Stabilizacja Iraku - zbiorcze określenie dla wszelkich działań sił NATO i ONZ mających na celu przywrócenie bezpieczeństwa i normalnego działania demokratycznego rządu w Iraku. Najważniejszym elementem stabilizacji jest okupacja pokojowa .

Szereg zdarzeń doprowadził do II wojny nad Zatoką Perską , a następnie do okupacji Iraku przez wojska USA i ich sojuszników. Kraj został podzielony na 4 strefy okupacyjne:

• amerykańską północną,
• amerykańską środkowo-północną,
• międzynarodową środkowo-południową (pod polskim dowództwem),
• międzynarodową południową (pod brytyjskim dowództwem).

Wydarzenia w 2003 roku

maj

1 maja

W przemówieniu wygłoszonym na pokładzie lotniskowca USS "Abraham Lincoln" prezydent Stanów Zjednoczonych George W. Bush ogłosił zakończenie wojny w Iraku. Dodał jednak, że nie jest to jeszcze ostatecznie zwycięstwo.

Podczas konferencji w Londynie, w której uczestniczyli przedstawiciele 12 państw wchodzących w skład koalicji antyirackiej, Polska otrzymała propozycję objęcia kontroli wojskowej nad jedną z czterech stref stabilizacyjnych w Iraku.

3 maja

W Bagdadzie otwarto szkoły.

4 maja

Podczas wizyty w Waszyngtonie Minister Obrony Narodowej Jerzy Szmajdziński oświadczył, że dowódcą Wielonarodowej Dywizji "Centrum-Południe" tworzonej w ramach sił stabilizacyjnych w Iraku zostanie gen. dyw. Andrzej Tyszkiewicz , dotychczasowy zastępca Dowódcy Wojsk Lądowych .

5 maja

Jay Garner poinformował, że w połowie maja powstanie 6-9-osobowy zalążek tymczasowego rządu irackiego.

6 maja

Prezydent George W. Bush mianował cywilnym administratorem Iraku L. Paula Bremera , byłego ambasadora i dyrektora pionu walki z terroryzmem w Departamencie Stanu. Gen. J. Garner pozostał nadal szefem ORHA.

10 maja

Do Iraku powrócił z uchodźstwa w Iranie ajatollah Mohammad Bakir al-Hakim, przywódca duchowy największego w Iraku ugrupowania szyickiego.

11 maja

Gen. Tommy Franks ogłosił rozwiązanie partii Baas , dotychczasowego zaplecza politycznego Saddama Husajna .

12 maja

L. Paul Bremer – nowy cywilny administrator Iraku przybył do Bagdadu .

16 maja

L. Paul Bremer obiecał powołanie 25-30-osobowej Rady Doradczej w miejsce zapowiadanych przez Jay'a Garnera tymczasowych władz irackich. Ponadto ogłosił także, iż około 15-30 tys. działaczy i funkcjonariuszy partii Baas straci posady państwowe.

17 maja

Zakończono opracowywanie struktur kontyngentu polskiego w Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych w Iraku. Liczebność kontyngentu ustalono na około 2500 żołnierzy. Dowództwo i sztab dywizji oparto na dowództwie i sztabie 12 Dywizji Zmechanizowanej ze Szczecina .

19 maja

Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Marek Siwiec poinformował, iż Polska otrzymała propozycję obsadzenia stanowiska przewodniczącego Międzynarodowego Zespołu Konsultacyjnego w Iraku. Kandydatem został prof. Marek Belka , który zapowiedział, że decyzję podejmie po rozmowie z L. Paulem Bremerem .

22 maja

Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję nr 1483 powierzającą Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii władzę okupacyjną w Iraku do czasu powołania rządu. Jednocześnie państwa te miały sprawować kontrolę nad wydobyciem i sprzedażą (w okresie przejściowym) irackiej ropy naftowej.

22 - 23 maja

W siedzibie Dowództwa Wojsk Lądowych w warszawskiej cytadeli odbyła się międzynarodowa konferencja (Force Generation Conference) w celu ustalenia składu Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych w Iraku.

23 maja

L. Paul Bremer rozwiązał irackie siły zbrojne i organa bezpieczeństwa, formalnie zwalniając ze służby przeszło 400 tys. żołnierzy i funkcjonariuszy. Rozpoczęły się protesty wojskowych i policjantów pozbawionych środków do życia. Bezrobocie w Iraku przekroczyło 50%.

25 maja

L. Paul Bremer rozwiązał dwie formacje paramilitarne opozycji antyhusajnowskiej: 700-osobowe Wolne Siły Irackie (związane z Irackim Kongresem Narodowym) i szyicką brygadę Badr (około 10 000 ludzi wyszkolonych w Iranie, podporządkowanych Najwyższej Radzie Rewolucji Islamskiej w Iraku). Postanowienie nie dotyczyło kurdyjskich partyzantów – peszmergów, którzy w czasie działań wojennych przy wsparciu amerykańskich sił specjalnych wyparli wojska irackie z Mosulu i Kirkuku .

czerwiec

1 czerwca

Wznowienie funkcjonowania sieci dystrybucji taniej żywności kartkowej uruchomionej w 1990 r. po wprowadzeniu przez ONZ sankcji wobec Iraku za napaść na Kuwejt.

4 czerwca

Rząd RP zaakceptował użycie polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku.

9 czerwca

Mimo upływu 40 dni od zakończenia działań zbrojnych występowały nadal niedobory wody, prądu i paliwa, powodując wzrost niezadowolenia Irakijczyków i nastroje antyamerykańskie. Oprócz sabotażystów źródłem dodatkowych trudności stali się złodzieje przewodów energetycznych i rur wodociągowych.

