Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Era kalendarzowa

Era kalendarzowa

Era kalendarzowa - okres zapoczątkowany jakimś ważnym wydarzeniem - rzeczywistym lub legendarnym - który stanowi podstawę rachuby lat w kalendarzu .

Wyróżnia się ery krótkie i ery długie.

Spis treści

Era krótka

Era krótka to era kilkuletnia lub kilkunastoletnia, w najlepszym przypadku licząca sobie kilkadziesiąt lat. W świadomości użytkowników takiej ery zostanie ona w dającej się wyobrazić przyszłości zastąpiona nową erą.

Kalendarze liczone wg er krótkich najczęściej związane są z okresem panowania konkretnego władcy (np. "w 3. roku panowania cesarza Augusta"). Ery takie ustanawia się i liczy się w praktyce już od pierwszego roku jego używania. Lat przed panowaniem danego władcy nie liczy się w systemie lat ujemnych, bo sa oznaczone inna erą krótką (nazwą okresu panowania innego władcy). Kalendarze o erach krótkich są więc praktycznie kalendarzami o wielu nastąpujących po sobie krótkich erach o róznej długości.

W historii konkretnych państw, np. Chin czy Japonii, często bywało tak, że władca w ciągu swego okresu panowania zmieniał tytuł czy dewizę, pod jaką panował. Powodowało to rozpoczęcie nowej ery w odpowiednim kalendarzu chińskim czy japońskim . W kalendarzach tych często też posługiwano się równolegle innym (najczęściej cyklicznym) sposobem mierzenia lat, związanym ze zjawiskami astronomicznymi, w związku z czym rok pierwszy i ostatni danej ery praktycznie nigdy nie pokrywa sie z pełnym rokiem słonecznym , księżycowo-słonecznym czy księżycowym - początek kolejnych lat bowiem liczono od Nowego Roku, określanego metodami astronomicznymi, a nie od rocznicy wejścia na tron (ogłoszenia nowej dewizy panowania) danego władcy. Czas interregnum (okres między śmiercią lub abdykacją poprzedniego władcy a objęciem panowania przez nowego władcę) zaliczano najczęściej do ostatniego roku ery poprzedniego władcy (bardzo rzadko - liczono odrębnie). W związku z tym dany rok (astronomiczny) może obejmować dwa lata liczone wg er krótkich: poprzedniego władcy i nowego władcy.

Kalendarze o krótkiej erze na ogół mają zastosowanie lokalne - ograniczają się do datowania wydarzeń w obrębie danego państwa (cesarstwa, królestwa czy nawet księstwa) i poza nim nie są używane (nawet rzadko używane są przez inną stronę w dwustronnych relacjach dyplomatycznych, gdyż w takiej sytuacji każde państwo używa własnych dat). Historycznie rzecz biorąc był to jednak najstarszy i najbardziej rozpowszechniony sposób liczenia czasu. Dziś w praktyce zanika i używany jest obecnie głównie w Japonii.


Era długa

Ery długie związane są najczęściej z wydarzeniem uznanym za na tyle wyjątkowe, że nie ma szans, by pojawiło się wydarzenie "konkurencyjne", które mogłoby je - teoretyczne nawet - zastąpić. W związku z tym liczenie czasu przebiega linearnie od tego momentu - "w nieskończoność" (np. "w 325. roku od założenia Miasta "). Najczęściej ery długie i kalendarze posługujące się erami długimi związane są genetycznie z konkretnymi religiami (i wydarzeniami religijnymi), choć część z nich dziś nabiera charakteru świeckiego (np. kalendarz gregoriański i tzw. era powszechna (ang. Common Era - C.E), czyli genetycznie era chrześcijańska (ang. Christian Era - C.E.), rzadziej z wydarzeniami z historii świeckiej (np. indyjskie ery śaka i vikrama).

Ery długie najczęściej ustanawiane są post factum - musi upłynąć jakiś czas od danego wydarzenia, by zostało ono uznana za wystarczająco wyjątkowe. Czasem wiąże sie z tym problem błędnego określenia (obliczenia wstecz) daty tego początkowego wydarzenia (np. problem obliczenia daty urodzenia Jezusa Chrystusa dla kalendarza chrześcijańskiego).

Kalendarze takie uznawane są za uniwersalne i w praktyce używane są w wielu krajach róznocześnie. Najczęściej obecnej ery długiej nie poprzedza żadna inna era długa, zatem wydarzenia sprzed obecnego okresu liczone są w sytemie lat ujemnych.

