Grzybice

mycosis

ICD-10 B35-B49

Grzybice, mikozy ( łac. mycoses) – grupa wysoce zaraźliwych chorób zakaźnych ludzi i zwierząt wywołana przez mikroskopijne grzyby (około 200 gat. z 250 000 opisanych).

Czynniki sprzyjające wystąpieniu grzybic

• nowotwory^[1]
• antybiotykoterapia
• awitaminozy grupy B
• oparzenia
• sterydoterapia
• zaburzenia hormonalne w przebiegu niewydolności lub braku śledziony, cukrzycy, otyłości
• zaburzenia odporności typu komórkowego wrodzone i nabyte
• niedobór IgA

Podział grzybic

Grzybica paznokcia

• Grzybice skóry (dermatofitozy)
  • głowy
  • brody , tzw. figówka
  • paznokci
  • stóp , tzw. stopa atlety/sportowca
  • pachwin
• Grzybice głębokie, narządowe - grupa chorób oportunistycznych, często przebiegających w AIDS . Dotyczą przede wszystkim płuc .
  • przebiegające z fungemią
  • przebiegające bez fungemii

Przyjęty podział nie jest jedynym poprawnym. Można spotkać się z podziałem grzybic skóry na: grzybice skóry owłosionej i nieowłosionej; grzybic narządowych ze względu na organ zainfekowany. Powszechny jest także, szczególnie w literaturze medycznej i weterynaryjnej podział ze względu na naukową nazwę choroby, która jest związana z czynnikiem etiologicznym . Jest on jednak mało popularny ze względu na brak możliwości rozpoznania klinicznego patogenu , który wywołał daną grzybicę.

Podział grzybic ze względu na nazwę naukową

• Aspergiloza
• Blastomykoza
• Chromomikoza
• Dermatofitozy
• Drożdżyca (blastomykoza)
• Histoplazmoza
• Kandydoza
• Kokcydioidomikoza
• Kryptokokoza
• Kryptosporydioza
• Maduromykoza
• Mukormykoza
• Sporotrychoza

Podział wg pochodzenia zakażenia

• endogenne – wywołane przez saprofity, np. Candida albicans , Geotrichum candidum
• egzogenne – pozaeuropejskie
• pośrednie endo- i egzogenne – Aspergillus fumigatus, Cryptococcus neoformans i rodzaj Mucor

Objawy

W przypadku grzybic skóry są to: świąd , łuszczenie się skóry, miejscowe zaczerwienie. W przypadku grzybic głębokich: objawy narządowe, biegunka.

Leczenie

Leki użytku zewnętrznego (w pierwszym przypadku) i doustne (w obu).

Polieny

• Nystatyna – jest zbyt toksyczna by stosować ją ogólnoustrojowo. Podawana w formie tabletek, zawiesin, maści, tabletek do ssania i pudrów.

Nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Stosowana przy kandydozach błon śluzowych. Jej działanie polega na zwiększeniu przepuszczalności ściany komórkowej grzybów co powoduje wypływ cytozolu i organelli komórkowych. Nie stwierdzono szczepów opornych na Nystatynę.

• Amfoterycyna – zachowuje się podobnie do nystatyny tzn. nie wchłania się z przewodu pokarmowego, podawana jest w tabletkach, tabletkach do ssania, kremach, pudrach i zawiesinach. Jest mniej toksyczna więc przy podawaniu parenteralnym służy do leczenia kandydioz układowych i grzybic egzotycznych.
• Natamycyna

Azole

• Mikonazol – należy do pochodnych imidazolu. Podawany doustnie powoduje hamowanie syntezy składników ściany komórkowej i wzrost przepuszczalności.

Skuteczny w leczeniu zakażeń drożdżakami i gronkowcami. Rzadko spotyka się szczepy oporne na Mikonazol.

• Flukonazol – tiazol stosowany w terapii przerywanej lub ciągłej. Nie wiąże się z białkami osocza i rozpuszcza się w wodzie. Długi czas półtrwania ułatwia jego stosowanie.

Skuteczny w leczeniu zakażeń grzybami z gatunku Candida.

• Ekonazol
• Klotrimazol
• Worikonazol
• Itrakonazol

Antymetabolity

• 5-fluorocytozyna

Zapobieganie

Podstawą jest higiena osobista , tj. dokładne wycieranie fałdów między palcami po zajęciach na basenie; używanie własnego ręcznika oraz higiena ubrań. W przypadku grzybicy pachwin, pośrednie znaczenie ma także otyłość .

Przypisy

Bibliografia

• Lakshman P. Samaranayake: Podstawy mikrobiologii dla stomatologów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004. . 

Zobacz też

• Grzybice skóry

Linki zewnętrzne

• www.grzybica.info - serwis o grzybicy