Do Iraku wyleciała grupa przygotowawcza polskiego kontyngentu wojskowego pod dowództwem ppłk. Jerzego Adamczyka.

11 czerwca

Pierwsi żołnierze z 12 Dywizji Zmechanizowanej odlecieli do Iraku.

13 czerwca

Arabska gazeta "Al-Kuds al Arabi" wydawana w Londynie zamieściła list napisany podobno przez Saddama Husajna . Były dyktator wezwał cudzoziemców do opuszczenia Iraku i zagroził dokonaniem ataków terrorystycznych na kraje, których wojska okupują Irak. W liście wymieniono także Polskę.

16 czerwca

Urząd Joy'a Garnera, Biuro Odbudowy i Pomocy Humanitarnej (ORHA), został włączony do struktur Tymczasowych Władz Koalicyjnych i zlikwidowany. Gen. Garner już wcześniej wrócił do USA.

17 czerwca

Wobec wzrostu liczby zbrojnych ataków na wojska koalicyjne L. Paul Bremer ogłosił, że nowo powołany Centralny Sąd Karny będzie sądzić zwolenników Saddama Husajna , którzy dopuszczają się przestępstw przeciwko koalicji. Władze koalicyjne wydały dekret uznający za przestępstwo podżeganie do przemocy przeciwko siłom okupacyjnym.

Prof. Marek Belka wyraził zgodę na objęcie funkcji szefa Międzynarodowego Komitetu Koordynacyjnego w Iraku. Oświadczył jednocześnie, iż jego misja ma [...] rację bytu tak długo, jak długo zadań koordynacyjnych nie będzie można przekazać samym Irakijczykom, a z drugiej strony być może ONZ .

18 czerwca

Doszło do kolejnej demonstracji byłych wojskowych i policjantów w Bagdadzie , podczas której Amerykanie zabili dwóch jej uczestników.

23 czerwca

W środkowym Iraku zaczęły mnożyć się ataki na wojska Stanów Zjednoczonych. Amerykanie ogłosili, że przez czas nieokreślony będą płacić uposażenie byłym żołnierzom irackim z wyjątkiem oficerów Gwardii Republikańskiej i funkcjonariuszy sił bezpieczeństwa. Zapowiedzieli też utworzenie w ciągu dwóch lat 40-tysięcznej nowej armii irackiej.

27 czerwca

Ajatollah Mohammad Bakir al-Hakim, jeden z duchowych przywódców szyitów irackich, wezwał wiernych, by nie atakowali sił koalicji amerykańsko-brytyjskiej. Stosowanie przemocy to ostateczność. Powinniśmy zacząć od rokowań i pokojowego demonstrowania przeciwko okupacji.

30 czerwca

W czerwcu w atakach dokonywanych przez Irakijczyków zginęło 17 żołnierzy Stanów Zjednoczonych, o 9 więcej niż w maju. Sekretarz obrony USA Donald Rumsfeld stwierdził, że nie jest to wojna partyzancka.

lipiec

7 lipca

Przywódcy iraccy zgodzili się wejść w skład rady przejściowej. Jednocześnie wezwali dowódców amerykańskich, aby zgodzili się powołać irackie siły obrony cywilnej, które wzięłyby odpowiedzialność za utrzymanie spokoju w miastach Iraku, co złagodziłoby rosnące napięcie w stosunkach między siłami koalicyjnymi i ludnością. W Bagdadzie i w Nadżafie odbyły się pierwsze posiedzenia rad miejskich. Wcześniej zaczęły działać one w Mosulu i Basrze .

10 lipca

Stan osobowy irackiej policji pozostającej pod rozkazami Amerykanów osiągnął 35 tys. funkcjonariuszy (docelowo 61 tys.).

13 lipca

W Bagdadzie odbyło się inauguracyjne posiedzenie 25-osobowej Rady Zarządzającej, pierwszego od wojny centralnego organu władzy złożonego z samych Irakijczyków. Choć Rada dysponuje pewnymi uprawnieniami wykonawczymi, władze okupacyjne otrzymały prawo weta w stosunku do jej decyzji. Zadaniem Rady jest także nadzorowanie prac nad nową konstytucją Iraku . Skład Rady odzwierciedlił podziały religijne i etniczne Iraku, dominują w niej szyici. Dzień obalenia Saddama Husajna ( 9 kwietnia ) został ustanowiony przez Radę nowym Świętem Narodowym Iraku.

14 lipca

L. Paul Bremer poinformował, iż we wszystkich ważniejszych miastach i w 85% mniejszych miejscowości utworzono rady municypalne.

16 lipca

Iracka Rada Zarządzająca zapowiedziała powołanie specjalnego trybunału dla osądzenia funkcjonariuszy reżimu Saddama Husajna .

Szef Centralnego Dowództwa wojsk amerykańskich gen. John Abizaid oświadczył, że w Iraku doszło do klasycznej wojny partyzanckiej.

21 - 25 lipca

Ppłk Mariusz Gutmański, szef Wydziału Systemów Informatycznych w sztabie Wielonarodowej Dywizji wziął udział w otwarciu sześciu irackich szkół w Ad-Diwanijji (prowincja Al-Kadisijja ).

22 lipca

Żołnierze amerykańscy dokonali szturmu na willę w Mosulu , zabijając broniących się w niej synów Saddama Husajna : Udaja i Kusaja. Wcześniej wyznaczono za nich nagrody po 15 mln USD, które otrzymał właściciel willi. Za głowę Saddama Husajna obiecano 25 mln USD.

23 lipca

Arabska telewizja Al-Arabija odtworzyła taśmę z przemówieniem Saddama Husajna nawołującym do dżihadu przeciw okupantom, nagraną prawdopodobnie 20 lipca.

30 lipca

Rada Zarządzająca wyłoniła 9-osobowe grono kierownicze, którego członkowie będą rotacyjnie (przez miesiąc) kierować jej pracami. Pierwszym przewodniczącym został Ibrahim al-Dżafari, szyita z partii Zew Islamu.

Przewodniczący kolegium szefów sztabów armii amerykańskiej gen. Richard Myers stwierdził, że środkowy Irak jest strefą wojenną, a 80% ataków na żołnierzy amerykańskich następuje w trójkącie Bagdad - Ramadi - Tikrit .

31 lipca

Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski uroczyście pożegnał w Szczecinie żołnierzy polskiego kontyngentu wojskowego wchodzącego w skład Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych w Iraku.

sierpień

7 sierpnia

Dowódcy partyzantki irackiej podnieśli nagrodę za zabicie amerykańskiego żołnierza z tysiąca do 5000 USD. Od 1 maja do 7 sierpnia w Iraku zginęło 55 żołnierzy amerykańskich i 6 brytyjskich.

10 sierpnia

Zakończono operację przerzutu w rejon Zatoki Perskiej polskiego kontyngentu wojskowego wchodzącego w skład Wielonarodowej Dywizji. W 21 lotach przetransportowano ponad 2500 żołnierzy, 720 kontenerów i 120 t wyposażenia.

10 - 11 sierpnia

Dotkliwe braki prądu i paliwa w Basrze przy 50-stopniowym upale doprowadziły do zamieszek i wystąpień przeciwko wojskom brytyjskim. W zajściach zginęły 3 osoby.

11 sierpnia

Iracka Rada Zarządzająca powołała 25-osobowe zespół do ustalenia trybu opracowania konstytucji Iraku .

14 sierpnia

Rada Zarządzająca przedstawiła władzom koalicyjnym plan przejęcia odpowiedzialności za bezpieczeństwo w Bagdadzie i dużych miastach Iraku. W tym celu miałyby być stworzone siły policji i bezpieczeństwa liczące 60 tys. osób oraz 8 oddziałów obrony cywilnej po 850 osób każdy.

17 sierpnia

Dokonano akcji sabotażowych w Bagdadzie , gdzie uszkodzono jeden z głównych wodociągów. Bez wody znalazło się 30 tys. mieszkańców. Amerykański czołgista w Bagdadzie zastrzelił operatora agencji Reutera Mazena Danę, biorąc jego kamerę za granatnik.

18 sierpnia

Zakończył się przerzut do Iraku ukraińskiego kontyngentu złożonego z 1651 żołnierzy. Ukraińcy będą pełnić służbę w polskiej strefie w prowincji Wasit . Dowódca kontyngentu gen. Anatołyj Sobora został zastępcą gen. Andrzeja Tyszkiewicza .

19 sierpnia

W ręce Amerykanów wpadł były wiceprezydent Iraku Taha Yasin Ramadan, który zajmował 20. miejsce na liście 55 najbardziej poszukiwanych funkcjonariuszy reżimu. W Bagdadzie dokonano zamachu na hotel "Canal" zajmowany przez ONZ . Uderzyła weń wyładowana materiałami wybuchowymi ciężarówka. W zamachu zginęły 23 osoby, w tym specjalny wysłannik Narodów Zjednoczonych Brazylijczyk Sergio Vieira de Mello. Atak ten skłonił m.in. Międzynarodowy Czerwony Krzyż do wycofania personelu z Iraku.

Dowódca Wielonarodowej Dywizji gen. Andrzej Tyszkiewicz potwierdził wiadomość, że sąsiadująca z Bagdadem północna część prowincji Babil , jednej z pięciu prowincji polskiej strefy, pozostanie pod kontrolą Amerykanów.

21 sierpnia

Amerykanie zakomunikowali o schwytaniu Alego Hasana al-Hamida (znanego też jako al-Madżid at-Tikriti) – Chemicznego Alego, zajmującego 5. miejsce na liście 55 najbardziej poszukiwanych Irakijczyków.

23 sierpnia

ONZ wznowiła pracę w Iraku pod kierownictwem specjalnego wysłannika Portugalczyka Ramiro Lopes da Silva. Do państw koalicji przyłączyła się Armenia, która wysłała do Iraku 10 saperów i 3 lekarzy. W sumie w Iraku znajdowali się przedstawiciele ponad 30 państw.

24 sierpnia

W Nadżafie , jednym z głównych ośrodków polskiej strefy stabilizacyjnej w Iraku i świętym mieście szyitów, dokonano zamachu na wielkiego ajatollaha Sajeda Muhammada Saida Tabatabahiego al-Hakima. Ajatollah został lekko ranny, a w zamachu zginęły 3 osoby.

25 sierpnia

Dowództwo sił amerykańskich poinformowało o śmierci w Iraku 138. żołnierza, który zginął po 1 maja, kiedy prezydent George W. Bush ogłosił zakończenie głównych działań wojennych. Liczba amerykańskich żołnierzy, którzy zginęli po 1 maja , zrównała się z liczbą zabitych podczas wojny.

