Filiacja (od
łac.
filiatio – wywodzenie syna od ojca) – to rodzaj
stosunku genealogicznego
[1] zachodzącego pomiędzy dwiema osobami, z których jedna
pochodzi
od drugiej.
Jest to jeden z podstawowych
faktów genealogicznych
, jaki jest poszukiwany (ustalany) podczas badań przez genealogów-historyków (zawodowych) i
genealogów rodzinnych
(amatorów). Dlatego często spotyka się użycie tego słowa na nazwanie samego procesu dowodzenia (na podstawie źródeł), że dane dwie osoby pochodzą jedna od drugiej. W takim ujęciu filiacja może oznaczać również dowodzenie, że dziecko pochodzi od określonej pary rodziców. Należy to odróżnić od prawnego ustalania
pochodzenia dziecka
na podstawie różnych
domniemań
i
powództw
, które rządzi się własnymi regułami.
Filiacja może być bezpośrednia (pomiędzy rodzicem a dzieckiem) lub pośrednia (pomiędzy dalszym przodkiem a dalszym potomkiem, np. dziadek-wnuczka, prababcia-prawnuczka itd.). Jeżeli pomiędzy dwiema osobami zachodzi filiacja, to jednocześnie zachodzi między nimi
pokrewieństwo
pierwszego
stopnia
w
linii prostej
: jedna osoba jest
wstępnym
dla drugiej, a ta druga –
zstępnym
dla pierwszej. Występuje więc różnica jednego
pokolenia
lub więcej pokoleń.
Różnice z innymi pojęciami
Filiacja tym różni się od pokrewieństwa, że nie obejmuje
linii bocznej
. Wobec linii prostej różni się tym, że filiacja obejmuje parę osób (tj. dwie osoby), a
linia prosta
– wszystkie kolejne osoby. Co więcej, można mówić o pokrewieństwie prawnym, do którego przyporządkowuje się
adopcję
pełną. Natomiast filiacja jest zawsze związkiem naturalnym (pokrewieństwo biologiczne). Nie obejmuje też
powinowactwa
, którego elementem jest
koicja
.
Dowodzenie filiacji
W
genealogii
filiację można dowodzić na podstawie wszelkich wiarygodnych
źródeł danych
, w tym zwłaszcza na podstawie:
ksiąg metrykalnych
(
wyznaniowych
lub
świeckich
); innych
ksiąg i akt parafialnych
; innych dokumentów urzędowych zgromadzonych w
archiwach państwowych
lub
kościelnych
; dokumentów prywatnych (w tym korespondencji); ustnych relacji członków rodziny, sąsiadów czy znajomych; itp. Należy podkreślić, że do rzetelności pracy genealogicznej należy ocena wiarygodności wybieranych źródeł danych, a w efekcie niepodważalność ustalonej filiacji. Często nie można z całkowitą pewnością stwierdzić kim byli rodzice danej osoby, wobec braku źródeł lub ich nikłej wiarygodności.
W
polskim
prawie
wyłącznym dowodem
pochodzenia dziecka
są
akta stanu cywilnego
(poprzez ich
odpisy
), z tym, że w wyjątkowych przypadkach treść tych aktów może ulec
zmianie
, a rodzicielstwo może być "unieważnione", "zaprzeczone" lub "ustalone" w wyniku pewnych powództw.
Przypisy
- ↑ W literaturze spotyka się określenia: stosunek, relacja, związek (bez wyjaśnienia ich charakteru) lub stosunek genealogiczny.
Zobacz też