Ewangelia wg św. Mateusza [Mt lub Mat] – jedna z czterech Ewangelii Nowego Testamentu , której autorstwo przypisuje się Mateuszowi Ewangeliście . Ewangelia Mateusza należy do ewangelii synoptycznych .

Autorstwo i data powstania

Autorstwo księgi tradycja wczesnochrześcijańska przypisuje Lewiemu Mateuszowi , jednemu z dwunastu apostołów , wcześniejszemu poborcy podatkowemu. Bibliści podają różne daty jej powstania. Średniowieczna tradycja ^[] wskazuje na "ósmy rok po śmierci Pana", czyli na rok 41 n.e. Według niektórych biblistów zawarta w Ewangelii polemika z judaizmem faryzejskim (który zaczął dominować ok. 80 r. n.e.) sugeruje, że mogła ona zostać napisana między 80 i 90 n.e.^[1] Carsten Peter Thiede usiłował datować papirus magdaleński na rok 60 n.e.^[2], spotkało się to jednak ze zdecydowanym sprzeciwem ze strony paleografów^[3]. ⁶⁴ datowany jest na przełom II i III wieku n.e.^[4] Miejscem powstania Ewangelii była prawdopodobnie Palestyna lub Syria (w zależności od przyjętej daty powstania).

Przypuszczano dawniej, że Ewangelia Mateusza była pierwotnie napisana po aramejsku , a dopiero później przetłumaczona na grekę . Potwierdzają tę tezę:

• Świadectwo Papiasza z przełomu I i II wieku o mowach Jezusa spisanych przez Mateusza w języku hebrajskim (tak wówczas określano j. aramejski).
• Fakt, że księga była pisana przede wszystkim z myślą o Żydach. Wskazują na to liczne semityzmy (np.: Raka - 5,22; Mamona - 6,24) oraz zwyczaje żydowskie, których autor nie objaśnia (np. obmycia rytualne - 15,2).

Oryginał aramejski musiał jednak zaginąć bardzo wcześnie, gdyż Ojcowie Kościoła z II wieku znają tylko wersję grecką. Badania językowe Ewangelii Mateusza nie potwierdziły tej hipotezy, od początku została napisana po grecku.

Istnieją dwie teorie dotyczące kolejności powstania Ewangelii Mateusza. Wg przeważającej opinii współczesnych biblistów autor pisząc swoją Ewangelię korzystał prawdopodobnie z Ewangelii Marka powstałej najwcześniej, ponadto ze źródła Q oraz źródła specjalnego znanego tylko Mateuszowi.

Mniej rozpowszechniona jest teza, że Ewangelia Mateusza powstała najwcześniej, a Ewangelia Marka stanowiła jej streszczenie. Teza ta sięga początków Kościoła - stąd kolejność wśród pism Nowego Testamentu, gdzie Ewangelia Mateusza jest pierwsza.

Treść i teologia

Początek Ewangelii Mateusza w minuskule 447

Ewangelię Mateusza można podzielić na cztery części:

1. Rodowód, narodzenie i dzieciństwo Jezusa . (1-2)
2. Czyny Jana Chrzciciela i przygotowanie do działalności Jezusa. (3-4,11)
3. Działalność Jezusa w Galilei (4,12-20,16)
4. Męka i zmartwychwstanie Jezusa (20,17-28)

Myśl przewodnia tej Ewangelii sprowadza się do tezy, że w osobie, czynach, życiu i nauce Jezusa urzeczywistniły się proroctwa mesjańskie Starego Testamentu . Wg Mateusza Jezus jest Mesjaszem , potomkiem Abrahama i spadkobiercą króla Dawida . Mateusz referując fakty z życia Jezusa często dołącza do nich teologiczną interpretację. Autor nie przywiązuje zasadniczej wagi ani do chronologii, ani do szczegółów geograficzno-topograficznych. Księga zawiera około 60 cytatów ze Starego Testamentu .

Mateusz przedstawia nauczanie Jezusa w tzw. "pięciu mowach":

1. Kazanie na górze (5,3-7,29)
2. Mowa misyjna (10,5-42)
3. Mowa o królestwie niebieskim - przypowieści (13,1-52)
4. Mowa do uczniów o życiu wspólnoty (18,1-35)
5. Mowa przeciw uczonym w Piśmie i faryzeuszom oraz mowa o dniach ostatecznych (23,1-25,46)

Przypisy

Zobacz też

• Warianty tekstowe Ewangelii Mateusza
• Papirus magdaleński

Bibliografia

• Pierre Bonnard, L'Évangile selon saint Matthieu , Labor et Fides, 2002.
• John Nolland, The Gospel of Matthew . 2005. 1,579 pages.

Linki zewnętrzne

• Biblia Tysiąclecia - Ewangelia Mateusza
• Biblia Brzeska - Ewangelia Mateusza
• Ewangelia Mateusza w Ewangeliarzu - komentarz do czterech Ewangelii - strona opracowana przez fundację Biblos