Gorczyca polna
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	kapustowce
Rodzina :	kapustowate
Rodzaj :	gorczyca
Gatunek :	gorczyca polna
Nazwa systematyczna
Sinapis arvensis L. Sp. pl. 2:668. 1753

Gatunek trujący

Gatunek leczniczy

Pokrój

Gorczyca polna, ognicha (Sinapis arvensis) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych . Rośnie dziko w Afryce Północnej, na znacznej częśći Azji (Azja Zachodnia, Środkowa, Syberia, Kaukaz, Pakistan) i w całej Europie, rozprzestrzenia się również gdzieniegdzie poza tymi obszarami^[2]. W polskiej florze jest archeofitem ^[3].

Morfologia

Łodyga

Ciemnozielona lub purpurowo nabiegła, wzniesiona, ulistniona, szorstko owłosiona w dolnej części. Ma wysokość 30-60 cm i górą rozgałęzia się.

Liście

Liście dolne w zarysie lirowate, duże, na ogonkach i nieco szorstkie. Górne liście łodygowe wydłużone, brzegiem zatokowo ząbkowane, nagie, często siedzące, gładkie.

Kwiaty

Żółte, o średnicy do 15 cm, o działkach odgiętych pod kątem prostym, zebrane w szczytowe grono . Po działkach najłatwiej można ją rozróżnić od podobnego gatunku rzodkwi świrzepy , która ma działki przylegające.

Owoc

Czterokanciasta łuszczyna z płaskim dzióbkiem 2-3 krotnie dłuższym, niż klapy. Przylega do osi owocostanu. Długość łuszczyny 1-2 cm, długość szypułki mniej niż 0,5 cm. W każdej łuszczynie 8-17 czerwonobrunatnych lub czarnych nasion.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna . Roślina miododajna , owadopylna lub samopylna . Roślina ruderalna . Rośnie na polach, miedzach, ugorach, przydrożach. Uciążliwy chwast polny , głównie w zbożach jarych i uprawach okopowych. Preferuje gleby gliniaste, żyzne i bogate w wapń ( roślina wskaźnikowa gleb zasobnych w wapń). Na glebach piaszczystych występuje rzadko. Gatunek charakterystyczny dla klasy Stellarietea mediae.:^[4] Roślina lekko trująca . Domieszka tego chwastu w paszy dla koni i bydła powoduje pogorszenie jakości mleka, a nawet zatrucie zwierząt.

Zmienność

• Sinapis arvensis L. var arvensis – odmiana o całkiem nagich łuszczynach
• Sinapis arvensis L. var orientalis – odmiana o owłosionych łuszczynach^[3].

Ciekawostki

• Angielscy naukowcy stwierdzili przypadki krzyżowania się uprawianych roślin transgenicznych ( rzepaku ) z dziko rosnącą gorczycą polną^[5].
• Proszkiem z nasion gorczycy polnej można tępić ślimaki , mszyce , gąsienice .
• W I księdze poematu Pan Tadeusz Adama Mickiewicza znajduje się fragment:

Gdzie bursztynowy świerzop , gryka jak śnieg biała

Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała

Według XIX-wiecznych autorów nazwą świerzop określano w czasach A. Mickiewicza właśnie gorczycę polną, lub rzodkiew świrzepę .

Przypisy