Położenie Izraela

Izrael leży na Bliskim Wschodzie , nad Morzem Śródziemnym , pomiędzy Libanem na północy, a Egiptem na południu.

koordynaty geograficzne: 31 '30 N, 34 '45 E

Geografia fizyczna

Powierzchnia

• 20 770 km² - w tym 20 330 km lądu i 440 km wód. Ze Wzgórzami Golan (nieuznawanymi oficjalnie za teren Izraela) i Autonomią Palestyńską - 27 817 km². Wzgórza Golan zostały oficjalnie zaanektowane przez Izrael, natomiast tereny Autonomii Palestyńskiej nie są traktowane jako część państwa.

Sąsiedzi i długość granic

całkowita długość granic: 1 017 km w tym:

• Egipt - 266 km
• Jordania - 238 km
• Liban - 79 km
• Syria - 76 km
• Autonomia Palestyńska - Strefa Gazy - 51 km
• Autonomia Palestyńska - Zachodni Brzeg - 307 km
• Morze Śródziemne - 180 km
• Morze Martwe - 70 km
• Morze Czerwone nad Zatoką Akaba - 7 km

Ukształtowanie powierzchni

Rosh Hanikra na północy Izraela

Dolina Jezreel

Pustynia Judzka

Izrael jest państwem wyżynno-górzystym, w którym można wyodrębnić cztery regiony: pas wybrzeża, centralny pas wzgórz, Dolinę Jordanu i pustynię Negew .

Wąski pas wybrzeża Morza Śródziemnego ciągnie się od granicy z Libanem na północy do Strefy Gazy na południu. W północnej części wybrzeże jest urozmaicone Zatoką Hajfy , położoną u podnóża Góry Karmel . Na południe ciągnie się pas nizin Równiny Szaron . Obszar wybrzeża charakteryzuje się dużą wilgotnością i słynie z upraw rolniczych (w tym cytrusów i winorośli ). Przepływają tędy jedynie dwie rzeki: Jarkon i Kiszon .

Na wschód od wybrzeża rozciąga się centralny wyżynno-górzysty rejon kraju. Na północy tego regionu znajdują się góry i wzgórza Dolnej i Górnej Galilei . Najsłynniejszymi szczytami Galilei są: Meron (1 208 m n.p.m.) i Tabor (575 m n.p.m.). Tutejsze doliny ciągną się z zachodu na wschód; największa to: Dolina Jezreel . Na wschód od Galilei znajdują się wzgórza Golan . W kierunku południowym od Galilei ciągną się wzgórza Samarii z licznymi wąskimi dolinami. Wysokość wzgórz dochodzi do 800 m n.p.m. Samaria przechodzi na południu w Judeę , na której północnym krańcu znajduje się miasto Jerozolima .

Na południu pustynia Negew zajmuje około 50% powierzchni kraju (12 000 km²).

Klimat

Klimat śródziemnomorski charakteryzuje się ciepłymi i suchymi latami oraz łagodnymi zimami. Jednakże klimat Izraela jest pod mocnym wpływem suchego i gorącego klimatu pustyni Półwyspu Arabskiego oraz Sahary . Południowa część Izraela leży w strefie klimatu zwrotnikowego suchego, który charakteryzuje się skąpymi opadami i wysokimi temperaturami i ich amplitudami.

Średnie temperatury w styczniu 14-16 C, w sierpniu 28-33 C. Zimą na wyżynach średnie wartości dobowe obniżają się do 10^oC. Mogą występować przymrozki. Średnie roczne sumy opadów od 600-800 mm na północy do poniżej 50 mm na południu. Temperatury powietrza zmieniają się w zależności od wysokości nad poziomem morza. Także odległość od morza ma nie wpływ. Toteż wybrzeże izraelskie cechuje dość łagodne wahania temperatur bez upałów powyżej 35^oC.

Cechą charakterystyczna klimatu Izraela jest suchość na południu kraju, oraz silny i suchy wiatr chamsin wiejący ze wschodu wiosną i jesienią. Do innych zjawisk należą zimowe ulewne deszcze, powodujące czasami lokalne powodzie, a także sporadyczne opady śniegu , które zdarzają się min. w Jerozolimie.