Premier RP Leszek Miller pożegnał kolejną grupę polskich żołnierzy odlatujących do Iraku. Wieczorem ostrzelano z moździerzy polską bazę logistyczną w Karbali – nie było ofiar i strat.

26 sierpnia

Oddziały Wielonarodowej Dywizji (batalion bułgarski) w polskiej strefie stabilizacyjnej Iraku przejęły odpowiedzialność za prowincję Karbala .

27 sierpnia

L. Paul Bremer stwierdził, że odbudowa Iraku będzie kosztowała dziesiątki miliardów dolarów. Pełne przywrócenie dostaw energii elektrycznej pochłonie 10 mld USD, a przywrócenie zaopatrzenia w wodę – 16 mld USD. Według szacunkowych obliczeń ekspertów, Stany Zjednoczone wydają 4 mld USD miesięcznie na operację w Iraku.

28 sierpnia

Hiszpańsko-latynoamerykańska brygada "Plus Ultra" dowodzona przez gen. Alfredo Cardonę Torresa przejęła kontrolę nad prowincją Al-Kadisijja w polskiej strefie stabilizacyjnej.

29 sierpnia

W świętym mieście szyitów Nadżafie zginął w zamachu szyicki przywódca ajatollah Muhammad Bakir al-Hakim. Wypełniony materiałem wybuchowym samochód eksplodował przed meczetem-mauzoleum Alego. Oprócz ajatollaha zginęło od 83 do 125 osób.

30 sierpnia

Szyicki imam Muhammad Bahr al-Ulum oświadczył, że na znak protestu przeciwko zamachowi w Nadżafie zawiesza udział w irackiej Radzie Zarządzającej.

31 sierpnia

Ostatnia grupa polskich żołnierzy (40 oficerów i szeregowych) stacjonujących w Obozie Kojot w Kuwejcie wyruszyła do polskiej strefy stabilizacyjnej w Iraku.

wrzesień

1 września

Iracka Rada Zarządzająca ogłosiła listę 25 ministrów – członków przejściowego rządu irackiego. W jej skład weszło 13 szyitów, 5 arabskich sunnitów, 5 Kurdów (także sunnitów), chrześcijanin i Turkmen. Ministrem spraw zagranicznych Iraku został Kurd Hosziar Zebari . Ministrowie podlegają Radzie Zarządzającej, ale ich pracę nadzorują także doradcy zagraniczni. Rząd nie ma premiera. Szefem władzy wykonawczej jest natomiast amerykański administrator Iraku L. Paul Bremer . Odbył się pogrzeb ajatollaha Muhammada Bakira al-Hakima, w którym uczestniczyło 200-300 tys. szyitów.

2 września

Przed siedzibą komendanta irackiej policji w Bagdadzie eksplodował samochód-pułapka. Zginął policjant, kilkunastu zostało rannych. Ponadto w Bagdadzie zginęło dwóch amerykańskich żandarmów.

3 września

Abdel Aziz al-Hakim, młodszy brat ajatollaha Muhammada Bakira al-Hakima został wybrany na stanowisko przewodniczącego Najwyższej Rady Rewolucji Islamskiej w Iraku (SCIRI), jednej z najważniejszych organizacji szyitów irackich.

Na uroczystości w Obozie Babilon koło Al-Hilli gen. Andrzej Tyszkiewicz , dowódca Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych przejął od amerykańskiego generała Jamesa Conway'a odpowiedzialność za środkowo-południową strefę Iraku. Dywizja liczy około 9000 żołnierzy, w tym ponad 2300 polskich, 1650 ukraińskich i ponad 1300 hiszpańskich. Gen. Tyszkiewicz dysponuje także 2500 żołnierzy amerykańskich (żandarmi do ochrony konwojów i siły szybkiego reagowania). Strefa środkowo-południowa (80 tys. km2) obejmuje blisko 20% powierzchni Iraku.

4 września

Minister obrony Federacji Rosyjskiej Siergiej Iwanow oświadczył, że w razie przyjęcia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ rezolucji dającej mandat dla sił międzynarodowych w Iraku, Rosja może wysłać do tego kraju swoich żołnierzy. Irackie siły policyjne, wojskowe i paramilitarne (korpus obrony cywilnej) osiągnęły liczebność około 60 tys. osób.

Na północ od Al-Hilli grupa szabrowników ostrzelała polskich żołnierzy z broni maszynowej. Nie poniesiono strat w ludziach i sprzęcie.

6 września

Podczas wizyty w Obozie Babilon w polskiej strefie stabilizacyjnej sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych Donald Rumsfeld ocenił jako wielkie osiągnięcie obecność w Iraku wojsk z wielu państw. Przyznał jednak, że sytuacja w Iraku jest nadal złożona i niestabilna.

8 Irakijczyków ostrzelało polski patrol w pobliżu koszar Gwardii Republikańskiej w Al-Hilli . Polacy odpowiedzieli ogniem i zatrzymali pięciu napastników.

W prowincji Wasit w polskiej strefie stabilizacyjnej ukraiński żołnierz zabił irackiego kierowcę, który nie zatrzymał się do kontroli. Był on pierwszą osobą, która zginęła z rąk żołnierzy Wielonarodowej Dywizji dowodzonej przez gen. Andrzeja Tyszkiewicza .

