Spokrewnione populacje są przedstawione na tym diagramie jako kolorowe bloki. Mechanizm otaczania przeszkody terenowej może uformować pierścień z ciągu coraz bardziej różniących się populacji
Gatunek pierścieniowy – pojęcie wprowadzone do oddania złożonych rodzajów krzyżowania się blisko spokrewnionych
populacji
, tworzących specyficzny ciąg.
Jest to model powstania
bariery rozrodczej
spowodowanej rozciągnięciem gatunku na dużych dystansach, tak, że choć sąsiednie populacje są blisko spokrewnione, najdalsze różnią się już na tyle, że nie mogą się ze sobą krzyżować. Gdy czynniki geograficzne umożliwią spotkanie się końców tego ciągu (tzn. gdy otacza on jakąś przeszkodę), tworzy się omawiany pierścień.
Gatunki pierścieniowe reprezentują interesujący problem dla starających się dzielić świat istot żywych na konkretne
gatunki
.
Wytłumaczenie diagramu
Kolorowe pola po prawej pokazują naturalne populacje, każda reprezentowana przez inny kolor, rozciągnięte w przestrzeni i różniące się genetycznie coraz bardziej od siebie (w miarę wzrostu odległości między nimi więc i mniejszej wymiany genów). Może to wystąpić w linii prostej (np. na zboczu góry) tak jak jest pokazane na rysunku A, lub może coś okalać (np. jezioro) jak na B.
Gdy taki ciąg układa się w pierścień, sąsiedzkie populacje mogą się rozmnażać ze sobą, jednak tam gdzie początek spotyka się z końcem, mimo zamieszkiwania tego samego obszaru jak na C, osobniki nie mogą się już krzyżować z powodu nawarstwionych różnic genetycznych między nimi. Całość populacji tego pierścienia jest nazywana gatunkiem pierścieniowym.
Problem definicji
Jest problemem, czy zakwalifikować cały pierścień jako jeden gatunek (pomimo tego że nie wszystkie osobniki mogą się krzyżować), czy też każdą populację traktować jako osobny gatunek (pomimo braku problemów w rozmnażaniu się pomiędzy sąsiadami). Gatunek pierścieniowy ilustruje, że samo pojęcie gatunku nie jest tak jednoznaczne, jak najczęściej bywa rozumiane.
Przykłady
Mewy
Pierścień mew wokół arktyki, krzyżujących się między sobą
Mewa srebrzysta, Larus argentatus (z przodu) razem z mewą żółtonogą, Larus fuscus (z tyłu): widać wyraźnie różnice między gatunkami.
Klasycznym przykładem gatunku pierścieniowego są mewy rodzaju Larus. Zasięg ich występowania tworzy pierścień wokół
Bieguna Północnego
.
Mewa srebrzysta
, żyjąca głównie w
Wielkiej Brytanii
, może krzyżować się z amerykańską mewą srebrzystą (żyjącą w Północnej Ameryce), która może się również rozmnażać się z mewą tundrową, tej zaś zachodni podgatunek, mewa Birula, może krzyżować się z
mewą syberyjską
, a ta znowu z syberyjską mewą żółtonogą (wszystkie cztery żyją w północnej
Syberii
). Ta ostatnia to wschodnia odmiana
mewy żółtonogiej
, spotykanej w północno-zachodniej
Europie
, włączając Wielką Brytanię. Jednakże mewa żółtonoga i mewa srebrzysta różnią się na tyle, że nie mogą się krzyżować w normalnych okolicznościach. W ten sposób ta rodzina mew zatacza prawie pełne koło, którego styk jest w Europie.
Jednakże ostatnie badania wykazały, że ten przykład jest dużo bardziej skomplikowany niż zaprezentowano tutaj (Liebers et al, 2004).
Lisy południowoamerykańskie
Lisy pampasowe z Paragwaju z południowych obszarów Argentyny różnią się morfologicznie i genetycznie dość znacznie.
- populacje lisów południowoamerykańskich z rodzaju Pseudalopex (Lycalopex) również prezentują ciekawe zagadnienie specjacji allopatrycznej i powstawanie gatunków pierścieniowych. Specjacja ta zachodzi wzdłuż północno-zachodnich, południowych, południowo-zachodnich i środkowych regionów Ameryki Południowej (przypadek z rysunku A). Niektóre kolumbijskie i ekawadorskie populacje mało poznanego tam
kolpeo
tworzą tam populacje genetycznie znacznie oddalone od macierzystej populacji lisa z Patagonii. Te populacje mogą być bardziej oddalone genetycznie od populacji macierzystej, niż populacja macierzysta Kolpeo a populacje macierzyste
lisa szarego
. Podobna sytuacja wygląda w wypadku innego gatunku lisa,
Lisa z pampasów
. Lis pampasowy z Paragwaju z południowych obszarów
Argentyny
różnią się morfologicznie i genetycznie dość znacznie. Ten z
Paragwaju
jest mniejszy, cechuje się żywszymi pomarańczowymi barwami i przypomina bardziej
szakale
i kolpeo. Ten z
Patagonii
jest bardziej podobny do lisa szarego, jest większy i ma szary koloryt sierści z czarnym pyskiem.
Inne
- ptak
wójcik
(Phylloscopus trochiloides) wokół
Himalajów
- salamandry Ensatina eschscholtzii tworzące pierścień wokół Central Valley w
Kalifornii
Źródła
- Per Alström, (2006): Species concepts and their application: insights from the genera Seicercus and Phylloscopus. Acta Zoologica Sinica 52 (Supplement): 429-434.
artykuł (PDF)
- Dorit Liebers, Peter de Knijff, Andreas J. Helbig, (2004): The herring gull complex is not a ring species. Proceedings of the Royal Society 271(1542): 893-901.
abstrakt
cały artykuł (PDF)
dodatki
- D. E. Irwin, J. H. Irwin, T. D. Price, (2001): "Ring species as bridges between microevolution and speciation." Genetica. 112-113: 223-243.
abstrakt
- D. Futuyma, Evolutionary Biology. Third edition. Sunderland, MA, Sinauer Associates, 1998
- C. Moritz, C. J. Schneider, et al. (1992) "Evolutionary relationships within the Ensatina eschscholtzii complex confirm the ring species interpretation." Systematic Biology 41: 273-291.
- Nova Scotia Museum of Natural History: Birds of Nova Scotia
[1]
- P. Adriaens, Hybrid Gulls Breeding in Belgium
[2]
Zobacz też
Linki zewnętrzne
