Letni widok na Stronie Śląskie. W dali widoczny Masyw Śnieżnika

Kościół parafialny pw. św. Maternusa

Stronie Śląskie ( niem. Seitenberg) – miasto w woj. dolnośląskim , w powiecie kłodzkim , położone na ziemi kłodzkiej . Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Stronie Śląskie . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego .

Miasto było znanym ośrodek przemysłu szklarskiego dzięki Hucie Szkła Kryształowego "Violetta" , założonej w 1864 i postawionej w stan upadłości w 2008 r. Najbardziej lesista gmina w Polsce, bogata w unikalną florę i faunę .

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 6192 mieszkańców^[1].

Geografia

• region geograficzny: Sudety Południowo-Wschodnie, ziemia kłodzka
• wyniesienie 500-610 m n.p.m.

Stronie Śląskie to niewielkie uprzemysłowione miasto w szerokiej i rozgałęzionej dolinie rzek: Białej Lądeckiej , Morawki i Siennej Wody . Cztery pasma górskie wydzielają dolinę , w której leży Stronie Śląskie: od północy Góry Złote , od południowego wschodu Góry Bialskie , od południa Masyw Śnieżnika zaś od zachodu góry Krowiarki .

Rys historyczny

Miejscowość nosiła nazwę Seitenberg i była niewielką wsią położoną obok znacznie większego Schreckendorf – dzisiejszego Strachocina . Wieś znana była wówczas z niewielkiego pałacyku królewny Marianny Orańskiej oraz manufakturowej huty ręcznie zdobionego szkła Oranienhütte. Rozwój przemysłu umożliwiło wybudowanie w 1897 r. linii kolejowej do Kłodzka .

W maju 1945 Seitenberg zajęty został przez wojska radzieckie. Miejscowość przyłączono następnie do Polski, wysiedlając jej dotychczasowych mieszkańców do Niemiec. Wobec braku historycznej nazwy słowiańskiej, Polacy początkowo nazywali miejscowość Żybocin, jednak w 1948 r. wprowadzono urzędowo obecną nazwę, nawiązującą znaczeniowo do formy niemieckiej (Seitenberg = "stronna góra"). Wieś zyskała na znaczeniu na przełomie lat 40. i 50. XX wieku. Rozrosła się dzięki odkrytym w okolicy złożom fluorytu i rud uranu . Mimo że wydobywania rud uranowych zaprzestano dość szybko, a nieopłacalne kopalnie zasypano, to po inwestycji pozostało spore osiedle mieszkaniowe Morawka .

Dalszy rozwój zapewniła Stroniu znaczna rozbudowa huty szkła oraz rozpoczęcie wydobycia marmurów na skalę przemysłową. Dzięki temu w 1967 r. Stronie otrzymało prawa miejskie włączając w swój obręb wsie Strachocin oraz Goszów . Obecnie Huta Szkła Kryształowego "Violetta" (spółka akcyjna) jest głównym pracodawcą miasteczka obok zlokalizowanego tu wojewódzkiego szpitala psychiatrycznego.

Obecnie gmina stawia na turystykę – leży w pięknym krajobrazowo regionie, jest najbardziej lesistą w Polsce, posiada sporo ciekawych miejsc. Przemysł powoli zanika na korzyść rekreacji i sportu. Główną atrakcję stanowi tu odkryta w latach 60. Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie . Od kilku lat okolica przyciąga turystów dobrymi warunkami narciarskimi, m.in. dzięki kompleksowi wyciągów na Czarnej Górze . Turystyce sprzyja także malowniczość górskich pejzaży, bliskość szczytu Śnieżnika oraz znanego uzdrowiska Lądka-Zdroju .

Przyroda

Cała gmina leży na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny . Park utworzono w 1981 r. dla ochrony górskiego krajobrazu. Na terenie gminy utworzone są cztery rezerwaty:

• rezerwat przyrody Śnieżnik Kłodzki na szczycie Śnieżnika ,
• rezerwat przyrody Puszcza Śnieżnej Białki w okolicy Bielic ,
• rezerwat przyrody Nowa Morawa powyżej wsi o tej samej nazwie,
• rezerwat przyrody Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie chroniący samą jaskinię, jej otulinę i zjawiska krasowe .
  

Atrakcje turystyczne w okolicy

Zabytki

• kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski i św. Maternusa ,
• dawny pałac królewny Marianny Orańskiej , obecnie siedziba Urzędu Miejskiego,
• ruiny kaplicy św. Onufrego w pobliżu stadionu sportowego
• kościół Zmartwychwstania Pańskiego

Inne

• Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie udostępniona od lutego do listopada za opłatą,
• Muzeum Ziemi w Kletnie czynne cały rok udostępnione za niewielką opłatą,
• kolej linowa na Czarną Górę czynna cały rok za opłatą,
• podziemna trasa turystyczna w starej kopalni uranu udostępniana od lutego do listopada za opłatą,
• galeria "Wapiennik" w Starej Morawie do obejrzenia po indywidualnym kontakcie z właścicielami,
• zalew rekreacyjny w Starej Morawie ze strzeżonym kąpieliskiem w sezonie letnim,
• Centrum Sportu i Rekreacji z krytą pływalnią, halą sportową i centrum odnowy biologicznej.

Sieć drogowa i komunikacyjna

Głównym węzłem komunikacyjnym okolicy jest miasto powiatowe Kłodzko , od którego prowadzą do Stronia dobrze utrzymane asfaltowe szosy. Do miasteczka można dojechać od północy z Kłodzka , Lądka-Zdroju i Złotego Stoku . Od zachodu prowadzi droga z Bystrzycy Kłodzkiej i Międzylesia . Ze Stronia można wygodnie dojechać do wszystkich okolicznych wsi asfaltowymi drogami.

Miasto jest skomunikowane autobusami z Lądkiem Zdrojem , Kłodzkiem , Bystrzycą Kłodzką , Nową Rudą , Świdnicą , Wałbrzychem , Wrocławiem i Kudową-Zdrój . Stronie jest ostatnią stacją linii prowadzącej z Kłodzka przez Lądek-Zdrój . W gminie funkcjonują dwa turystyczne przejścia małego ruchu granicznego dla pieszych i rowerzystów na szczycie Śnieżnika oraz dla ruchu samochodowego na przełęczy Płoszczyna powyżej wsi Nowa Morawa .

Kursy pasażerskie na linii kolejowej z Kłodzka są czasowo zawieszone (2006.07.17).

Zobacz też

• Stronie Śląskie (stacja kolejowa)
• Biała Lądecka
• Krzyżnik

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa miasta
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

Przypisy