Eliminacja - to
reakcja chemiczna
powodująca usunięcie (wyeliminowanie)
atomów
lub ich
grup
z
cząsteczki
bez jednoczesnego przyłączenia się innych atomów lub ich grup.
Skutkiem eliminacji może być:
- utworzenie nowego
wiązania
między atomami pozostającymi w związku po reakcji
- zwiększenie
krotności
już istniejących wiązań
- cyklizacja cząsteczki.
Typowym przykładem eliminacji w chemii organicznej jest oderwanie pary
podstawników
(np.
wodoru
, wodoru i
chloru
, samego chloru,
tlenu
i wodoru), która prowadzi do utworzenia dodatkowego
wiązania π
między atomami
węgla
i zwiększa "stopień nienasycenia" w cząsteczce. Umożliwia to otrzymywanie produktów bardziej nienasyconych ze związków mniej nienasyconych.
W zależności od mechanizmu, eliminacja może przebiegać jednocząsteczkowo (E1) lub dwucząsteczkowo (E2), może też być
katalizowana
kwasem
lub
zasadą
, a także przebiegać spontanicznie lub pod wpływem czynników środowiskowych (światła, ciepła itp.).
Przykładowy schemat reakcji eliminacji:
Eliminacja
chlorowodoru
z fosfiny prowadząca do otrzymania fosfaalkenu
.
Zobacz też
