Jasnota biała
Systematyka wg Reveala
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	jasnota
Gatunek	jasnota biała
Nazwa systematyczna
Lamium album L.

Gatunek leczniczy

Cała roślina

Kwiaty

Jasnota biała (Lamium album L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych (dawniej nazywanej rodziną wargowych). Znana też pod ludowymi nazwami jako biała pokrzywka lub głucha pokrzywa, martwa pokrzywa. ^[1].Jest rośliną pospolitą na całym terenie Polski, zarówno na niżu, jak i w niższych partiach gór. Kształtem liści, ulistnieniem i ogólnym wyglądem roślina przypomina pokrzywę . W polskiej florze jest archeofitem ^[2].

Morfologia^[2][3][4]

Łodyga , kłącze

Wzniesiona i nierozgałęziona łodyga z fioletowymi zabarwieniami w niektórych miejscach. Osiąga wysokość do 60 cm. Na przekroju poprzecznym jest czterokanciasta. Pod ziemią roślina posiada rozgałęzione kłącze i podziemne rozłogi , za pomocą których rozmnaża się wegetatywnie .

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe. Jajowate lub sercowate liście są delikatnie owłosione i mają brzegi grubo piłkowane. Wydzielają charakterystyczny zapach. W odróżnieniu od pokrzywy nie ma jednak parzących włosków.

Kwiaty

Białe, czasami kremowobiałe, wyrastają pionowo w okółkach w kątach liści. Mają wyraźnie grzbiecistą, dwuwargową budowę. Duże kwiaty (2-2,5 cm) mają szyjkę słupka zagłębioną pomiędzy czterema wypukłymi komorami, kielich trwały, zrosłodziałkowy. Warga dolna korony ma dwa ząbki, pylniki są owłosione. Kwitnie od kwietnia do września i jest rośliną miododajną . Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie. Zapylana jest przez błonkówki .

Owoc

Rozłupnia zawierająca cztery jajowate, trójgraniaste rozłupki ciemnoszarego koloru. Nasiona z elajosomem , rozsiewane przez mrówki ( myrmekochoria ).

Biologia i ekologia

Rośnie na przydrożach, rumowiskach, w zaroślach, w rowach. Zwykle tworzy skupienia. Hemikryptofit . W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Artemisetalia, All. Aegopodion podagrariae ^[5] .

Zastosowanie

• Roślina lecznicza  :
  • Surowiec zielarski  : kwiaty (Flos Lamii albi). Zbiera się je ręcznie przy słonecznej pogodzie i suszy w zacienionym miejscu. Kwiaty zawierają flawonoidy , garbniki , śluzy, saponiny , glikozydy , cholinę , związki irydowe, kwasy wielofenolowe.
  • Działanie: ma działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, moczopędne i słabo ściągające. Największe zastosowanie znajduje w leczeniu chorób i dolegliwości kobiecych. Napar w mieszance z białą koniczyną stosowany jest przy nadmiernym i bolesnym miesiączkowaniu kobiet, gdyż zmniejsza krwawienie. Leczy też u kobiet upławy i stany zapalne narządów płciowych. Polecane jest też przy obfitych miesiączkach picie odwaru z 2 łyżek kwiatów na 2 szklanki wody 3 razy dziennie w równych porcjach.

Poza tym używana jest wewnętrznie w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i dróg moczowych. W tym celu stosowana jest głównie w mieszance z innymi ziołami, takimi, jak: podbiał pospolity , mięta pieprzowa , kora wierzby , krwawnik pospolity , rumianek . Zewnętrznie stosowana była przy oparzeniach, trudno gojących się ranach i chorobach skórnych oraz do płukania jamy ustnej ^[6][7].

Ciekawostki

• Jasnota biała nie tylko zewnętrznie jest podobna do pokrzywy; jej młode liście mają podobne do niej własności odżywcze
• W dawnych czasach leczono jasnotą białą plucie krwią, ból zębów i choroby przemiany materii.

Przypisy