Święty Cyprian z Kartaginy
biskup męczennik
Data urodzenia	ok. 200 Tunezja
Data śmierci	14 września 258 Villa Sexti k. Kartaginy
Kościół / wyznanie	katolicki , prawosławny , przedchalcedońskie , anglikański , luterański
Wspomnienie	16 września (kościół rzymskokatolicki) (kat) 31 sierpnia (praw. liturgia wg kal. jul. ) 13 września (praw. wg kal. greg. )
Atrybuty	Ewangelia , krzyż , księga, gałązka palmowa, miecz , paliusz , pastorał

Cyprian z Kartaginy, Święty Cyprian, łac. Thascius Caecilius Cyprianus, scs. Swiaszczennomuczenik Kiprian, jepiskop Karfagienskij (ur. ok. 200 lub 210 w Tunezji , zm. 14 września 258 niedaleko Kartaginy ) – biskup Kartaginy i męczennik za wiarę, pisarz apologeta chrześcijaństwa, jedn z ojców Kościoła , święty katolicki i prawosławny .

Żywot świętego

Cyprian urodził się w Tunezji w pogańskiej rodzinie. Będąc synem bogatego senatora otrzymał dobre wykształcenie. Przez większą część życia był adwokatem i retorem . Pod wpływem kapłana Cecyliusza, przyjął chrześcijaństwo i rozdał ubogim wszystko co posiadał^[1]. Przyjął chrzest w 245 roku i wkrótce potem święcenia kapłańskie . Godność biskupa otrzymał w 248 roku^[2].

Toczył długotrwałe spory z papieżem Stefanem I o ważność chrztu heretyków . Cyprian uważał taki chrzest za nieważny. Jego stanowisko w tej sprawie zostało ostatecznie odrzucone przez Kościół. Jednocześnie występował w obronie papiestwa, przeciw herezji Nowacjana . Miał powiedzieć: extra Ecclesiam salus nulla - poza Kościołem nie ma zbawienia. A także: nie może mieć Boga za swego Ojca ten, kto nie ma Kościoła za swą matkę^[2].

W 252 roku w Kartaginie wybuchła epidemia. Biskup stał się wówczas niezmordowanym pocieszycielem chorych. Każdą ważną decyzję podejmował po naradzeniu się z innymi kapłanami i uzyskaniu zgody wiernych. Z myślą o nich napisał kilka traktatów, z których najbardziej znany dotyczy natury jedności Cerkwi^[3].

Śmierć męczeńska

Za cesarza Waleriana wznowiono prześladowania chrześcijan. Cyprian stał się jedną z ich pierwszych ofiar. 30 sierpnia 257 r. został przesłuchany przed prokonsulem Aspazjuszem Paternusem, który skazał go na wygnanie do Curubis (m. Korba w Tunezji ). Rok później został przesłuchany przed nowym prokonsulem Galeriuszem Maksymem. Przesłuchanie zakończyło się skazaniem Cypriana na śmierć przez ścięcie mieczem za niezłożenie ofiary bogom rzymskim . Wyrok wykonano 14 września 258 na Villa Sexti, niedaleko Kartaginy.

Kult

Po śmierci Cypriana wierni nasączyli ręczniki krwią męczennika, traktując je jak drogocenne relikwie świętego. Jego ciało pogrzebano na miejscowym cmentarzu. Obecnie relikwie znajdują się w Kartaginie i w Compiègne .

Do dzisiejszego dnia św. Cyprian pozostaje jedną z największych postaci wśród świętych chrześcijańskich w północnej Afryce^[3].

Dzień obchodów

Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 16 września .

Cerkiew prawosławna wspomina męczennika 31 sierpnia/13 września^[4], tj. 13 września wg kalendarza gregoriańskiego ^[3].

Ikonografia

W ikonografii wschodniej Święty przedstawiany jest w biskupich szatach z centralnie trzymaną Ewangelią . Ma charakterystyczne długie, spadające na plecy włosy i krótką brodę.

W sztuce zachodniej jego atrybutami są typowe dla biskupa-męczennika: krzyż, księga , gałązka palmowa, miecz , paliusz , pastorał ^[3].

Dzieła

Przekłady polskie^[5]:

• Listy - Władysław Szołdrski CSsR (przekład), ks. Marian Michalski (wstęp), Emil Stanula CSsR (Oprac), ATK PSP 1, Warszawa 1969, s. 330.
• Pisma, t. 1: Traktaty: m.in. O jedności Kościoła, O upadłych, O Modlitwie Pańskiej, J. Czuj (przekład i oprac.), Pisma Ojców Kościoła 19, Poznań 1937.

Zobacz też

• kult świętych
• męczennicy chrześcijańscy
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni

Przypisy

Linki zewnętrzne

• O jedności Kościoła katolickiego Świętego Cypriana - Ultra montes, Kraków 2004-2010 (systematyczny zbiór dokumentów papieskich i soborowych).
• Akta procesów Świętego Cypriana