Florian Ceynowa

Tablica w Klonówce upamiętniająca udział Floriana Ceynowy w Powstaniu Wielkopolskim

Florian Stanisław Ceynowa (także Cejnowa, kasz. Cenôwa, urodził się 4 maja 1817 r. w Sławoszynie w powiecie puckim , zm. 26 marca 1881 r. w Bukowcu koło Świecia ) - kaszubski działacz narodowy, lekarz, badacz folkloru i języka kaszubskiego .

Syn Wojciecha (rolnika i kowala) i Magdaleny z Pienczen (z lęborskiego ). Do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej wsi, do gimnazjum w Chojnicach ( 1831 - 1841 ), gdzie należał do tajnego kółka filomackiego . W latach 1841 - 1843 studiował filozofię i medycynę we Wrocławiu , który był w tym czasie ważnym ośrodkiem słowianofilskim gdzie był członkiem Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego . W latach 1843 - 1846 kontynuował studia w Królewcu .

Dowódca kaszubskich i kociewskich powstańców w roku 1846 . Po nieudanym ataku na garnizon pruski w Starogardzie , jaki miał miejsce z 21 na 22 lutego 1846 roku, aresztowany i skazany w 1847 roku na karę śmierci przez ścięcie toporem za zdradę stanu, zamienioną na dożywocie. Karę zakończyła berlińska rewolucja marcowa roku 1848. Uwolniony 20 marca 1848 podczas Wiosny ludów , pozostał w Berlinie , gdzie, po tym jak nie przyjęto go ponownie na studia w Królewcu , ukończył w 1851 roku studia medyczne i uzyskał tytuł doktora. Słowianofil , uczestniki zjazdów słowiańskich w Pradze (1848) i Moskwie (1867). W 1879 wydał w Poznaniu napisaną przez siebie w latach 40. XIX wieku gramatykę języka kaszubskiego . Pod koniec wieku XX odnalazł, w rosyjskich zbiorach, i opracował jej poprzednią wersję prof. Aleksander Dmitriewicz Duliczenko^[1]. Tłumaczył wiersze w języka rosyjskiego na kaszubski.

Zmarł 26 marca 1881 w Bukowcu , spoczywa na cmentarzu w Przysiersku . Jest autorem słynnego zdania: "Każdy Kaszub to Polak, ale nie każdy Polak jest Kaszubem". W Kartuzach znajduje się Zespół Szkół Technicznych imienia Floriana Ceynowy, podobnie jak w Świeciu I Liceum Ogólnokształcące. W Polsce na jego cześć nazwano 12 ulic w tym ulicę w Chojnicach , Sopocie , Kartuzach , Gdyni , Tucholi oraz we Władysławowie ^[2].

Twórczość

• Wiléjá Noveho Roku, Jutrzenka. Przegląd słowiański, Warszawa , 1843
• Szczōdráki, Jutrzenka. Przegląd słowiański, Warszawa , 1843
• Die Germanisierung der Kaschuben (Germanizacja Kaszubów), Jahrbücher für slawische Literatur, Kunst und Wissenschaft. I. Jahrg. 1843
• Kaszebji do Pólochov. Njech mdze póchvoloni Jezus Christus,Szkoła Narodowa, nr 1-11 1850 Chełmno
• Kile słov wó Kaszebach e jich zemi przez Wójkasena. Tudzież rzecz o języku kaszubskim ze zdania sprawy Prajsa. Kraków , 1850
• Xążeczka dlo Kaszebov przez Wojkasena, 1850 Gdańsk
• Mały zbiór wyrazów kaszubskich, mających większe podobieństwo z językiem rosyjskim aniżeli polskim, 1850
• Rozmôwa Pôlocha z Kaszebą, Gdańsk 1850 [dostęp 2009-10-21]
• Skôrb kaszébskosłovjnskjé mové, 1866 - 1868 Świecie , 1879 Poznań (?) - 13 numerów pierwszego czasopisma kaszubskiego
• Trze rozprave przez Stanjisława, wóras Kile słov wó Kaszebach e jich zemji przez Wojkasena, 1851 Kraków , nakładem księgarni i czcionarni pod Sową
• Zarés do grammatikj kasebsko-slovjnskjé mòvé, 1879 Poznań
• Móje spóstrzeżenjo prze przezeranju wuvog Ismaela Sreznjevskjeho nad mówą kaszebską,w: Gryf IV, 1912

Linki zewnętrzne

• Zbiór kaszubskojęzycznych tekstów Floriana Ceynowy
• Die Germanisierung der Kaschuben (Germanizacja Kaszubów) - cały tekst

Przypisy