Gwara lwowska –
gwara
regionalna
języka polskiego
używana przez mieszkańców
Lwowa
. Współcześnie często mylona z tzw. bałakiem lwowskich
baciarów
, czyli gwarą uliczną, bardzo jednak do niej zbliżoną.
Historia
Gwara lwowska powstała w połowie
XIX wieku
, kiedy
polski
substrat językowy
został wzbogacony licznymi zapożyczeniami (głównie leksykalnymi) z
języka niemieckiego
,
jidysz
,
ukraińskiego
i
czeskiego
. Wyraźny jest bliski związek z innymi gwarami
Małopolski
, zwłaszcza z
gwarą krakowską
. Dość wyraźne są także ślady mowy dziecięcej i zwykłych przekręceń słów obcych. Od
1945
w zaniku. Oprócz specyficznego zasobu słów wyróżniała się charakterystyczną wymową, a także licznymi zdrobnieniami i wtrącaniem "Ta" na początku zdania. Medialnie, zapewne też i historycznie owa gwara, popularnie przez lwowian zwana ”bałakiem” zaistniała dzięki autorstwu Wiktora Budzyńskiego, twórcy „
Wesołej Lwowskiej Fali
” cyklicznej audycji „Radia Lwów”. Pierwszą stałą, cotygodniową półgodzinną audycję rozrywkową lwowska rozgłośnia Polskiego Radia nadała w dniu 16 lipca 1933 r. Gwarą lwowską w tej audycji posługiwali się prawie wszyscy wykonawcy, według tekstów pisanych wyłącznie dla nich. Do głównych wykonawców tej audycji należeli: Henryk Vogelfanger („Tońcio”) i Kazimierz Wajda („Szczepcio”), tworząc klasyczny duet dialogowy.
Wiele słów pochodzących z gwary lwowskiej i bałaku weszło na stałe do
literackiej polszczyzny
(besztać, durszlak, sztyblet), a także do
grypsery
i wielu
gwar
regionalnych. Jedno z dwóch podstawowych źródeł
galicyzmów
w języku polskim.
Przykładowe teksty „bałaku”:
Tońcio: Swoi baby kocham!!!
Szczepcio: I w swoi Polscy kity zawalisz.
Piosenka (anonim):
„Choć ojca nie znał, matki tyż,
Wychował si byz troski,
Żył, boć najmniejsza żyji wesz,
Nikt go ni pytał: Jak si zwiesz?
Na Łyczakoskij”.
Użytkownicy i propagatorzy gwary
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.
