Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Godło

Godło

Godłosymbol wyróżniający, znak rozpoznawczy przynależności osoby bądź przedmiotu do szerszej grupy rodowej, prawnej lub społecznej, np. herb , gmerk , logo .

Spis treści

Pochodzenie godeł

Pochodzenie godeł jest bardzo złożone, szczególnie herbów i godeł heraldycznych. Już we wczesnych formach cywilizacji społeczności ludzkie przyjmowały pewne znaki rozpoznawcze przynależności rodowej, klanowej lub statusu społecznego. W Europie zespół znaków rozpoznawczym przyjmował głównie formę herbów i gmerków prawdopodobnie z:

  • umownych znaków pasterskich czy kupieckich, używanych w starożytności i wczesnym średniowieczu
  • starożytnych znaków wojskowych, w szczególności floty wojennej
  • symboliki religijno-państwowej towarzyszącej powstawaniu pierwszych państw, monarchii i republik
  • wiele godeł pochodzi od liter różnych alfabetów – arabskiego ( tugra , tamga ), łacińskiego czy runicznego (niektóre herby polskie, litewskie i gmerki ).

Godło heraldyczne

Godło w heraldyce jest zasadniczym elementem graficznym obecnym na tarczy herbu . Wywodzi się historycznie z dawnych znaków rodowych, terytorialnych lub znaków bojowych wodzów, choć kwestia ta wzbudziła w historiografii wiele odmiennych tez. Godło herbowe może mieć postać powstałych w wyniku podziału geometrycznego tarczy figur heraldycznych ( zaszczytnych lub uszczerbionych ) lub postaci ludzkich, zwierząt, ciał niebieskich, potworów legendarnych, przedmiotów itp. (tzw. godła heraldyczne właściwe, tzw. mobilia herbowe ). W okresie średniowiecza i czasach nowożytnych herby , jako znaki rodowe były noszone w szczególności przez osoby fizyczne należące do wyższych sfer feudalnych , rycerstwa i szlachty . Wiele osób prawnych (np. jednostki terytorialne, miasta, uniwersytety, zakony, stowarzyszenia) również używało i używa godeł w postaci heraldycznej, zasługujących w pełni na nazwę herbu. Mieszczanie, kupcy, rzemieślnicy i chłopi używali początkowo najczęściej innej formy godła gmerku , z czasem stopniowo upodabniającego się do herbu.

Specyficzna forma samoistnych godeł ( ang.Badges) istnieje w Wielkiej Brytanii . Są to godła heraldyczne, bądź "wyjęte" z tarczy herbowej, bądź zupełnie z herbem nie związane, funkcjonujące samoistnie, bez tarczy herbowej i pozostałych elementów herbu . Są zastępującym herb, skrótowym identyfikatorem heraldycznym, swego rodzaju logo. Jak i pozostałe insygnia heraldyczne – herb i proporzec nie są już dziś przyjmowane samorzutnie ale tworzone, nadawane i nadzorowane przez królewskich heroldów . Np. godłem księcia Walii są trzy strusie pióra w koronie, godłem Yorków była – biała róża, a Lankastrów – czerwona. Pewną analogią są używane w Szkocji godła klanów ( ang. Crest, Badge)(patrz niżej)

Godło państwowe

Godła państwowe są – przynajmniej na terenie Europy – często pochodne od godła lub herbu aktualnych lub historycznych władców. Ich opis jest prawnie zdefiniowany i prawnie chroniony. Godła te są umieszczane m.in. na sztandarach, flagach , monetach i pieczęciach . Są uważane za jeden z najważniejszych znaków suwerenności danego podmiotu politycznego. Większość godeł państwowych w Europie, i wiele na innych kontynentach to ściśle biorąc herby państwowe. Zgodnie z właściwą heraldyce nomenklaturą godło jest tylko elementem herbu, np. godłem Polski jest Orzeł Biały , natomiast tenże Orzeł umieszczony na tarczy herbowej w czerwonym polu jest już herbem Polski , a więc pełniejszą i dostojniejszą formą identyfikacji.

