Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Pireneje

Pireneje - (hiszp. Pirineos, kat. Pirineus; franc. Pyrénées; gask. Pirenèus; arag. Perinés; bask. Pirinioak) - trzeci pod względem wysokości po Alpach i Górach Betyckich łańcuch górski w Europie znajdujący się w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Jego naturalne przedłużenie stanowią od zachodu Góry Kantabryjskie. Pireneje rozciągają się pomiędzy Atlantykiem na zachodzie i Morzem Śródziemnym na wschodzie osiągając długość 450 km. W większej części Pirenejów grzbiet pasma tworzy granicę francusko-hiszpańską, przebiegając także przez Andorę. Wyjątkiem jest Val d`Aran, która należy do Hiszpanii, mimo że znajduje się po północnej stronie pasma. Do innych drobnych orograficznych anomalii zalicza się na przykład Cerdanya oraz hiszpańska eksklawa Llívia. Szerokość pasma w kierunku północ – południe waha się od 50 do 150 km.

Pireneje powstałe w czasie orogenezy alpejskiej, zbudowane są ze skał krystalicznych i osadowych.

Najwyższe szczyty zbudowane są z granitów i osiągają w najwyższym punkcie wysokość 3 404 m n.p.m. – na Pico de Aneto w hiszpańskiej prowincji Huesca. Centralna, wapienna część, słynąca z krasowej doliny Ordesy i polodowcowego cyrku Gavarnie, wznosi się na Monte Perdido do wysokości 3 355 m n.p.m.

Nazwa

Słowo Pireneje pochodzi od imienia mitologicznej córki Atlasa, Pirene (gr. ogień). Według mitologii Pirene została zgwałcona przez Heraklesa. Pirene przerażona, że urodzi węża, uciekła w góry, gdzie została zjedzona przez dzikie zwierzęta. Herodot zlokalizował miejsce tej legendy na swojej mapie Oikumene z 450 r. p.n.e.

Inne źródła mówią o pochodzeniu tego słowa z języka baskijskiego, zgodnie z którym, łańcuch górski został nazwany llene os, co oznacza góry Księżyca.

Geologia

Pireneje powstały w trzeciorzędzie, głównie w eocenie, wraz z wypiętrzeniem alpejsko-himalajskim (orogeneza alpejska).

W ich budowie wyróżnia się dwa kompleksy skalne. Starszy – składający się ze skał paleozoicznych, sfałdowanych w czasie orogenezy waryscyjskiej, występuje w osiowej części Pirenejów. Kompleks młodszy – składający się ze skał osadowych mezozoicznych i kenozoicznych, sfałdowanych w czasie orogenezy alpejskiej, występuje w części północnej i południowej. W strefie osiowej występują skały metamorficzne: gnejsy, łupki łyszczykowe, fyllity, ordowickie łupki dachówkowe, sylurskie czarne łupki graptolitowe, dewońskie skały węglanowe oraz dolnokarbońskie utwory kulmowe oraz skały magmowe – granity, powstałe w czasie orogenezy waryscyjskiej. Miejscami występują osady węglonośne górnego karbonu, sfałdowane po stefanie. Na utworach waryscyjskich leżą czerwone zlepieńce powstałe w permie.

Na południe i na północ od strefy osiowej występują sfałdowane lecz niezmetamorfizowane skały mezozoiczne i trzeciorzędowe. Są to triasowe skały detrytyczne z wkładkami ewaporatów, jurajskie osady węglanowe, kredowe osady węglanowe, margliste oraz piaskowcowe, górnokredowe utwory fliszowe i paleogeńskie osady wapienne. Jeszcze dalej na zewnątrz występują osady molasowe – piaskowce i mułowce, leżące niezgodnie na sfałdowanym podłożu. Po stronie północnej molasa powstała w miocenie i pliocenie, a po stronie południowej – w eocenie, oligocenie i miocenie.

Pierwsze ruchy tektoniczne na obszarze Pirenejów nastąpiły w fazie starokimeryjskiej, trwały pod koniec kredy, a główne ich nasilenie przypadło na środkowy i górny eocen. Fałdowanie nastąpiło równocześnie z obrotem Mesety Iberyjskiej o około 35° w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara i powstaniem Zatoki Biskajskiej. Wypiętrzenie Pirenejów jako łańcucha górskiego nastąpiło w neogenie.


Inne hasła zawierające informacje o "Pireneje":

VIII wiek ...

Orogeneza alpejska ...

Carcassonne ...

Rewolucja francuska ...

Kartagina ...

Wielka wędrówka ludów ...

Lourdes ...

Tour de France ...

Alpidy ...

Jarząbek ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Pireneje":

025 Państwo Franków (plansza 8) która była opanowana przez muzułmanów. W 778 r. przeprowadził wojska frankijskie przez Pireneje, jednak został zmuszony do odwrotu, gdyż jego tyły zostały rozbite przez ...

156. Podróże wczoraj i dzisiaj (plansza 5) ze Szwajcarii wzdłuż Alp do południowej Francji. Dalej był szlak przez Pireneje do Hiszpanii i Santiago de Compostela. Nach dem Ende der römischen Herrschaft ...

025 Państwo Franków (plansza 11) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie