Gorczyca biała
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	kapustowce
Rodzina :	kapustowate
Rodzaj :	gorczyca
Gatunek :	gorczyca biała
Nazwa systematyczna
Sinapis alba L. Sp. Pl. 2, 1753

Gatunek leczniczy

Gatunek trujący

Pokrój

Nasiona

Gorczyca biała, gorczyca jasna (Sinapis alba) – pospolita przyprawowa roślina należąca do rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Nazywana była też ognichą. W wielu krajach jest uprawiana.

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzimy obszar jej występowania to Europa Południowa (Grecja, Włochy, Portugalia i Hiszpania), Afryka Północna, Azja Zachodnia i Pakistan^[2]. Rozprzestrzeniła się gdzieniegdzie również poza tymi rejonami swojego pochodzenia^[2]. Obecnie występuje również w Polsce jako antropofit zadomowiony^[3].

Morfologia

Łodyga

Prosto wzniesiona, rozgałęziona i szorstko owłosiona; dochodzi do 0,6 metra wysokości, a na dobrej i odpowiednio wilgotnej ziemi nawet wyżej.

Liście

Ogonkowe, naprzemianległe, słabo owłosione i wszystkie, włącznie z górnymi, pierzastodzielne, o działkach nierówno i tępo ząbkowanych.

Kwiaty

Pachnące, złocistożółte; o 4 działkach kielicha i 4 płatkach korony ułożonych na krzyż (stąd nazwa rodziny), odchylone prawie pod kątem prostym, oraz 6 pręcików (4 dłuższe i 2 krótsze) i l słupek. W czasie kwitnienia wierzchołek kwiatostanu przypomina baldachogrono i ma na obwodzie kwiaty w pełni rozwoju, a w środku kwiaty najmłodsze i pączki kwiatowe.

Owoce

Krótkie okrągławe łuszczyny , mocno odchylone na zewnątrz i szorstko owłosione. Dojrzałe łuszczyny pękają, odsłaniając błoniastą przegrodę, do której po obu stronach są przymocowane nasiona. Są one okrągłe, koloru jasnożółtego; dojrzałe bardzo łatwo się osypują.

Korzeń

Białawy, rozgałęziony.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna . Kwitnie od końca maja do początku sierpnia. Roślina miododajna . Roślina trująca .

Zmienność

Występuje w 3 podgatunkach^[2]:

• Sinapis alba L. subsp. alba ( synonimy : Brassica alba (L.) Rabenh., Brassica hirta Moench, Sinapis alba var. melanosperma Alef.)
• Sinapis alba L. subsp. dissecta (Lag.) Simonk. (synonim Sinapis dissecta Lag)
• Sinapis alba L. subsp. mairei (H. Lindb.) Maire

Zastosowanie

• Roślina lecznicza :
  • Surowiec zielarski : nasiona gorczycy białej – Semen Sinapis albae (Semen Erucae). Zawierają 22-35% oleju, 15-18% śluzu, glikozyd synalbinę, białka, sole mineralne i olejki eteryczne^[4].
  • Działanie: przeciwzapalne, przeczyszczające, powlekające, pobudzające trawienie^[4]. Wodny wyciąg z nasion stosuje się wewnętrznie w chorobach przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit, zaparciach i niestrawności^[4]. Zewnętrznie wyciągi wodne są używane do płukania przy zapaleniu gardła i migdałków, a poduszki gorczycowe (woreczek wypełniony nasionami) przykłada się do miejsc z bólami reumatycznymi i bolących stawów^[4]. Działa drażniąco na skórę i błony śluzowe.
• Z nasion wytwarza się olejek gorczyczny (Oleum Erucae). Charakteryzuje się on ostrym, piekącym smakiem i zapachem, który pobudza wydzielanie soku żołądkowego i poprawia trawienie.
• Kulinaria . Jest podstawową rośliną, wraz z kolendrą , estragonem i pieprzem, używaną do sporządzania musztard i pieprzu ziołowego ^[4]. Jest bardzo często stosowanym dodatkiem do wszelkich marynat, tłustych mięs i wędlin, potraw z jaj, sera i do różnych sosów^[4].
• Rolnictwo: młode rośliny, przed kwitnieniem, są dobrą rośliną paszową. Roślina znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej . Ze względu na krótki okres wegetacji i spory przyrost masy zielonej często siana jako poplon w celu przeorania i wzbogacenia gleby w próchnicę.

Przypisy