7 września

W Iraku znajdowało się około 130 tys. żołnierzy amerykańskich i przeszło 20 tys. żołnierzy z innych państw, w tym 11 tys. brytyjskich, około 3000 włoskich i ponad 2300 z Polski. Prezydent George W. Bush zaapelował do Kongresu o przyznanie dodatkowych 87 mld USD na ustabilizowanie sytuacji w Iraku i Afganistanie. Poinformował, że wojskom amerykańskim w Iraku pomagają dwie dywizje wielonarodowe: jedna pod dowództwem brytyjskim, druga pod polskim. Dodał, iż nasi dowódcy proszą o trzecią dywizję wielonarodową, aby bardziej równomiernie podzielić się zadaniami.

8 września

Jegor Gajdar , autor rosyjskich reform rynkowych został zaproszony przez amerykańską administrację w Iraku do przygotowania programu odbudowy kraju. Wielka Brytania wysłała do Iraku dodatkowo około 2000 żołnierzy.

Minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński podjął decyzję o zwiększeniu środków finansowych na poprawę łączności i możliwości telefonicznego kontaktowania się żołnierzy polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku z rodzinami w kraju.

9 września

Liga Arabska ogłosiła, że przedstawiciel Iraku będzie uczestniczył w rozpoczynającym się dwudniowym posiedzeniu organizacji. Dania podjęła decyzję o wysłaniu do Iraku dodatkowych 80-90 żołnierzy. Tym samym duński kontyngent osiągnie liczebność 500 osób.

10 września

W pobliżu Al-Hilli ostrzelano dwa patrole – polski i łotewski w środkowo-południowej strefie Iraku. Żaden z żołnierzy nie został ranny.

Sejmowa Komisja Obrony Narodowej wystąpiła do premiera o zwiększenie budżetu MON na operację w Iraku – w roku 2004 o ponad 300 mln zł.

O 13:00 czasu warszawskiego powrócił z rejonu Zatoki Perskiej do macierzystej bazy w Świnoujściu ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki". W czasie wykonywania zadań bojowych okręt przepłynął około 35 tys. Mm, wziął udział w 34 misjach bojowych w składzie międzynarodowych zespołów bojowych CTF-50/53/55.

11 września

Minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński zapowiedział, że za parę dni z Iraku wrócą komandosi z jednostki GROM . Wykluczył zwiększenie polskiego kontyngentu, ale dopuścił możliwość zmiany jego struktury.

14 września

Do Bagdadu przybył amerykański sekretarz stanu Collin Powell.

W Al-Hilli w strefie środkowo-południowej, nad którą kontrolę sprawuje dywizja pod polskim dowództwem, wznowiła produkcję fabryka tekstyliów. Jest to pierwsze od zakończenia wojny przedsiębiorstwo uruchomione w prowincji Babil .

16 września

Wielonarodowa Dywizja pod dowództwem gen. Andrzeja Tyszkiewicza przejęła dotychczas armatę przeciwlotniczą, kilka zestawów przeciwlotniczych "Strzała", granatniki przeciwpancerne, 1200 kbk AK, broń krótką, duże ilości amunicji. W strefie środkowo-południowej w rękach Irakijczyków nadal jednak pozostają ogromne ilości broni różnego typu, w tym rakiety przeciwlotnicze.

17 września

W apelu nadanym przez telewizję satelitarną Al-Arabija domniemany Saddam Husajn wezwał Amerykanów do bezwarunkowego wycofania się z Iraku, a Irakijczyków do wzmożenia ataków i do świętej wojny prowadzonej wszelkimi środkami przeciw najeźdźcom.

Prezydent Stanów Zjednoczonych przesłał do Kongresu plan finansowania działań militarnych i odbudowy Iraku w najbliższym roku budżetowym, opiewający na 87 mld USD. Władze amerykańskie oceniły, że na sfinansowanie odbudowy Iraku poza środkami dostarczanymi przez Stany Zjednoczone potrzeba będzie w ciągu najbliższych czterech lat 30-55 mld USD.

W polskiej bazie w Al-Hilli przeprowadzono wstępną selekcję kandydatów do Irackiego Korpusu Obrony Cywilnej. Do dalszego szkolenia zakwalifikowano ponad 100 osób. Część z nich może w przyszłości zasilić szeregi tworzonej równocześnie Armii Irackiej.

19 września

W Mosulu poddał się były minister obrony Iraku generał Sultan Haszim Ahmed. Amerykanie obiecali usunąć jego nazwisko z listy 55 najbardziej poszukiwanych funkcjonariuszy reżimu Saddama Husajna, co oznacza, że nie czeka go aresztowanie ani odpowiedzialność karna.

Polscy żołnierze przekazali dary szkołom w prowincji Babil .

20 września

W Bagdadzie w wyniku zamachu została ciężko ranna Akila al-Haszimi, członkini irackiej Rady Zarządzającej (zmarła 25 września). W atakach na konwoje i posterunki amerykańskie zginęło 3 żołnierzy amerykańskich, a 13 zostało rannych.

22 września

Prezydent Francji Jacques Chirac ] opowiedział się za jak najszybszym, ale stopniowym, dwuetapowym przekazaniem Irakijczykom faktycznej władzy w kraju: Amerykanie mieliby symbolicznie przekazać swe uprawnienia irackiej Radzie Zarządzającej; następnie w ciągu 6-9 miesięcy faktyczna władza miałaby przechodzić w ręce Irakijczyków. Propozycję Chiraca jako po prostu nierealną odrzuciła doradczyni ds. bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych Condoleezza Rice .

Doszło do drugiego samobójczego zamachu bombowego na siedzibę Organizacji Narodów Zjednoczonych w Bagdadzie , w którym zginęło 2 policjantów irackich, a kilkanaście osób zostało rannych.

