Elektra (op. 58)- tragedia muzyczna w jednym akcie z muzyką Richarda Straussa i librettem autorstwa Hugo von Hofmannsthala według tragedii Sofoklesa . Prapremiera miała miejsce w Dreźnie 25 stycznia 1909 roku, premiera polska w Teatrze Wielkim w Warszawie w roku 1971 .

Osoby

• Chryzotemis - sopran
• Elektra - sopran
• Egistos - tenor
• Klitemnestra - mezzosopran
• Młody służący - tenor
• Niosąca tren - sopran
• Opiekun Orestesa - bas
• Orestes - baryton
• Powiernica - sopran
• pięć dziewcząt - dwa soprany, dwa mezzosoprany, alt
• Stary sługa - bas
• Szafarka - sopran

Treść

Akcja rozgrywa się kilka lat po zakończeniu wojny trojańskiej, w Mykenach. Po powrocie z wojny Agamemnon zostaje zamordowany przez swoją żonę Klitemnestrę i Egistosa, jej kochanka. Córki mężobójczyni, Elektra i Chryzotemis, zostają zapędzone do niewolniczej pracy, zaś syna, Orestesa, przed niechybną śmiercią z polecenia matki ratuje sługa (Opiekun Orestesa). Od tej chwili Elektra żyje wyłącznie myślą o zemście i oczekiwaniem na powrót brata. Tymczasem Klitemnestrą, która wraz z Egistosem przejęła rządy nad Mykenami, zaczynają targać wyrzuty sumienia. Zwraca się ona do Elektry z pytaniem, jak przebłagać bogów, na co córka odpowiada, że jedynie ofiara złożona przez Orestesa z krwi Klitemnestry jest w stanie cofnąć klątwę nad rodem Atrydów. Jednak Powiernica przynosi wiadomość o śmierci syna tyranki.

Wobec tej niespodziewanej wieści Elektra najpierw namawia siostrę do morderstwa, potem sama postanawia dopełnić zemsty. Jednak, gdy wykopuje z ziemi ukryty przez siebie topór, którym zabito Agamemnona, pojawia się Orestes. Okazuje się, że on sam rozpuścił plotki o swojej śmierci, aby bezpiecznie dostać się w pobliże zamku. Wkrótce zemsta zostaje dopełniona, jednak nie daje to ukojenia Elektrze, która umiera w ekstazie.

Charakterystyka

Opera rozwija pomysły Richarda Wagnera w zakresie obsady (ogromny zespół orkiestrowy, w obrębie którego wyróżniono m.in. trzy zespoły smyczkowe oraz sekcja dęta składająca się z 40 muzyków), motywów przewodnich (motyw śmierci, zabitego Agamemnona, zemsty, wizji itd.).

Dzieło cechuje również szereg elementów charakterystycznych dla kierunku ekspresjonistycznego w muzyce:

• Ujawnianie wybujałych przeżyć wewnętrznych
• Zainteresowanie przeżyciami patologicznymi
• Pesymistyczny wydźwięk
• Stopniowy zanik centrum tonalnego - odważne wykraczanie w dziele poza ramy systemu dur-moll
• Nieustanne napięcie dramatyczne oraz harmoniczne
• Fragmenty deklamacyjne