Gabro

Gabro

Gabro, budowa ofitowa

Diagram QAPF z zaznaczonymi gabroidami w klasyfikacji skał magmowych

Gabro średnio lub gruboziarnista zasadowa skała magmowa głębinowa. Należy do grupy diorytoidów i gabroidów . Zawiera 90% plagioklazów w stosunku do skaleni potasowych (do 10%), do 5% kwarcu , 25-60% minerałów ciemnych . Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF gabro zajmuje wraz z diorytem pole 10.

Gabro od diorytu różni się następującymi cechami:

• Plagioklazy gabra zawierają >50% cząstki anortytowej ( labrador , bytownit , anortyt ), natomiast diorytu <50% cząstki anortytowej ;
• Gabro zawiera >30% minerałów ciemnych, a dioryt mniej;
• W gabrze wśród minerałów ciemnych dominują pirokseny, a w diorycie - amfibole;
• W gabrze mogą występować oliwiny, natomiast w diorycie raczej nie.

Nazwa pochodzi prawdopodobnie od włoskiego miasta Gabbro (L. von Buch, 1810 r.)

Skład mineralny

Labrador , bytownit , pirokseny ( augit , diopsyd , hipersten ), ortoklaz , mikroklin , kwarc , amfibole , oliwiny , biotyt , skaleniowce (gabro foidonośne, gabro foidowe). Minerały akcesoryczne : ilmenit , magnetyt , tytanit , rutyl , apatyt , granaty , korund .

Cechy zewnętrzne

Barwa szarozielona, zielona, zielonoczarna, czarna. Przełam nierówny, ziarnisty.

Budowa wewnętrzna

Jawnokrystaliczna, równo-różnokrystaliczna, drobno-, średnio-, grubokrystaliczna, bezładna, rzadko kierunkowa, zbita.

Powstawanie

W wyniku krystalizacji magmy ; w ofiolitowych kompleksach dna oceanicznego (charakterystyczna trójdzielna budowa: w dolnej części zasadowe i ultrazasadowe skały magmowe, w środkowej gabroidy, lawy poduszkowe - bazalty , i w górnej krzemionkowe, ilaste i węglanowe skały osadowe ).

Występowanie

Gabra występują masowo w obrębie ziemskiej skorupy oceanicznej (pod bazaltoidami ), stanowiąc tam składnik kompleksów ofiolitowych . Tworzą tez niewielkie intruzje o charakterze pni magmowych, dajek i silli . Występuje w dużej ilości na Księżycu .

W Polsce: Dolnośląskie masywy gabrowe: masyw Ślęży k. Sobótki , masyw Nowej Rudy , masyw Grochowej-Braszowic ; w krystalicznym podłożu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (stwierdzone wierceniami); w krystalicznym podłożu Suwalszczyzny i Mazur (stwierdzone wierceniami).

W świecie: USA ( Montana , Kalifornia ), Kanada ( Ontario ), Wielka Brytania ( Szkocja , Walia ), Niemcy ( Góry Harz ), Włochy ( Liguria ), Cypr , Turcja , Grecja oraz Norwegia .

Zastosowanie

• źródło pozyskiwania miedzi , niklu , chromu , platyny , żelaza i tytanu
• w budownictwie jako materiał okładzinowy
• jako kruszywo drogowe
• do produkcji nagrobków

Gabra są eksploatowane ze względu na przesłanki o wystepowaniu złóż niklu . Nikiel , platyna i kilka innych metali występują tylko w obrębie skał ultramaficznych i maficznych .

Bibliografia

1. W. Ryka i A. Maliszewska. Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1991.
2. A. Bolewski i W. Parachoniak. Petrografia, wyd. II. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982