Marek Belka , koordynator pomocy międzynarodowej w Tymczasowych Władzach Koalicyjnych w Iraku ocenił długi irackie na 130 mld USD i wezwał wierzycieli do ich częściowego umorzenia.

23 września

Szef irackiej Rady Zarządzającej Ahmad Szalabi zajął miejsce przeznaczone dla Iraku na sali obrad Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych.

Wielonarodowa Dywizja pod dowództwem gen. Andrzeja Tyszkiewicza przejęła formalnie kontrolę nad Nadżafem – ostatnią, piątą prowincją w strefie środkowo-południowej w Iraku. Za stabilizację w tej części strefy odpowiada brygada "Plus Ultra" dowodzona przez Hiszpanów. Termin przejęcia Nadżafu był dwa razy przekładany ze względu na opóźnienia w dostawie sprzętu dla batalionów latynoskich współtworzących brygadę.

24 września

W Wiedniu w spotkaniu ministerialnym Organizacji Państw Eksporterów Ropy Naftowej ( OPEC ) delegaci Iraku uczestniczyli jako pełnoprawny członek tego kartelu naftowego. Delegacji irackiej przewodniczył minister ropy naftowej Ibrahim Bahr al-Ulum.

25 września Sekretarz Generalny ONZ Kofi Annan zarządził ewakuację z Iraku części zagranicznego personelu ONZ .

Ukazał się komunikat rzecznika prasowego Ministerstwa Obrony Narodowej w sprawie przygotowań drugiej zmiany polskiego kontyngentu wojskowego Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych w Iraku. Wyznaczone zostały jednostki, które wymienią kontyngent pełniący aktualnie służbę. Podstawę kontyngentu będą stanowiły pododdziały 11 Dywizji Kawalerii Pancernej, 6 Brygady Desantowo-Szturmowej, 25 Brygady Kawalerii Powietrznej i 10 Brygady Logistycznej. Wymiana polskiego kontyngentu ma nastąpić od połowy stycznia do połowy lutego 2004 . Dowódcą Wielonarodowej Dywizji "Centrum-Południe" sił stabilizacyjnych zostanie gen. dyw. Mieczysław Bieniek .

27 września

Pierwszych 31 Irakijczyków wcielonych do Irackiego Korpusu Obrony Cywilnej (ICDC) rozpoczęło służbę u boku polskich żołnierzy w Al-Hilli . Nieznani Irakijczycy ostrzelali polski patrol. Nie było ofiar.

29 września

W rejonie Al-Falludży, 50 km na zachód od Bagdadu , zginął amerykański żołnierz. Liczba żołnierzy amerykańskich zabitych w walkach po 1 maja wzrosła do 181.

30 września

Wieczorem w bazie al-Kut w miejscu stacjonowania kontyngentu ukraińskiego Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych doszło do nieszczęśliwego wypadku – przewrócił się transporter opancerzony BRDM-2. Ukraiński żołnierz poniósł śmierć na miejscu. Był to pierwszy śmiertelny wypadek w Wielonarodowej Dywizji.

październik

2 października

Przedstawiciel irackiej Rady Zarządzającej Ahmad Szalabi po raz pierwszy wystąpił jako reprezentant nowego Iraku w debacie generalnej na sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych . Zginęło kolejnych dwóch żołnierzy amerykańskich.

Polscy saperzy z Wielonarodowej Dywizji znaleźli w Iraku rakiety przeciwlotnicze produkcji francuskiej typu "Roland". Rozpowszechnienie informacji, iż rakiety zostały wyprodukowane w 2003 r., było przyczyną incydentu dyplomatycznego, który szybko został wyjaśniony. 4 października

W Basrze i Bagdadzie doszło do kolejnych zamieszek wywołanych przez byłych żołnierzy Armii Irackiej domagających się wypłaty żołdu. W Basrze zginął jeden z demonstrantów. W Bagdadzie poległ kolejny żołnierz amerykański.

6 października

Trzech amerykańskich żołnierzy poniosło śmierć w pobliżu Bagdadu .

Minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński podpisał decyzję nr 271/MON w sprawie drugiej zmiany polskiego kontyngentu wojskowego Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych w Iraku.

7 października

Parlament Turcji zaaprobował decyzję rządu o wysłaniu do Iraku wojsk tureckich w celu wsparcia sił koalicyjnych.

9 października

W Bagdadzie doszło do kolejnego ataku samobójczego – zamachowiec wjechał samochodem na dziedziniec komisariatu policji irackiej i wysadził się w powietrze. Zginęło 9 osób.

Wieczorem w Bagdadzie zginęło dwóch żołnierzy amerykańskich. Amerykański administrator Iraku L. Paul Bremer przedstawił bilans pierwszych 6 miesięcy stabilizacji Iraku: do 90% ataków na siły koalicyjne dochodziło na 5% obszaru kraju, co oznacza, iż niebezpieczeństwa nie mają charakteru strategicznego. Do głównych osiągnięć zaliczył przekroczenie przez elektrownie irackie przedwojennego poziomu produkcji prądu, zakończenie 13 000 remontów, powołanie do służby 40 tys. policjantów irackich i pierwszego batalionu nowej armii irackiej, oczyszczenie 14 tys. km2 kanałów nawadniających i zwiększenie miesięcznych dostaw leków z 800 ton w maju do 12 tys. ton obecnie. Poinformował, że w Iraku wychodzi 170 gazet, czynne są prawie wszystkie szkoły podstawowe i średnie oraz 22 uniwersytety i 43 inne uczelnie wyższe.

