Granit z masywu strzelińskiego

Granit – kwaśna skała magmowa – głębinowa , średnio- lub grubokrystaliczną, częściej średniokrystaliczna. Granit ma budowę jawnokrystaliczną na skutek środowiska głębinowego w jakim powstał.

Według definicji zaproponowanej przez podkomisję Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych (IUGS) granit jest skałą zawierającą 80–100% objętościowych minerałów głównych: kwarcu, skaleni alkalicznych i plagioklazu w proporcjach przedstawionych na diagramie klasyfikacyjnym (rys. obok) oraz 0–20% objętościowych minerałów akcesorycznych. Wśród minerałów głównych zawartość kwarcu powinna stanowić 20–60% objętościowych skały, a udział skaleni alkalicznych powinien wynosić 65–90% objętościowych całkowitej zawartości skaleni w skale. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF granit zajmuje pole 3 (czsami dzielone na granit A, syenogranit i granit B, monzogranit).

W skład granitu wchodzą: ortoklaz , plagioklaz , kwarc , biotyt , rzadziej muskowit i amfibole ( hornblenda , barkevikit, arfvedsonit, riebeckit ), rzadziej pirokseny ( hipersten , diopsyd , diallag , egiryn ) oraz w niewielkich ilościach również minerały akcesoryczne : apatyt , cyrkon , monacyt , ksenotym , turmalin , beryl , tytanit , rutyl , anataz , magnetyt , allanit , fluoryt , granat i inne.

Granit odznacza się wyraźnym ciosem , zwykle w trzech prostopadłych kierunkach, co ułatwia jego wietrzenie , a także eksploatację.

Wietrzejąc tworzy charakterystyczne skałki , owalne lub kuliste bloki skalne , niekiedy gołoborza , a w warunkach wietrzenia chemicznego w ciepłym i wilgotnym klimacie – "kaszę granitową".

Granit przybiera różne barwy, takie jak szara, białoróżowa, zielona, czerwona, czarny i inne. Ze względu na dostępność dużych bloków, łatwość cięcia i polerowania oraz walory estetyczne jest używany w budownictwie jako kamień budowlany i dekoracyjny.

W Polsce granity występują na powierzchni ziemi na Dolnym Śląsku oraz w Tatrach , natomiast w głębokim podłożu również w pasie od Zawiercia do Krakowa i w północno-wschodniej Polsce. Masywy dolnośląskie, to: masyw karkonoski , masyw strzegomski , masyw strzeliński, masyw kłodzko-złotostocki , masyw kudowski , masyw Żulowej.

W Polsce obecnie granity eksploatowane są z masywów: karkonoskiego , strzelińskiego , i strzegomskiego ( Strzegom - Sobótka ).

Granit jest wykorzystywany w sporcie żużlowym : stanowi nawierzchnię toru, która w dużym stopniu zmniejsza przyczepność kół, przez co sport ten staje się widowiskowy. Jak również w curlingu , jako materiał do produkcji kamieni curlingowych.

Odmiany

• Granit napisowy (granit hebrajski) – tzw. przerosty pismowe charakterystyczne dla stref kontaktowych pegmatytów ze skała macierzystą (występują przeważnie w kwaśnych skałach magmowych ), dający po wypolerowaniu rysunek przypominający pismo runiczne lub hebrajskie
• Granit karkonoski
• Granit strzegomski
• Granit rapakiwi (Granit Rapakivi)
• Adamellit

Galeria

Granit karkonoski	Granit strzeliński	Wypreparowany plagioklaz w granicie strzelińskim	Granit porfirowy rapakivi w formie eratyka
Zwietrzała powierzchnia obtoczonego eratyka, granit porfirowy rapakivi	Granit vanga red, Skandynawia	Prekambryjski granit vanga red, Skandynawia	Przerosty pismowe w pegmatycie granitowym
Granit o fluidalnej teksturze z płynięcia z piroalmandynem. Widoczne także zbliźniaczenia skalenia potasowego.	Granit orbikularny rapakivi

Zobacz też

• granit karkonoski
• skały magmowe