Front Oraczy ( rum. Frontul Plugarilor, niekiedy tłumaczony jako Partia Oraczy albo Front Rolników) – partia polityczna w Rumunii , istniejąca w latach 1933 – 1953 , o marginalnym znaczeniu w latach przewdojennych, a w latach powojennych stanowiąca ugrupowanie satelickie Rumuńskiej Partii Komunistycznej .

Okres przedwojenny

Twórca i przywódca Frontu Oraczu, Petru Groza

Front Oraczy założony został w 1933 r. z inicjatywy bogatego prawnika i posiadacza ziemskiego Petru Grozy , stojącego później na jej czele przez cały okres jej istnienia. Program partii skierowany był do uboższego chłopstwa, by wykorzystać – w sytuacji kryzysu gospodarczego – jego niezadowolenie z ignorowania jego interesów przez rząd rumuński oraz inne ugrupowania ludowe. Partia stawiała żądania umorzenia chłopskich długów, podniesienia podatków wobec osób bogatych, a także całkowitego zwolnienia od podatków i zapewnienia darmowej opieki medycznej i prawnej wobec chłopów posiadających mniej niż 5 ha ziemi^[1].

Front nie zyskał jednak w latach przedwojennych większego poparcia. Był nieznaczącą, regionalną (w okręgu Hunedoara ) partią; w wyborach parlamentarnych w 1933 r. uzyskał tylko 0,27% głosów, a w 1937 r. 0,23%. Nie pomogło mu nawet zawarcie sojuszu w 1935 r. z innymi drobnymi, lewicowymi ugrupowaniami^[1]. W 1938 r. zaprzestał działalności, gdy król Karol II zabronił działalności partiom politycznym.

Okres powojenny

W czasie II wojny światowej Groza działał przeciwko faszyzmowi oraz drugiemu arbitrażowi wiedeńskiemu , reaktywował też Front Oraczy^[2]. 12 października 1944 r. rumuńscy komuniści powołali do życia Narodowy Front Demokratyczny, zrzeszający Rumuńską Partię Komunistyczną oraz szereg innych partii i ugrupowań o charakterze lewicowym, często niewielkich. Wśród nich do bardziej znaczących należał Front Oraczy. Program Narodowego Frontu Demokratycznego odwoływał się do wszystkich niezadowolonych z sytuacji socjalnej i polityki sił politycznych dominujących w Rumunii wcześniej, obiecywał reformę rolną i nadanie ziemi chłopom bezrolnym lub małorolnym, ale także wsparcie (poprzez np. atrakcyjne kredyty) dla drobnych producentów prywatnych. Chciał też zbliżenia ze Związkiem Radzieckim i walki z Niemcami ^[3].

Front Oraczy początkowo posiadał dużą samodzielność (związek ugrupowań tworzących Narodowy Front Demokratyczny był dość luźny) i na przełomie 1944 i 1945 r. znacząco się rozrósł (pozyskał wielu nowych członków i rozwinął organizację). Jednocześnie, pod naciskiem komunistów (i wobec obecności Armii Czerwonej w Rumunii), 4 listopada 1944 r. powołany został nowy rząd rumuński, z udziałem różnych sił politycznych, w tym także partii tworzących Narodowy Front Demokratyczny; przywódca Frontu Oraczy Petru Groza objął stanowisko wicepremiera. Po krótkim okresie formalnego współdziałania różnych sił politycznych, 6 marca 1945 r. został powołany nowy rząd, tym razem w całości związany z Narodowym Frontem Demokratycznym, a Groza został jego premierem. Pozostawał na tym stanowisku aż do 1952 r^[4].

W czerwcu 1945 r. odbył się pierwszy zjazd Frontu Oraczy. Większość delegatów stanowili chłopi. Uczestnicy zjazdu, choć wystosowali podziękowania wobec partii komunistycznej i klasy robotniczej za wsparcie chłopskich interesów, podjęli także działania nieco rozbieżne z ideologią i zamierzeniami rządzących komunistów: zaakceptowany program partii stawiał na czele działania w celu umocnienia indywidualnych rolników, nieposiadających dużych gospodarstw. Ponadto celem Frontu Oraczy miało być promowanie współpracy między rolnikami, zapewnianie wsparcia finansowego drobnych rolników na przystępnych warunkach, powoływanie przedsiębiorstw przetwórczych oraz polepszenie edukacji rolniczej^[5].

W celu wzmocnienia swojej kontroli nad innymi partiami wchodzącymi w skład Narodowego Frontu Demokratycznego 17 maja 1946 r. z inicjatywy komunistów powołana została nowa organizacja, Blok Partii Demokratycznych: w jego ramach w nadchodzących wyborach parlamentarnych miała być wystawiona jedna lista wyborcza wszystkich uczestniczących w nim partii. Czterem największym partiom Bloku (w tym partii komunistycznej oraz Frontowi Oraczy) zapewniono równy udział w reprezentacji na listach wyborczych. Blok posiadał też wspólny program wyborczy, w którym wciąż jeszcze podkreślano takie wartości jak gwarancja wolności obywatelskich czy poszanowanie prywatnej własności. Pojawiły się w nim jednak także żądania nacjonalizacji Banku Narodowego, plan rozbudowy przemysłu ciężkiego jako podstawy odbudowy gospodarki kraju oraz obietnica bliskiej współpracy z ZSRR^[6].

Samodzielność Frontu Oraczy faktycznie malała. Po wyborach w 1946 r. stał się już całkowicie podporządkowany partii komunistycznej, formalnie jednak pozostawał odrębnym ugrupowaniem politycznym (po wyborach w 1946 r. miał 70 posłów, a w 1948 r. 110). W lutym 1953 r. ogłosił swoje rozwiązanie. Petru Groza w 1952 r. ustąpił ze stanowiska premiera, został natomiast przewodniczącym powołanego wówczas Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego (tę funkcję pełnił do śmierci w 1958 r.)^[7].

Przypisy