Wody

Ze powodu nierównomiernych opadów i występujących w porze letniej okresowych susz, zasobność wodna Izraela jest niewielka. Zasoby wód powierzchniowych są niewielkie. Wody podziemne w Izraelu występują w dwóch basenach. Jeden zbiornik podziemnych wód leży wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, a drugi na terenach górzysto-wyżynnych.

Na wschód od centralnego masywu znajduje się rów tektoniczny Doliny Jordanu , którym płynie największa izraelska rzeka - Jordan (długość 322 km). Źródła rzeki Jordan znajdują się na północy, na zboczach najwyższego szczytu Izraela , góry Hermon (2 814 m n.p.m.). Następnie rzeka przepływa przez Dolinę Hula i wpada do Jeziora Tyberiadzkiego . Kierując się dalej na południe, rzeka Jordan płynie rowem tektonicznym i kończy swój bieg w Morzu Martwym . Lustro wody znajduje się w najniższym punkcie Ziemi - 408 m p.p.m (i ciągle się pogłębia). Na południe od Morza Martwego znajduje się Arava i Zatoka Akaba .

Gleby

Warstwa glebowa jest uboga i słabo wykształcona. Występują skaliste lentosole i piaszczyste arenosole . Na południu kraju głównymi glebami są brunatne kambisole, zaś północne obszary Izraela pokryte są kalcisolami, które zawierają dużą ilość nie scementowanych węglanów. Na południu Izraela oprócz kambisoli, miejscami występują sołonczaki .

Flora

Roślinność Izraela została zmieniona wskutek działalności gospodarczej człowieka. Jednak od wielu lat prowadzona jest działalność na rzecz zachowania naturalnego środowiska i odrodzenia rozmaitych gatunków roślin.

W Izraelu przeważa roślinność stepowa, półpustynna i pustynna, śródziemnomorska na wybrzeżu północnym. Jak dotąd zidentyfikowano około 2600 gatunków roślin. Na północy kraju przeważają przede wszystkim lasy dębowe . Na wiosnę dominuje posłonek pospolity i ciernisty żarnowiec . Z innych roślin występujących w Galilei możemy wymienić wiciokrzewy i platany . Na wyżynach Negewu występują pistacje atlantyckie oraz palmy daktylowe . Na polach Izraela rośnie wiele kwiatów: irys , lilia biała , tulipan , hiacynt i inne^[1].

Fauna

Świat zwierząt jest typowy dla Regionu Śródziemnomorskiego. W lasach występują ssaki takie jak: daniel , dzik , żbik i borsuk . Tereny pustynne i górzyste są zamieszkiwane przez gazelę arabską , koziorożca nubijskiego i szakala złocistego . W Izraelu licznie występują też gryzonie. Jeśli zaś chodzi o ptaki, to do pospolitych gatunków należą kuraki i drapieżne jak np. sępy . Wiele występuje też gatunków ptaków, które pojawiają się w Izraelu sezonowo, podczas wiosennych i jesiennych wędrówek, z Europy do Afryki. Suche tereny ziemi izraelskiej są dobrym środowiskiem do rozwoju dla gadów , zwłaszcza węży jak np. żmija lewantyńska. Wśród licznych też jaszczurek obszary pustynne zamieszkuje agama i krągłówek.

Izraelski Urząd Przyrody i Parków ( ang. Israel Nature and Parks Authority - INPA) prowadzi działalność na rzecz ochrony krajobrazu i przyrody Izraela. Utworzono ponad 150 rezerwatów przyrody i 65 parków narodowych. Część rezerwatów przystosowano do potrzeb turystyki, wyznaczając szlaki i drogi oraz budując centra obsługi ruchu turystycznego.

Geografia społeczno-ekonomiczna

Tereny mieszkalne

W 2007 w Izraelu istniały trzy strefy zdefiniowane jako metropolie:

• Tel Awiw (populacja aglomeracji 3.1 mln)
• Hajfa (populacja aglomeracji 1.1 mln)
• Jerozolima (populacja 731.700)

Przypisy

Zobacz też

• Izrael

Bibliografia