Zastępowanie słowa herb słowem godło jest prawdopodobnie pozostałością po PRL , gdzie heraldyka i herby jako pozostałości poprzednich systemów były traktowane przez władze niechętnie [1]. Stąd zresztą wiele godeł państw socjalistycznych nie jest herbami, lecz właśnie jedynie godłami. Stosowanie słowa godło zamiast herb weszło już do języka potocznego tak powszechnie, że występuje nawet w oficjalnych dokumentach, czego wyrazem jest fakt, iż heraldyczny herb państwa określany jest mianem "godła" także w najważniejszym państwowym akcie prawnym – w konstytucji. Aktualnie obowiązująca Konstytucja z 1997 r. stanowi iż: godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu (art 28, pkt 1). Termin "godło" używany jest często na określenie symbolu odpowiadający heraldycznemu herbowi , jeżeli herb ten związany jest z jednostką terytorialną o charakterze politycznym lub polityczno-administracyjnym – państwem niepodległym (stąd np. godło Rumunii , godło Węgier ), terytorium zależnym (np. godło Falklandów , godło Wysp Owczych ) albo prowincją o szerokiej autonomii (np. godło Karelii , godło Tatarstanu ) – podczas gdy w rzeczywistości najczęściej są to herby.

Godło państwowe często funkcjonuje też samoistnie, bez tarczy herbowej i innych heraldycznych elementów – np. na monetach, guzikach, elementach umundurowania.

W wielu krajach funkcjonują także godła państwowe nie mające często związku z herbem państwa, a będące rodzajem logo. Więcej na ten temat zobacz w haśle godło państwowe .

Godło klanu

Godło klanu szkockiego – wizualny identyfikator przynależności klanowej, świadczący, wraz z tartanem i zawołaniem wojennym o przynależności do konkretnego szkockiego klanu.

Godło ( ang. Badge (Clan badge , Clan Crest) wywodzi się z heraldyki i zwykle jest związane z herbem rodowym naczelnika klanu, zazwyczaj przedstawia sam herbowy klejnot otoczony pasem wzorowanym na Orderze Podwiązki , z wypisaną dewizą klanu (nie zawołaniem bojowym!). Naczelnik, jego rodzina i wodzowie gałęzi klanu używają godła wpisanego w okrąg (ozdobiony również dewizą) a nie otoczonego pasem.

Noszone przy berecie czasem bywa ozdabiane orlimi lub kogucimi piórami, których rodzaj i ilość określają pozycję w klanowej hierarchii. Naczelnikowi przysługują trzy pióra. Czasem prawdziwe pióra zastępowane są srebrnymi, a w przypadku jeżeli nosiciel godła posiada tytuł arystokratyczny, godło jest także ozdabiane koroną rangową .

Godło klanowe zwykle jest noszone przy nakryciu głowy szkockiego stroju narodowego, jako spinka przerzucanego przez ramię tartanu bywa także noszone w klapie, stosowane jako ozdobnik papeterii, wizytówek czy exlibrisów .

Niektóre szkockie klany posiadają także prastare godła z okresu przedheraldycznego, Plantbadges – godła roślinne, np. gałązki określonych roślin.

Używanie godeł klanowych podlega kontroli przez urząd Herolda SzkocjiCourt of Lord Lyon King of Arms pod względem poprawności heraldycznej używanych i nowo tworzonych badges oraz prawa do ich używania.

