Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Gall Anonim

Gall Anonim

Tablica upamiętniająca Galla Anonima we Wrocławiu

Gall Anonim (zm. po 1116 ) – pierwszy kronikarz działający na ziemiach polskich, autor Kroniki polskiej , ( łac. ) Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum.

Spis treści

Pochodzenie i okres życia

Mediewistyka nie przekazuje wiadomości o panegiryście, który sam o sobie nie pozostawił licznych informacji. Najprawdopodobniej był mnichem benedyktyńskim i pochodził z Wenecji[1], choć przez stulecia uznawano go za prowansalskiego mnicha[2]. Mnich (Gall) miał być związany z kultem św. Idziego w Saint-Gilles (obecnie miasto we Francji ) i klasztorem St. Gilles w Somogyvárze na Węgrzech . Przydomek Gallus został nadany Anonimowi, dzięki luźnej zapisce XVI-wiecznego dziejopisa Marcina Kromera .

Żył w czasach Bolesława III Krzywoustego . Do Krakowa w Księstwie Polskim mógł przybyć ok. 1089 lub 1109 . Kronikę napisał prawdopodobnie na życzenie kanclerza Michała Awdańca w latach 1112 - 1116 [3]. Możliwe, że po śmierci kanclerza Michała prowadził kancelarię książęcą (łac.) capella.

Chronica Polonorum (łac.), jest dziełem ( panegirykiem ) o wybitnym kunszcie literackim. Określana była terminem: "dzieje książąt" (łac.) gesta ducum, czyli historia państwa opisująca losy panujących. Ma charakter moralistyczny . Przedstawia dzieje od początku dynastii Piastów , po czasy współczesne autorowi, doprowadzając je do roku 1114 [4]. Złożona z trzech części, jest dziełem literackim (nieukończonym), uzasadniającym prawa dynastii piastowskiej do panowania w Polsce. Kronika miała wytłumaczyć wiele kontrowersyjnych wydarzeń, które obarczały odpowiedzialnością ród panujący i dać pełne wyjaśnienia zgodne z polityką i interesem panującego[5][6].

Autorelacja Galla

  • Przybył do Polski z Węgier.
  • Był pielgrzymem.
  • Podkreślał atencję do kultu św. Idziego (na co zwrócili uwagę historycy).
  • Nie był Skandynawem – wykazał całkowity brak znajomości Europy Północnej.
  • Był uczestnikiem spotkania Krzywoustego i Kolomana Uczonego na Węgrzech.

Styl pisarski

Na podstawie stylu pisarskiego wiadomo, że:

  • Sposób pisania świadczy o wysokiej klasy wykształceniu (co świadczy o mnichu lub osobie wysokiego rodu).
  • Biegłość w sztuce pisarskiej świadczy, że nie jest to pierwsze dzieło, jakie napisał.
  • Kronika została napisana w sposób nowatorski. Styl taki powstał na północy Francji, stosowany był we Flandrii, Nadrenii, Holandii i Belgii.

Hipotezy o pochodzeniu Galla Anonima

  • Anonim był Polakiem. Ta teza upadła, gdyż powstała wskutek nieporozumienia. Gotfryd Lengnich , wydając drukiem Kronikę polską, za autora podał Marcina Gallusa. Nie było nikogo takiego. Wydawca pomylił Anonima z Marcinem Galikiem, o którym mógł przeczytać u Jana Długosza .
  • Anonim był zakonnikiem z Prowansji z klasztoru Saint-Giles (tam spoczywały relikwie św. Idziego, tam dary wysyłał Władysław Herman błagając Boga o potomka). Mnich przebywał czas jakiś w filii tego klasztoru w Somogyvàr na Węgrzech (stąd jego znajomość terenów węgierskich). Był też autorem Gesta Hungarorum (czyli węgierskiego odpowiednika Kroniki polskiej, powstałej również w tym okresie). Tamto dzieło nie zachowało się nawet w odpisach[]. Biblioteka klasztoru St. Giles została zniszczona w 1562 roku, brak więc materiału porównawczego, który mógłby potwierdzić tę teorię. (za M. Plezia)
  • Anonim był węgierskim mnichem. Do Polski przybył najprawdopodobniej z klasztoru św. Idziego w Somogyvárze na Węgrzech około 1110 wraz z wracającym z pielgrzymki Bolesławem III, pokutującym w ten sposób za krzywoprzysięstwo wobec brata Zbigniewa . Wtedy odbyła się też tajna rada z Kolomanem. Jednakże w klasztorze w Somogyvárze ani nigdzie na Węgrzech nie było jeszcze ośrodka literackiego, którego mnisi operowaliby aż tak rozwiniętą łaciną. (za P. David)
  • Był Włochem, członkiem rodu Orseolich (czyli dożów weneckich). Mógł ukrywać się w klasztorze św. Mikołaja na Lido w Wenecji . Później był wychowawcą królewicza Mieszka przebywającego na Węgrzech na wygnaniu. Razem z nim przybył do Polski w 1089. (za T. Wojciechowski)
  • Gall Anonim i Mnich z Lido (autor Historii o translacji św. Mikołaja Wielkiego) to ta sama osoba. Wywodził się z północnowłoskiego lub adriatyckiego kręgu kulturowego. Łączyły go bliskie związki z Dalmacją , a zwłaszcza z Zadarem .
  • Anonim był mnichem z Flandrii . W 1081 roku biskup poznański Franko przebywał w klasztorze św. Huberta w Ardenach we Flandrii (związanym z kultem św. Idziego). W 1061 roku mnich tego klasztoru Lambert Młodszy napisał kronikę. Później musiał z klasztoru uciekać. (za Jerzy Zathey)

