Gaz koksowniczy – paliwo uzyskiwane poprzez przemysłowe wygrzewanie węgla kamiennego w temperaturze ponad 1000 °C w specjalnie w tym celu skonstruowanym piecu koksowniczym , bez dostępu tlenu .

Produkcja

Proces ten, zwany suchą destylacją węgla, powoduje wydzielenie wszystkich lotnych składników, które tworzą surowy gaz koksowniczy. Oprócz tego w procesie tym powstaje koks , smoła węglowa oraz woda pogazowa . Surowy gaz koksowniczy zawiera amoniak i jego pochodne oraz siarkowodór , pochodzące z rozkładu organicznych resztek zawartych w węglu. Wszystkie te niepożądane domieszki są usuwane w serii procesów oczyszczania.

Skład chemiczny

Zawartość składników w gazie koksowniczym jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia węgla.

Typowy skład gazu koksowniczego oczyszczonego:

• wodór - ok. 55%
• metan - ok. 23-27%
• tlenek węgla - ok. 9-10%
• azot - ok. 5%
• węglowodory ciężkie - ok. 3%
• dwutlenek węgla - ok. 3%
• tlen - ok. 0,5%
• siarkowodór - ok. 0,3%

ponadto w gazie surowym:

• amoniak
• benzol
• naftalen

Zastosowanie

Pomnik latarnika przed gazownią w Poznaniu

W przeszłości gaz koksowniczy był stosowany w przedsiębiorstwach oraz w gospodarstwach domowych. Wytwarzany był zwykle lokalnie i nazywany gazem miejskim.^[] Był rozprowadzany siecią gazową do odbiorców.

Stosowany był powszechnie od drugiej połowy XIX w aż do lat 80 XX wieku. Służył do gotowania w kuchenkach, oświetlania ulic oraz jako paliwo w wielu procesach przemysłowych. Ze względu na jego dużą toksyczność, wynikającą z dużej zawartości tlenku węgla został wycofany z użycia i zastąpiony gazem ziemnym .