Goździk brodaty
Systematyka [1].
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	goździkowce
Rodzina :	goździkowate
Rodzaj :	goździk
Gatunek :	goździk brodaty
Nazwa systematyczna
Dianthus barbatus L. Sp. pl. 1:409. 1753

Mieszanina odmian

Pokrój

`Sweet William`

Goździk brodaty (Dianthus barbatus L. ) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych . Rośnie dziko w Azji na obszarze Chin i Korei Północnej oraz w środkowej, wschodniej i południowej Europie^[2]. W Polsce jest często uprawiany, czasami dziczeje ( ergazjofigofit ). W Europie zaczęto go uprawiać od XVI wieku. W języku angielskim kwiat ten znany jest jako Sweet William (słodki William) ale etymologia tej nazwy nie jest znana. Według różnych źródeł może się ona wywodzić od nazwiska arcybiskupa Williama z Yorku, króla Williama Zdobywcy lub księcia Williama, diuka Cumberlandu. Według jeszcze innej teorii "william" jest zniekształconym francuskim słowem oilett (oczko).

Morfologia

Pokrój

Bylina tworząca luźne darnie o wysokości 30–70 cm.

Łodyga

Wzniesiona, prosta, naga, gruba i rozgałęziająca się.

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe. Liście eliptycznolancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków , o szerokości 5–20 mm. Są jednonerwowe i zrośnięte nasadami.

Kwiaty

Zebrane po 5–30 w gęste, główkowate wierzchotki . Kwiaty są siedzące, lub wyrastają na krótkich szypułkach. Kielich sztywny, złożony z 5 zrośniętych działek, korona z 5 wolnych płatków ząbkowanych na szczycie. U typowego gatunku jest ona pojedyncza, czerwonego koloru, u odmian ogrodowych jest pełna w różnych odcieniach czerwieni, często wielobarwna. Wewnątrz kwiatu 1 słupek i 10 pręcików.

Owoc

Torebka otwierająca się 4-ząbkami. Nasiona miseczkowate.

Biologia i ekologia

Kwiaty przedprątne , kwitną od czerwca do września, zapylane przeważnie przez motyle .

Zastosowanie

Uprawiany jest jako roślina ozdobna , zwykle na kwiat cięty lub na rabatach. W uprawie występują zazwyczaj odmiany ogrodowe, które powstały w wyniku skrzyżowania z goździkiem chińskim , goździkiem kartuzkiem i in. Cechują się one karłowatym wzrostem, większymi i bardziej kolorowymi kwiatami, niż u typowego gatunku. Kwiaty te często są wielobarwne, z plamkami na płatkach i plamą w środku. Uprawiane są jako rośliny dwuletnie .

Uprawa

Uprawiany jest przeważnie z nasion. Nasiona wysiewa się do inspektu od maja do czerwca, siewki wymagają pikowania gdy mają 3–4 liście. Do gruntu wysadza się pod koniec lipca lub z początkiem sierpnia. Wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb o stałej wilgotności.

Zmienność

Występuje w dwu podgatunkach^[2]:

• Dianthus barbatus subsp. barbatus ( syn. Caryophyllus barbatus (L.) Moench)
  • Dianthus barbatus L. subsp. barbatus var. asiaticus Nakai – występuje w Chinach i północnej Korei
  • Dianthus barbatus L. subsp. barbatus var. barbatus – występuje w Europie.
• Dianthus barbatus L. subsp. compactus (Kit.) Stoj. (syn. Dianthus compactus Kit.) – występuje w Europie. Według niektórych ujęć taksonomicznych uważany jest za odrębny gatunek – goździk skupiony ^[3]

Przypisy

Bibliografia