Kalendarze takie dominują dziś w świecie. Najnowsze próby administracyjnego ustanawiania nowych er (np. kalendarz republikański francuski , zwany u nas - błędnie, wskutek propagandy okresu PRL - "rewolucyjnym", czy kalendarz rewolucji październikowej wprowadzany w Rosji Sowieckiej w latach 20. XX wieku) nie przyjmują się i szybko wychodzą z użycia (są odwoływane przez odpowiednie władze).

Ważniejsze ery długie wg początku rachuby kalendarza

Początek rachuby kalendarzaOkreślenie eryCharakterystyka daty początkowej i oznaczenie
1 września 5509 p.n.e.era bizantyjskaRok stworzenia świata wg tradycji bizantyjskiej . Lata wg kalendarza bizantyjskiego oznacza się skrótem BE.
1 stycznia 4713 p.n.e.era ScaligeraData początkowa do obliczeń tzw. daty juliańskiej ustalona przez Josepha Scaligera . Dni tej ery oznacza się skrótem JD.
4000 p.n.e.era masońskaUmowna data narodzin Jezusa Chrystusa minus 4 tysiące lat. Era stosowana w kalendarzu wolnomularskim .
6 października 3761 p.n.e.era żydowskaData stworzenia świata obliczona przez rabina Hillela II (Młodszego) w IV w. n.e.. Lata wg kalendarza żydowskiego oznacza się skrótem AM , czyli anno mundi = 'rok świata'.
6 września 3114 p.n.e.era MajówData początkowa tzw. Długiej Rachuby (ang. Long Count) (albo data początkowa obecnego cyklu tej Rachuby) kalendarza Majów wg korelacji Goodmana-Martineza-Thompsona.
21 kwietnia 753 p.n.e. era rzymskaData założenia miasta Rzym obliczona przez Warrona . Początek rachuby lat kalendarza rzymskiego i juliańskiego stosowany w antycznej historiografii. Lata tej ery oznacza się skrótem a.U.c. ( ab Urbe condita ) = 'od założenia Miasta' (czyli w domyśle Rzymu). Na co dzień w rachubie lat posługiwano się nazwiskami konsulów, którzy w danym roku urzędowali (np. Idibus Septembribus M. Cicerone et M. Antonio consulibus = w Idy wrześniowe za konsulatu M. Cycerona i M. Antoniusza = 13 września 63 p.n.e.). Do przeliczania takich dat na lata p.n.e. i n.e. służy wykaz rzymskich konsulów, tzw. fasti consulares.
624 p.n.e. lub 560 p.n.e. era buddyjska Rok śmierci Buddy . Era używana w krajach buddyjskich.
1 stycznia 1 n.e. era chrześcijańskaPoczątek pierwszego roku po narodzeniu Jezusa Chrystusa . Datę tę wyznaczył mnich Dionizjusz Mały , według którego Jezus narodził się 25 grudnia w roku 753 od założenia Rzymu - następny rok (754. od założenia Rzymu) przyjęto jako pierwszy rok ery chrześcijańskiej, nazywanej potocznie 'naszą erą'. Numeracja lat przed narodzeniem Chrystusa również rozpoczyna się od roku pierwszego. Obecnie przyjmuje się, że data wyznaczona została błędnie, i że Chrystus urodził się w 4-6 r. p.n.e.
9 n.e.era etiopska Data narodzin Jezusa Chrystusa wg obliczeń Annianus z Aleksandrii. Era stosowana w kalendarzu etiopskim . Lata wg tej rachuby oznacza się skrótem AM (od amharskiego Amätä Məhrät - "rok łaski, rok miłosierdzia")
16 lipca 622 era muzułmańskaData ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny , tzw. hidżry . Początek rachuby religijnego kalendarza muzułmańskiego . Lata tej ery oznacza się Anno Hegira - AH.
16 lipca 622 era perska (irańska)Data ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny , tzw. hidżry . Jakkolwiek początek ery perskiej przypada tego samego dnia co początek ery muzułmańskiej, to jednak w kalendarzu perskim stosuje się inną długość roku niż w kalendarzu muzułmańskim, przez co rachuba lat wygląda inaczej. Lata tej ery oznacza się AP (od łac. Anno Persico/Anno Persarum.

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Era kalendarzowa":

Data dzień, pod red. Mirosława Bańko, PWN , Warszawa 2006. . Zobacz też linia zmiany daty Era kalendarzowa Chronostych kabalistyczny zapis dat ...

Jezioro karowe ...

Plotka ...

Aleksander Woźniak ...

1716 ...

Epoka lodowcowa (film) ...

Buddyzm ...

Otwornice ...

Plejstocen ...

Niemowlę ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Era kalendarzowa":

010. Dzieje Ziemi (plansza 8) ...

010. Dzieje Ziemi (plansza 3) ...

232 Kultura i nauka w latach 1945 ? 2003 (plansza 6) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie