|
gliptyka
gliptyka - sztuka rzeźbienia i rytowania reliefów w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych oraz wykonywanie niewielkich rzeźb i bibelotów; obrobione tak kamienie noszą nazwę gemm.
Artysta pracujący w tej technice, posługujący się rylcami, pilnikiem i kółeczkami obrotowymi, zw. jest gliptykiem.
Liczne wzmianki o rytach i grawerowanych kamieniach spotykamy w Biblii. Oprócz kamiennych tablic Mojżesza są wzmianki o dwunastu kamieniach zdobiących napierśnik Najwyższego Kapłana Żydowskiego, w których wyryto nazwy plemion Izraela. Ulubioną formą pieczęci w starożytnym Egipcie były święte żuki, których inskrypcje lub godła ryto w płaskiej powierzchni na odwrocie, są to figurki skarabeuszy wykonywane w kamieniach szlachetnych. Prawdziwe kamee w czasach wcześniejszych dynastii nie były jeszcze znane, Egipt zawdzięcza je Aleksandrowi Wielkiemu.
W starożytnej Babilonii najstarszymi rzeźbami w kamieniu są kamienne cylindry pokryte symbolami i figurami (niekiedy miały na brzegach wyryte napisy), których używano jako pieczęci. Noszono je przytroczone sznurkiem do przegubu dłoni, a odcisk pieczęci uzyskiwano prze toczenie tłoka w miękkiej glinie. Służyły do pieczętowania dokumentów, skrzyń, zabezpieczania drzwi wejściowych opuszczanych domów (zamki nie były znane).
Pieczęcie Asyryjczyków miały formę spłaszczonego stożka o owalnej podstawie pokrytej rysunkami lub inskrypcjami.
W antycznej Grecji gliptyka była bardzo popularna; osiągnęła też wysoki poziom rozwoju w okresie rzymskim – rzeźbiono w agacie, ametyście, jaspisie, karneolu, onyksie. Rzeźbione kamee były ogromnie popularną formą biżuteryjną w kulturze starożytnej Grecji i Rzymie, stały się też pożądanym obiektem kolekcjonerów gromadzących cenne zbiory. Podobno Juliusz Cezar przechowywał w Świątyni Westalek pięć kufrów wypełnionych gemmami.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego sztuka rzeźbienia i grawerowania kamieni znikła niemal zupełnie.
W średniowieczu gliptyka przestała się rozwijać, pojawiające się klejnoty zdobione gemmami ale były to kamienie antyczne, którym dodawano nową oprawę. Rzymskimi i greckimi gemmami zaczęto zdobić przedmioty kultowe i pierścienie biskupów. Ponowny rozkwit gliptyki nastąpił dopiero w czasach włoskiego renesansu. Powróciły do łask duże kamee. W XVII wieku, gdy na dworach zapanowała moda na kolekcjonowanie zabytków sztuki antycznej popyt na kamee i intaglia był bardzo duży. W XVIII wieku wyrosła ogromna rzesza grawerów kopiujących antyczne wzory dla potrzeb kolekcjonerów. Rejestr obejmujący XVII do XIX wieku zawiera nazwiska ponad 900 grawerów. Najbardziej znani to: Edmund Burch i Nathaniel Marchand.
Pod koniec XIX wieku zasłynęła ze swych wyrobów rosyjska firma działająca w Petersburgu, której właścicielem był Peter Carl Fabergé.
Niechlubnie zapisał się w historii książę Stanisław Poniatowski, który po ojcu odziedziczył olbrzymie zbiory autentycznych klasycznych gemm, po czym zatrudnił zespół grawerów. Zlecił im wykonanie ok. 5 tys. gemm, wszystkie zostały opatrzone greckim podpisami antycznych twórców. Próba wprowadzenia falsyfikatów jako autentycznych dzieł na rynek doprowadziła handel gemmami do całkowitego upadku.
Dziś sztuka ta cieszy się powszechnym uznaniem – dzisiaj wykonuje się rzeźby we wszystkich kamieniach szlachetnych i ozdobnych, łącznie z diamentem. Duże ilości identycznych kamei produkuje się przy użyciu nowoczesnej techniki. Matryce z hartowanej stali z wygrawerowanym na niej wzorem pokrywa się proszkiem diamentowym i metodą ultradźwięków szlifuje w podstawową kameę. Wyższej klasy egzemplarze wykańcza się ręcznie dodając indywidualne, dodatkowe detale.
Inne hasła zawierające informacje o "gliptyka":
Obróbka kamieni barwnych
...
Kamea
Kultura antyczna – kamea
Jubilerstwo.atrybuty.net
Kamea
Archeologica.byethost3.com
Agnieszka Rydzak Moda w starożytnym Rzymie Zobacz też
gemmologia
gliptyka
jubilerstwo
intaglio
...
Sztuka starożytnej Persji
niepowtarzalne, pozwalając innym narodom zachować swoje tradycje. Wysoki poziom osiągnęło jubilerstwo i
gliptyka
. W zbiorach
Luwru
i
Muzeum Pergamońskiego
przechowywane są uchwyty wykonane ze ...
Okres Uruk
...
Gemma (kamień)
...
Muzeum Archeologiczne w Heraklionie
i rzymskiego (VII-IV w. p.n.e.).Sala XIX – rzeźba (650-550 p.n.e.).Sala XX –
gliptyka
z okresów: klasycznego,
hellenistycznego
i rzymskiego (V-IV w. p.n.e.). GaleriaBogini z ...
gliptyka
align=justify>
gliptyka - sztuka rzeźbienia i rytowania reliefów w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych ...
Inne lekcje zawierające informacje o "gliptyka":
017. Dorobek kultury Rzymu (plansza 12)
...
|