10 października

O godz. 4.45 w Al-Hilli został ostrzelany z granatnika RPG-7 polski konwój z Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych. Żołnierze nie odnieśli obrażeń.

12 października

W Bagdadzie dwa samochody z materiałem wybuchowym prowadzone przez zamachowców-samobójców eksplodowały przed hotelem "Bagdad", w którym mieszkają przedstawiciele Centralnej Agencji Wywiadowczej , członkowie władz koalicyjnych i niektórzy członkowie irackiej Rady Zarządzającej. Zginęło 6 przechodniów.

15 października

W Iraku rozpoczęła się wymiana pieniędzy z wizerunkiem Saddama Husajna na nowe banknoty. Operacja planowana jest na 3 miesiące. Wymiana wiąże się z dyrektywą władz koalicyjnych nakazującą zniesienie wszelkich symboli obalonego reżimu.

17 października

Nad ranem na terenie polskiej strefy odpowiedzialności grupa Irakijczyków zaatakowała amerykański patrol żandarmerii. Zginęło 3 amerykańskich żołnierzy, a 3 kolejnych zostało rannych. Zginęło także 2 Irakijczyków z miejscowej policji. Do kraju powrócił pododdział żołnierzy jednostki specjalnej GROM .

18 października

W Al-Kut na terenie polskiej bazy wywrócił się samochód typu "Honker" należący do polskiego kontyngentu wojskowego. W wypadku zostało rannych 3 żołnierzy.

20 października

Wieczorem w pobliżu miejscowości Al-Mahawil ostrzelano kilkudziesięcioosobowy polski konwój wojskowy udający się z Bagdadu do Obozu Babilon . Nikt nie odniósł obrażeń, konwój bezpiecznie dotarł do miejsca przeznaczenia.

26 października

Nieznani sprawcy ostrzelali rakietami hotel "Raszid" w Bagdadzie , w którym zatrzymał się amerykański zastępca sekretarza obrony Paul Wolfowitz . Zginął amerykański pułkownik, a 17 osób odniosło rany. W bazie Ad-Diwanija zginął przypadkowo postrzelony sierżant z kontyngentu hiszpańskiego Wielonarodowej Dywizji.

31 października

Wieczorem nieznani sprawcy ostrzelali grupę polskich żołnierzy Międzynarodowej Dywizji "Centrum-Południe" oraz towarzyszących im funkcjonariuszy irackiego Korpusu Obrony Cywilnej. Żaden z nich nie odniósł obrażeń.

2004

W nocach z 3 na 6 kwietnia oddziały Armii Mahdiego podejmowały szturm na polsko-bułgarski posterunek City Hall w centrum Karbali , ponosząc ciężkie straty. Wśród obrońców tylko jedna osoba została lekko ranna. Była to największa bitwa Wojska Polskiego od czasów II wojny światowej . Tego samego dnia przeprowadzono w mieście zamachy, w których zginęło 140 cywilów.

28 czerwca amerykański ambasador Bremer przekazał władzę nad Irakiem w ręce irackiego rządu, na którego czele stanął nominowany przez amerykanów Ijad Alawi.

2006

29 marca Rząd USA zgodził się na dalsze publikacje zdjęć Irakijczyków torturowanych przez amerykańskich żołnierzy w Abu Ghraib

2008

4 października 2008 roku w bazie w Diwaniji Polacy przekazali Amerykanom dowodzenie bazą a Irakijczykom odpowiedzialność za bezpieczeństwo prowincji Kadisija.

2009

30 czerwca 2009 wojska amerykańskie opuściły irackie miasta^[1].

2010

19 sierpnia 2010 amerykańskie wojska bojowe opuściły Irak. W kraju pozostało 50 tys. amerykańskich żołnierzy, którzy są odpowiedzialni za szkolenie armii irackiej i policji. Ostatni żołnierze Irak mają opuścić do końca 2011^[2].

1 września 2010 przemianowano kryptonim operacji nadany podczas inwazji w 2003 - Iracka Wolność, na Nowa Jutrzenka^[3].

22 października 2010 w Wikileaks opublikowano największy jak dotąd publicznie dostępny zbiór zapisków dotyczący wojny w Iraku. Wynika z nich, że od rozpoczęcia inwazji zginęło ponad 200 000 osób, a większość odnotowanych ofiar to nieuzbrojeni cywile. W latach 2004-2009 zginęło ponad 109 tys. osób, w tym 66 081 cywili, 23 984 rebeliantów, 15 196 członków irackich sił bezpieczeństwa i 3 771 żołnierzy USA. Jako że w wielu wypadkach nie wszczęto śledztwa, to wielu działaczy praw człowieka uważa to za bezkarne morderstwa^[4][5].

Ofiary śmiertelne

Według różnych szacunków podczas wojny w Iraku zginęgło od 1 366 350 ^[6] do ponad 90 000 ludzi ^[7]. Podczas wojny w Iraku zginęło 4733 żołnierzy koalicji, w tym 4415 żołnierzy armii amerykańskiej^[8]. Do tego dochodzi liczba samobójstw popełnianych przez weteranów^[9].

Ofiary śmiertelne wśród żołnierzy z Polski

1. 6 listopada 2003 – mjr Hieronim Kupczyk , śmiertelnie postrzelony w czasie powrotu z uroczystości promowania nowo wcielonych żołnierzy irackich Korpusu Obrony Cywilnej. Konwój został zaatakowany w odległości ok. 30 km od bazy Dogwood przez nieznanych sprawców. Po przewiezieniu postrzelonego mjr. Kupczyka do szpitala i wielu próbach reanimowania zmarł. Miał 44 lata. Na co dzień pracował jako pełnomocnik dowódcy do spraw ochrony informacji niejawnych. Pozostawił żonę i córkę. Pośmiertnie został awansowany do stopnia podpułkownika . Jego imieniem została nazwana jedna z ulic w Szczecinie .
2. 22 grudnia 2003 – st. szer. Gerard Wasielewski (20 lat, pochodził z Pokrzydowa, 12. Brygada Zmechanizowana ze Szczecina) – baza w Karbali, wypadek przy czyszczeniu broni.
3. 7 maja 2004 – dziennikarz Waldemar Milewicz , śmiertelnie postrzelony kiedy samochód polskiej ekipy dziennikarzy jadącej z Bagdadu do Karbali i Nadżafu ostrzelano z broni maszynowej. Razem z nim zginął algierski montażysta z polskim obywatelstwem Mounir Bouamrane , a operator kamery Jerzy Ernst został ranny.
4. 8 maja 2004 – kpt. Sławomir Stróżak (z 18. Batalionu Desantowo-Szturmowego w Bielsku-Białej ), w wyniku wybuchu miny-pułapki .
5. 8 maja 2004 – st. chor. Marek Krajewski (34 lata), w wypadku samochodowym.
6. 5 czerwca 2004 – dwaj cywile (byli żołnierze GROM : Krzysztof Kaśkos i Artur Żukowski ), pracujący dla amerykańskiej firmy Blackwater ; zginęli w wyniku ostrzału konwoju.
7. 8 czerwca 2004 – st. kpr. Tomasz Krygiel (27 lat, pochodził z Zieleniewa , 12. Szczecińska Dywizja Zmechanizowana im. Bolesława Krzywoustego ) i starszy szeregowy Andrzej Zielke (26 lat, pochodził z Próchnika , 16. Pomorska Dywizja Zmechanizowana ), w wyniku ostrzału moździerzowego w Suwajrze.
8. 29 lipca 2004 – kpr. ndt. Marcin Rutkowski, w wyniku eksplozji miny-pułapki podczas patrolu w okolicy Hilli , był żołnierzem 1 Mazurskiej Brygady Artylerii w Węgorzewie . Miał 24 lata.
9. 19 sierpnia 2004 – st. szer. nadterminowy Grzegorz Rusinek i szer. nadterminowy Sylwester Kutrzyk (obaj z 18. batalionu desantowo-szturmowego z Bielska-Białej ).
10. 21 sierpnia 2004 – wybuch samochodu pułapki na drodze pod Hillą zabił starszego szeregowego Krystiana Andrzejczaka.
11. 12 września 2004 – ppor. Piotr Mazurek (25 lat, pochodził z Lubaczowa , z 15. Batalionu Saperów w Orzyszu ), ppor. Daniel Różyński (24 lata, pochodził z Brodnicy) i st. szer. ndt. Grzegorz Nosek (25 lat, pochodził z Olkusza), obaj z 6. Brygady Desantowo-Szturmowej w Krakowie , zginęli w ataku na patrol saperski koło miejscowości Maszru, około 30 km na północny wschód od Obozu Babilon .
12. 15 grudnia 2004 – trzech polskich żołnierzy zginęło w katastrofie śmigłowca : pilot – chor. ? Paweł Jelonek (30 lat, pochodził z Częstochowy , 25. Brygada Kawalerii Powietrznej ), członek załogi – mł. chor. Karol Slązak (28 lat, pochodził z Opoczna, 25. Brygada Kawalerii Powietrznej) oraz lekarz – kpt. Jacek Kostecki (34 lata, pochodził z Wrocławia , II Szpitala Operacji Pokojowych).
13. 25 lutego 2005 – st. szer. Roman Góralczyk (25 lat, 7. Batalion Kawalerii Powietrznej z Tomaszowa Mazowieckiego ), zginął w wypadku samochodowym w okolicach Diwaniji.
14. w nocy z 9 na 10 listopada 2006 – sierż. Tomasz Murkowski (30 lat) z 13 Pułku Przeciwlotniczego w Elblągu w okolicach Al Kut w prowincji Wasit w wyniku ataku. Wraz z nim zginął Słowak st. sierżant Rastislav Neplech.
15. 7 lutego 2007 – st. szeregowy Piotr Nita (23 lata) z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej w Tomaszowie Mazowieckim w wyniku zamachu na polski konwój na drodze Tampa – Diwanijah .
16. 20 kwietnia 2007 – st. szeregowy Tomasz Jura (25 lat) z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej w Tomaszowie Mazowieckim w wyniku miny-pułapki. Zginął o 22:40.
17. 17 lipca 2007 – 39-letni major Jarosław Posadzy służył w 25. Brygadzie Kawalerii Powietrznej w Tomaszowie Mazowieckim. W Iraku był szefem samodzielnej grupy powietrzno-szturmowej. Nagle zasłabł i zmarł pomimo natychmiastowej akcji reanimacyjnej
18. 3 października 2007 – terroryści próbowali zabić ambasadora Polski w Bagdadzie , który poruszał się w konwoju. Zginął kierowca ambasadora – Bartosz Orzechowski – funkcjonariusz BOR .

Przypisy

Bibliografia

Zobacz też

• Bitwa o City Hall
• I bitwa o Faludżę
• II bitwa o Faludżę
• Kalendarium II wojny nad Zatoką Perską
• Amerykańska Talia Kart