na początku każdego Konkursu Piosenki Eurowizji , a także przy okazji koncertu noworocznego filharmoników wiedeńskich .

Dzieła Charpentiera zostały skatalogowane przez Hugh Wileya Hitchcocka (katalog wydany w Paryżu w 1982 r.).

Opery

• Les Amours d'Acis et Galatée, zaginęła, 1678?
• Les Arts florissants, H. 487, 1685-6
• La Descente d'Orphée aux Enfers, H. 488; 1686-7
• Le Jugement de Paris, 1690
• Philomele, zaginęła, 1690
• Médée, H. 491; 1693

Tragedie biblijne

• Celse Martyr, muzyka zaginęła; libretto opublikowane w 1687
• David et Jonathas, H. 490, 1688 (libretto autorstwa P. Bretonneau)

Pastorałki

• Petite Pastorale Eglogue de Bergers, H. 479; 1670?
• Actéon, H. 481; 1684
• Il faut rire et chanter: Dispute de Bergers, H. 484; 1685
• La Fête de Ruel, H. 485; 1685
• La Couronne de Fleurs, H. 486; 1685
• Le Retour de Printemps, zaginęła
• Cupido Perfido Dentr'al Mio Cor

Pastoraletta

• Amor Vince Ogni Cosa, H. 492

Muzyka sceniczna

• Les Facheux, 1672, na podst. komedii Moliera ; muzyka zaginęła
• La Comtesee de'Escarbagnas, H. 494; na podst. komedii Moliera, 1672
• Le Médecin malgré lui, na podst. komedii Moliera; muzyka zaginęła
• L'Inconnu, 1675, ; na podst. sztuki Thomasa Corneille'a i Donneau de Visé; muzyka zaginęła
• Circé, H. 496; 1675; na podst. tragedii Thomasa Corneille'a
• Andromède, H. 504; na podst. tragedii Pierre'a Corneille'a , 1682
• Vénus et Adonis, H. 507; na podst. sztuki Donneau de Visé, 1685

Balety

• Le Mariage forcé, 1672
• Le Malade imaginaire, 1672
• Le Sicilien, 1679

Wszystkie trzy dzieła na podstawie komedii Moliera

• Polyeucte, H. 498; 1679

Divertissements

• Les Plaisirs de Versailles, H. 480; 1682
• Idylle sur le Retour de la Sante du Roi, H. 489; 1686-7

Interludia (Intermèdes)

• Le Triomphe des Dames, 1676
• La Pierre Philosophale, 1681
• Endymion, 1681
• Dialogues d'Angélique et de Médor (1685)

Sonaty

• Sonates à huit

Muzyka kościelna

• Extremum Dei Judicium, H. 401
• Messe de Minuit pour Noël, H. 9; ok. 1690
• Missa Assumpta est Maria, H. 11; 1698-1702
• Litanies de la vierge, H. 83; 1683-1685
• Te Deum, H. 146; ok. 1690
• Dixit Dominus, H. 204
• In nativitatem Domini canticum, H. 416
• Noëls (3), H. 531; ok. 1680
• Noëls pour les instruments, H. 534; ok. 1690

Posłuchaj

(audio)

() Problem ze ściągnięciem pliku? Zobacz .

Źródła (anglojęzyczne)

Biografie

• Cessac, Catherine. Marc-Antoine Charpentier. Translated from the French ed. (Paris 1988) by E. Thomas Glasow. Portland (Oregon): Amadeus Press, 1995.
• Ranum, Patricia. Portraits Around Marc-Antoine Charpentier [1] . Baltimore: Dux Femina Facti, 2004. .

Historia i teoria muzyki

• Anthony, James R. French Baroque Music: From Beaujoyeulx to Rameau. Revised and expanded edition. Portland (Oregon): Amadeus Press, 1997.
• Hitchcock, H.W. Les Oeuvres de Marc-Antoine Charpentier: Catalogue Raisonné. Paris: Picard, 1982.
• Thomas, Downing A. Aesthetics of Opera in the Ancien Régime, 1647-1785. Cambridge (UK): Cambridge University Press, 2002.
• Tunley, David. The Eighteenth-Century French Cantata. 2nd edition. Oxford (UK): Clarendon Press Oxford University Press, 199