Godła klanów szkockich

Zobacz też

Przypisy

Literatura

  • Henry Bedingfeld, Peter Gwynn-Jones, Heraldry, Wingston, 1993
  • R.W. Munro, L`Ecosse des clans et de tartans, Paris 1978
  • Stanisław Mieroszowski, O heraldyce polskiej (s. 20-21,30-44), Kraków, 1887
  • Gert Oswald: Lexikon der Heraldik, Bibliographisches Institut, Leipzig, 1984,
  • Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie, Warszawa, 2003

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Godło":

Wielkie Księstwo Moskiewskie Великое княжество МосковскоеWielikoje Kniażestwo MoskowskojeWielkie Księstwo Moskiewskie ← ← 1328-1547 → Godło Wielkiego Księstwa MoskiewskiegoGodło Wielkiego Księstwa MoskiewskiegoPołożenie Wielkiego Księstwa Moskiewskiego Język urzędowy staroruski Język używany staroruski Stolica Moskwa Ustrój ...

Wietnam Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt NamSocjalistyczna Republika WietnamuFlaga WietnamuGodło Wietnamu Flaga Wietnamu Godło Wietnamu Dewiza : ( wiet. ) Ðộc lập - Tự do - Hạnh ...

Partia Demokratyczna (USA) Waszyngton 20003Ideologia Amerykański liberalizm , centrolewica , socjalliberalizm , socjaldemokracja Afiliacja międzynarodowaSojusz Amerykańskich i Europejskich DemokratówKolor(y) Niebieski Strona internetowa www.democrats.org Stany Zjednoczone Godło USATen artykuł jest częścią serii: Ustrój i politykaStanów Zjednoczonych Ustrój polityczny Konstytucja Prezydent Barack Obama Kolegium Elektorów Wiceprezydent Joe ...

Nałęcz (herb szlachecki) są czerwone podbite srebrem.Wizerunek taki ukształtował się najwcześniej w XVII wieku, wcześniej Godło i klejnot podlegały kilku przemianom. Więcej informacji w sekcji poniżej. Najwcześniejsze ...

Łabędź (herb szlachecki) zewnętrzne8 Źródła Opis herbu Opis herbu : W polu czerwonym, srebrny łabędź. Klejnot samo Godło. Występują również jego odmiany: żółte nogi i żółty dziób, ptak pozbawiony ...

Rawicz (herb szlachecki) srebrna2 Historia2.1 Legenda herbowa3 Najstarsza symbolika4 Hipoteza odnośnie znaku przedheraldycznego rodu Werszowców4.1 Godło Warsza i jego pochodzenie4.2 Hipoteza4.3 Argumenty przeciwko hipotezie4.4 Argumenty za hipotezą5 ...

Dzwon Zygmunta dzwonu widoczne są postacie świętych: Zygmunta i Stanisława. Znajduje się tam także Godło Polski i Litwy. Umieszczenie na wieży miało miejsce 9 lipca 1521 ...

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie Gonzagi oraz św. Stanisława Kostki dłuta Dawida Heela, a nad portalem głównym Godło zakonu jezuitów ; w górnej kondygnacji św. Zygmunt i św. Władysław .Ogrodzenie placu ...

Tadeusz Mazowiecki Gruntownie zmieniono ustrój polityczny, wprowadzono pełen zakres swobód obywatelskich, system wielopartyjny, zmieniono Godło i nazwę państwa (z PRL na RP ). 29 grudnia 1989 przeprowadzono ...

Stronnictwo Demokratyczne Polskiego – "Rzeczpospolita Polska". Rok później, również na wniosek SD, przywrócono przedwojenne Godło państwowe. III RzeczpospolitaPowstanie systemu wielopartyjnego oraz spory co do dalszej formy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Godło":

11 LISTOPADA (plansza 1) choć idę pod prąd za ludźmi którzy nazbyt zaufali pieniądzom hańbiąc Twoje Godło na bankietach z pompą czekam na dzień w którym bez stresu ...

135. Europa w drugiej połowie XIX w. (plansza 2) Godło Związku Reńskiego Europa w drugiej połowie XIX w. Próby, jakie podjęły Niemcy, ...

032. Ekologia biosfery (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie