Febe (Phoebe)
Zdjęcie Febe przekazane przez sondę Cassini. Zdjęcie Febe przekazane przez sondę Cassini.
Odkrył	W. H. Pickering
Data odkrycia	17 marca / 16 sierpnia 1899
Charakterystyka orbity
Półoś wielka	12 994 300 km
Mimośród	0,164
Perycentrum	10 821 400 km
Apocentrum	15 067 200 km
Okres obiegu	548,2 d
Nachylenie do płaszczyzny orbity planety	174,8°
Długość węzła wstępującego	237,1°
Argument perycentrum	337,5°
Anomalia średnia	174,6°
Własności fizyczne
Wymiary	230 × 220 × 210 km
Masa	(8,29 ± 0,01)×1018 kg
Średnia gęstość	1,63 g/cm3
Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni	0,049 m/s2
Prędkość ucieczki	0,10 km/s
Okres obrotu wokół własnej osi	0,387 d
Albedo	0,06
Jasność obserwowana (z Ziemi)	16 m
Temperatura powierzchni	75 K

Febe (Phoebe, Saturn IX) – dziewiąty pod względem wielkości księżyc Saturna , odkryty w 1899 roku przez Williama Pickeringa . Był to pierwszy satelita odkryty metodą fotograficzną i ostatni nowo zaobserwowany księżyc Saturna przed 2000 rokiem. Jego nazwa pochodzi od Fojbe (Febe), która była tytanidą w mitologii greckiej .

Orbita

Febe jest największym księżycem nieregularnym Saturna, krąży od niego czterokrotnie dalej niż najbliższy z większych satelitów – Japet . Należy do tzw. grupy nordyckiej nieregularnych satelitów Saturna, poruszających się ruchem wstecznym po wydłużonych orbitach. Nie jest ona związana pływowo, jak bardziej wewnętrzne satelity planety. Okrążenie Saturna zajmuje Febe 18 miesięcy, podczas gdy jeden obrót dookoła własnej osi trwa tylko 9 godzin.

Budowa

Średni promień Febe to 110 kilometrów , co stanowi ok. 1/15 promienia ziemskiego Księżyca . Temperatura powierzchni (jednej z najciemniejszych w Układzie Słonecznym) wynosi -198 °C . Pokrywają ją duże kratery , o średnicach ponad 80 km i zboczach wysokich na kilkanaście kilometrów. Febe zbudowana jest w ok. 50% ze skał, zawiera ich o wiele więcej niż typowe księżyce Saturna.

Powyższe cechy budowy i orbity wskazują, że Febe może być centaurem (są to planetoidy krążące wokół Słońca pomiędzy Saturnem a Neptunem ), złapanym w pole grawitacyjne planety.

Obrazy przesłane przez sondę Cassini pokazały, że warstwa ciemnego materiału jest stosunkowo cienka i już 300-500 m pod powierzchnią znajdują się duże pokłady lodu wodnego . Pył, wybity z powierzchni księżyca przez uderzenia meteorytów , może osiadać na sąsiednich małych satelitach, a także na większych Hiperionie i Japecie (wyjaśniałoby to niezwykłą kontrastowość na jego powierzchni).

Pierścień

W październiku 2009 roku poinformowaniu o odkryciu wielkiego, ale bardzo słabego pierścienia Febe , wewnątrz którego znajduje się orbita księżyca^[1].

Przeloty w pobliżu Febe

• październik 1981 – Voyager 2 – przelot w odległości 2,2 mln km
• 11 czerwca 2004 – Cassini – przelot w odległości 2068 km

Zobacz też

• Chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
• Księżyce Saturna – zestawienie podstawowych danych
• Największe księżyce Saturna: Dione , Enceladus , Tytan , Tetyda

Przypisy