Szeroka dyskusja nad pochodzeniem Galla Anonima została zawarta w Kronice życia naukowego Mediewistyki polskiej[7].

Przypisy

  1. Tezy te sformułowała D. Borawska. D. Borawska: Gallus Anonim czy Italus Anonim [w:] Przegląd Historyczny. T. 56. 1965, ss. 111-119.  Porównaj z: T. Jasiński: Czy Gall Anonim to Monachus Littorensis? [w:] Kwartalnik Historyczny. T. R.112. Cz. 3. 2005, ss. 69-89.  oraz R. Sidorski: Kierunek: Wenecja!. Wywiad z Tomaszem Jasińskim ( pol. ). [dostęp 4 września 2009].
  2. M. Plezia: Nowe studia nad Gallem-Anonimem, [w:] Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich. Poznań: 1984, ss. 111-120. 
  3. Lata powstania Kroniki Galla, określił M. Plezia we wstępie do wydania Kroniki polskiej z 2003. Gall Anonim: Kronika polska. Wrocław: 2003, s. 14. . 
  4. M. Plezia we wstępie do Kroniki Galla sugeruje, że dzieło urywa się na roku 1113. Gall Anonim: Kronika polska. S. 20.  Współczesna mediewistyka jednak przyjmuje, że Kronika polska Galla Anonima została doprowadzona do 1114. Za tym opowiada się m.in. K. Jasiński, który datuje śmierć Zbysławy na rok 1114. K. Kollinger: Ruskie posiłki dla Bolesława III Krzywoustego w 1109, śmierć Zbysławy i trwałość sojuszu polsko-ruskiego w latach 1102-1114 ( pol. ). [dostęp 13 września 2009]. ss. 44-45.
  5. S. Szczur: Historia Polski – średniowiecze. Kraków: 2002, ss. 199-200. . 
  6. P. Jasienica: Polska Piastów. Kraków: 2007, ss. 133-136. . 
  7. W. Mischke i inni: Kronika życia naukowego ( pol. ). [dostęp 20 sierpnia 2009].

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Gall Anonim":

Mieszko II Lambert niemal żadnych informacji na temat Mieszka od roku 1018 do 1025 . Jedynie Gall Anonim wspomina o młodym księciu przy okazji opisu wyprawy jego ojca ...

Gall Anonim Tablica upamiętniająca Galla Anonima we WrocławiuGall Anonim (zm. po 1116 ) – pierwszy kronikarz działający na ziemiach polskich, ...

Adolf Hitler ...

Bolesław II Szczodry niepokornego biskupa skazał na "obcięcie członków" czyli rąk i nóg. Wcześniejszy kronikarz, Gall Anonim , nie podaje dokładnej przyczyny konfliktu, a jedynie jego skutki, obie ...

Stanisław ze Szczepanowa następcę. W 1072 za zgodą księcia Bolesława Szczodrego został konsekrowany na biskupa krakowskiego. Gall Anonim , piszący swą Kronikę trzydzieści kilka lat po śmierci biskupa Stanisława, ...

Spektrometria mas ...

Beowulf przez badaczy dziewiętnastowiecznych. Analogicznym przypadkiem jest nazwisko autora pierwszej polskiej kroniki - Gall Anonim .Etymologia słowa Beowulf jest sporna. Najbardziej znana teoria tłumaczy to jako ...

Wiek Nowy ...

Gwara lwowska ...

Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Gall Anonim":

035 Kryzys i odbudowa państwa Piastów (plansza 10) ...

Historia mówiąca o sile przeznaczenia (plansza 2) ...

035 Kryzys i odbudowa państwa Piastów (plansza 2) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie